به گزارش صدای بورس، پروژه الکترونیکی شدن گواهی تمکن مالی امسال با تلاش شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در نمایشگاه بورس، بانک و بیمه ۱۴۰۲ با حضور رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار رسما مورد بهره‌برداری قرار گرفت تا پس از سال‌ها یکی دیگر ازخدمات سنتی در بازار سرمایه به صورت الکترونیک برای جامعه چندین میلیونی سهامداران فراهم شود. الکترونیکی شدن گواهی تمکن مالی مزیت‌های قابل توجهی دارد که دریافت خدمات کنسولی از جمله دریافت انواع روادید و مجوز اقامت در سایر کشورها و اثبات توان مالی کافی دانشجویان برای پرداخت شهریه و هزینه‌های زندگی در حین تحصیل به دانشگاه‌های بین‌المللی از نمونه‌های بارز آن است.
دراین ارتباط سیاوش عظیمی، مدیر امور بین‌الملل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، در گفت‌وگویی ضمن تشریح مزیت‌های الکترونیکی شدن صدور گواهی تمکن مالی و احراز اصالت، فرآیند دریافت این گواهی را توضیح می‌دهد که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
* فرآیند الکترونیکی شدن گواهی تمکن مالی از چه زمانی و با چه هدفی آغاز شد؟
پروژه الکترونیکی شدن گواهی تمکن مالی که موید میزان استطاعت مالی دارنده آن است و کاربردها و پذیرندگان مختلفی دارد، سال گذشته آغاز و امسال در نمایشگاه بورس، بانک و بیمه ۱۴۰۲ تهران مورد بهره‌برداری قرار گرفت. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گواهی مذکور را در دو قالب «صورت وضعیت دارای سهام» و «خلاصه گردش معاملات»، به منظور استفاده ویژه خود و ارائه به پذیرنده خاص آن ارائه کرده است.
* کارکردهای گواهی تمکن مالی چیست؟
یکی از کاربردهای شایع سند گواهی تمکن مالی، استفاده در فرآیند دریافت خدمات کنسولی از جمله اخذ انواع روادید و مجوز اقامت در سایر کشورهاست که سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های مستقر در داخل و خارج از کشور پذیرنده و خواهان گواهی مذکور هستند. کاربرد دیگر مورد مطالبه گواهی مذکور، ارائه به دانشگاه‌های بین‌المللی به منظور اثبات توان مالی کافی برای پرداخت شهریه و هزینه‌های زندگی در حین تحصیل است.
* چه عاملی باعث شده متقاضیان اقدام به دریافت این گواهی به زبان انگلیسی کنند؟
آنچه که متقاضیان را برای اخذ گواهی تمکن مالی به زبان انگلیسی به سمت سپرده‌گذاری مرکزی سوق می‌دهد، اثبات منشاء پول معاملات در خارج از کشور در چارچوب قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم کشور مقصد است.
* تاکنون چه تعداد درخواست برای گواهی تمکن مالی ثبت شده است؟
تعداد گواهی‌های صادر شده در سال ۱۴۰۱ به میزان ۳۰۳۴ سند بوده در حالی که تعداد گواهی‌های صادره از ابتدای سال تا چهارم دی ۱۴۰۲ به میزان ۱۳۴۸۳ سند صادر شده که از این تعداد ۹۳۳۶ سند به روش الکترونیکی صورت گرفته که این آمارها نشان از استقبال خوب سرمایه‌گذاران بازار سرمایه از این خدمت قدیمی به روش جدید و الکترونیکی دارد.
* کدام نهادها اقدام به صدور گواهی تمکن مالی می‌کنند؟
علاوه بر شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، بانک‌هانیز از صادرکنندگان شناخته شده این سند هستند که معادل سپرده مالی مشتری را به عنوان تمکن مالی ارائه می‌دهند اما گواهی‌های صادر شده توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی دو مزیت ویژه در مقایسه با بانک‌هادارند.
