امروزه همزمان با رشد تکنولوژی و افزایش تمایل فعالان بازار به انجام معامله در اوراق مشتقه، آتی و اختیار معامله، معامله‌گران اقدام به توسعه الگوریتم‌های مختلف و جدید و استفاده از آن‌ها به منظور کسب بیشترین سود از انجام معاملات می‌کنند. برخی از این الگوریتم‌ها (مانند لایه‌گذاری، انجام معاملات چرخشی و …) در بازار به عنوان تخلف شناسایی می‌شوند، چرا که باعث از بین بردن منصف بودن و شفافیت در بازار می‌شوند. این الگوریتم‌ها بسیار پرکاربرد و شناخته‌شده هستند، به‌طوری‌که ناظر بازار بنا به تجربه و به سادگی می‌تواند این رفتارهای متخلفانه را به صورت بصری یا از طریق سامانه شناسایی کرده و اقدام به برخورد با معامله‌گر متخلف کند.
از آن‌جایی که الگوریتم‌های مورد استفاده توسط معامله‌گران صرفاً محدود به این موارد نیست و به شکل روزافزون تلاش‌های مضاعفی از سوی آنان برای استفاده از روش‌های جدید جهت مخفی‌کردن اقدامات متخلفانه صورت می‌گیرد، تسلط ناظر بازار بر الگوریتم‌نویسی و همچنین زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف، از جمله C، C++، پایتون و غیره (علاوه بر داشتن دید و تحلیل مالی و نیز دید تخصصی در حوزه اوراق مربوطه)، می‌تواند به مقابله به چنین اقداماتی کمک قابل توجهی کند.
اگر ناظر بازار بتواند خود را به جای معامله‌گر قرار دهد و بازار را از زاویه دید او ببیند، این امکان فراهم خواهد بود تا یک قدم جلوتر از معامله‌گر قادر به نوشتن الگوریتم‌های احتمالی جهت انجام معاملات متخلفانه باشد و بعد از نوشتن این الگوریتم‌ها، آن‌ها را در قالب کدهای برنامه‌نویسی‌شده در اختیار سامانه‌های نظارتی قرار دهد. در این صورت، نظارت بر معاملات به صورت سامانه‌ای و با دقت و سرعت بیشتری انجام خواهد شد. ضمناً سوابق رفتارها و معاملات یک یا چند معامله‌گر متخلف خاص در گذشته، می‌تواند خوراک مناسبی جهت استفاده از روش‌های یادگیری ماشین به منظور شناسایی سوء رفتارهای احتمالی در آینده باشد. این مهم نیز با تسلط ناظر بر زبان‌های برنامه‌نویسی و یادگیری ماشین حاصل خواهد شد.
- رضا خلیل‌زاده – کارشناس اداره نظارت بر بازار بورس انرژی ایران
- شماره ۵۱۹ هفته نامه اطلاعات بورس