* عنوان کردید که گواهی‌های صادر شده توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی دو مزیت ویژه در مقایسه با بانک‌هادارند. این مزیت‌ها چه هستند؟
اول اینکه هر بانک به صورت مجزای از دیگر بانک‌هاگواهی تمکن مالی صادر می‌کند و در نتیجه افراد باید به صورت جداگانه نزد تمامی بانک‌هایی که در آن حساب فعال دارند مراحل درخواست و اخذ گواهی تمکن مالی را طی کنند. در حالی که گواهی تمکن مالی که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی صادر می‌کند شامل کلیه سهام متعلق به شخص در هریک از شرکت‌های ناشر بورسی و فرابورسی و نزد هر کارگزاری است که به صورت تجمیع شده ارائه می‌شود؛ مزیت دوم که به طور خاص برای متقاضیان ادامه تحصیل در حوزه علوم اقتصادی و مالی در دانشگاه‌های بین المللی و یا استخدام در حوزه مشابه توسط یک کافرما در خارج از کشور کاربرد دارد، این است که گواهی‌های تمکن مالی، به طور خاص گواهی «خلاصه گردش معاملات»، صادر شده توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به نوعی دلالت بر فعالیت شخص در بازار حرفه ای سرمایه کشور دارد و می‌تواند به پذیرندگان مذکور ارائه شود.
* فرآیند صدور و درخواست احراز گواهی تمکن مالی به صورت الکترونیکی چه تفاوتی با شیوه سنتی دارد؟
در گذشته بسته به محل سکونت فرد نحوه دریافت سند تمکن مالی متفاوت بود بدینگونه که اگر شخص در تهران ساکن بود به منظور طی مراحل احراز هویت و اخذ تمکن مالی، متقاضی یا وکیل قانونی آنها باید به دفتر مرکزی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی مراجعه می‌کرد تا پس از انجام امور اداری گواهی مورد مطالبه را دریافت می‌کرد. اما اگر شخص متقاضی ساکن تهران نبود، حتما باید برای دریافت فرم‌های درخواست تمکن مالی و احراز هویت به تالارهای منطقه ای بورس مراجعه می‌کرد که مستلزم سفرهای درون شهری و گاهاً برون شهری و حتی بین استانی بوده و با توجه به لزوم ارسال پستی نسخه کاغذی گواهی تمکن مالی که حاوی مهر و امضا باشد، فرآیندی بسیار زمانبر بود، اما با الکترونیکی شدن صدور گواهی تمکن مالی این مشکلات برطرف شده است.
علاوه براین، فرآیند درخواست، صدور و ارسال سند تمکن مالی به شیوه سنتی دارای راندمان پایینی بوده و زمانبر و پر هزینه بود، در حالی که با الکترونیکی شدن فرآیند درخواست، صدور و احراز اصالت گواهی تمکن مالی، علاوه بر افزایش بهره‌وری و کاهش خطا، چالش‌های نا ملموس دیگری نظیر مسائل زیست محیطی، حمل و نقل و هزینه‌های پنهان به طور قابل توجهی مرتفع شده است.
* متقاضیان چگونه می‌توانند اقدام به دریافت گواهی مورد نظر کنند؟
سهامداران سجامی شده می‌توانند با مراجعه به درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه (سامانه DDN)، بخش میز خدمت الکترونیک، با انتخاب نوع گواهی مورد نیاز خود، درخواست خود را ثبت کرده و نسخه الکترونیکی و مورد تایید صورت وضعیت دارایی خود را دریافت کنند. با توجه به آنکه این درخواست در درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه (DDN) ثبت می‌شود، نیازمند ارائه هیچ مدرکی نیست و شخص می‌تواند نامه صورت وضعیت دارایی را برای یک تاریخ مشخص در گذشته، درخواست کند. همچنین تعیین بازه زمانی خلاصه گردش معاملات، انتخابی بوده و بازه ای به انتخاب شخص است. مبلغ قید شده در صورت وضعیت دارایی شامل ارزش کلیه سهام متعلق به شخص، با کسر سهام وثیقه یا سهام مسدود (فریز) شده شخص است. در صورتی که متقاضیان از وثیقه یا مسدود بودن سهام خود یا دلایل آن اطلاع نداشته باشند، می‌توانند از طریق کارگزار ناظر خود استعلام و اقدام به رفع آن کنند. برای صدور صورت وضعیت دارایی، حداقل دارایی اشخاص در نظر گرفته نمی‌شود. با توجه به آنکه در حال حاضر اپراتور صحت نام انگلیسی اظهار شده توسط متقاضی را بررسی و تایید می‌کند، صدور نامه تمکن مالی حداقل یک روز کاری زمان می‌برد و اشخاص می‌توانند نسخه الکترونیکی آن را در قالب فایل PDF دریافت و درصورت تمایل و نیاز پرینت بگیرند.
* آیا برنامه دیگری هم برای توسعه این فرآیند دارید؟
یکی از اقدامات دیگر این شرکت، جایگزینی اپراتور با هوش مصنوعی و اتصال به سازمان‌های مرجع و متعاقباً صدور لحظه ای گواهی نامه است که درآینده‌ای نزدیک عملیاتی می‌شود.
* نسخه الکترونیکی این گواهی چه ویژگی‌هایی دارد؟
نسخه الکترونیکی این گواهی کافی و معتبر است و نیاز به مهر ندارد. نهادهای پذیرنده این گزارش می‌توانند با استفاده از کد رهگیری درج شده در بالای این مدرک و مراجعه به وبسایت Inquiry.csdiran.ir نسبت به تایید اصالت این گواهی اطمینان حاصل کنند. این ویژگی و مزیت برجسته و منحصر به فرد، احتیاج به مهر و امضا و در نتیجه مراجعه و یا پست مدارک کاغذی را حذف کرده و از مکاتبات و تماس‌های آتی پذیرندگان سند با شرکت سپرده‌گذاری مرکزی برای اطمینان از صحت اطلاعات و اصالت سند، که گاهاً غیر ممکن و یا زمانبر و نامطمئن بود، جلوگیری می‌کند.
* آیا با الکترونیکی شدن گواهی تمکن مالی، پیچیدگی‌های روش سنتی رفع شده است؟
در واقع با این اقدام، سفارتخانه‌ها، اعم از مستقر در داخل و یا خارج از کشور، کارفرماها و دانشگاه‌های بین‌المللی دیگر نیازی به استعلام صحت و اصالت اطلاعات مندرج در گواهی نامه ندارند و براحتی با مراجعه به وبسایت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی می‌توانند این گواهی مذکور را راستی آزمایی و احراز کنند. به بیانی دیگر می‌توان گفت؛ الکترونیکی شدن گواهی تمکن مالی مورد استقبال عموم قرار گرفته و بازخورد قابل توجهی داشته است.
* تکلیف افرادی که در سامانه سجام ثبت نام نکرده‌اند، چه می‌شود؟
سرمایه‌گذاران حقوقی که به دلایل مختلف نیاز به ارائه گواهی وضعیت دارایی سهام به پذیرندگان متفاوت نظیر سازمان‌ها، نهادها و شرکت‌های حسابرسی بین المللی دارند و یا سرمایه‌گذاران خارجی که در حال حاضر اطلاعات آنها در سامانه سجام وجود نداشته و نمی‌توانند از خدمات درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه (DDN) بهره‌مند شوند، همچنان می‌توانند بر اساس روش قبلی با مراجعه به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اقدام به دریافت نسخه فیزیکی گواهی تمکن مالی کنند.
- هدیه محمودی -خبـرنــگار
- شماره ۵۲۶ هفته نامه اطلاعات بورس