به گزارش صدای بورس، هر روز صبح و همزمان با آغاز معاملات بازار، تحلیل و بررسی روند بازار در فضای مجازی گرم است و البته این موضوع فقط به ساعات معاملات ختم نمی شود بلکه در طول روز شاهد آن هستیم و از جمله مباحثی که بیشتر شنیده می شود. بررسی رفتارهای ناظر بازار درباره بستن یا بازگشایی فلان نماد و یا اعتراض به ابطال کردن فلان معامله است.محمدرضا شاه‌نظری، معاون نظارت بر بازار بورس تهران به پرسش‌های در این زمینه پاسخ داده است که در ادامه آن را می خوانید:
با توجه به تعریف دستکاری بازار حدود اختیارات شما به عنوان ناظر بازار چیست؟
مطابق با بند ۸ ماده ۳ اساسنامه شرکت بورس تهران، نظارت بر حسن انجام معاملات اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار توسط ناظر بازار انجام می‌شود. به صورت کلی، حدود اختیارات ناظر بازار در دستورالعمل‌های اجرایی ازجمله دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، دستورالعمل اجرایی معاملات برخط، دستورالعمل معاملات اختیار معامله، دستورالعمل معاملات قرارداد آتی، دستورالعمل فعالیت بازارگردانی و سایر دستورالعمل‌های مرتبط شرح داده شده است؛ برای نمونه می‌توان به مواد ۱۸ و ۱۹ مکرر دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران در خصوص توقف یک تا ۵ روزه نماد به دلیل ظن دستکاری قیمتی یا ظن معاملات متکی بر اطلاعات نهانی، مواد ۳۰ و ۳۱ در خصوص عدم تایید معاملات به دلایل متعدد اعم از ظن دستکاری قیمتی، ظن معاملات متکی بر اطلاعات نهانی و عدم رعایت اصل انصاف، مواد ۱۱۲ و ۱۱۵ همان دستورالعمل مبنی بر عدم تأیید معاملات چرخشی و مواد ۱۲ و ۱۶ دستورالعمل اجرایی معاملات برخط مبنی بر ارائه دستور اجرای اقدامات نظارتی توسط کارگزار اشاره کرد. همچنین از حیث رسیدگی به تخلفات، طبق ماده ۳۵ قانون بازار اوراق بهادار، هیات‌مدیره بورس به تخلفات انضباطی اعضای بورس شامل کارگزاران و بازارگردانان رسیدگی می‌کند، به نحوی که واحد گزارش‌دهنده تخلف در حوزه‌های بازاری، مدیریت نظارت بازار است؛ فرآیند رسیدگی به تخلفات نیز در دستورالعمل رسیدگی به تخلفات در بازار سرمایه شرح داده شده است. همچنین در صورت مشاهده جرائم بازاری مطابق با مواد ۴۶ و ۴۹ قانون بازار اوراق بهادار، شامل دستکاری قیمتی، اغوای بازار، معاملات متکی بر اطلاعات نهانی و فعالیت سبدگردانی و مشاوره سرمایه‌گذاری بدون مجوز نیز بر اساس ماده ۸ دستورالعمل اجرایی فصل ششم قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مراتب به معاونت حقوقی سازمان بورس اعلام تا پیگیری قضایی انجام شود.
گاهی فرد حقیقی یا حقوقی با تحلیل و یا بنا به تشخیص، اقدام به خرید یا فروش می‌کند که با تذکر شما با ابطال معامله مواجه می‌شود؛ این مهم به نوعی برهم زدن بیزنس و استراتژی معامله‌گر نیست؟
عدم تایید معاملات عمدتا با استناد به مواد ۳۰ و ۳۱ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران و با توجه به نوع تخلفات انجام شده صورت می‌گیرد. یکی از دلایل عدم تایید معاملات مواردی نظیر ظن معاملات متکی بر اطلاعات نهانی و ظن دستکاری قیمت است، به طوری که با استناد به ماده ۳۱ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران و بندهای ماده ۷ دستورالعمل انضباطی کارگزاران، در صورتی که اقدامات شخص منجر به ایجاد ظاهری گمراه‌کننده از روند معاملات یا ایجاد قیمت‌های کاذب و یا اغوای اشخاص به انجام معاملات شود، معاملات تأیید نمی‌شود. بخشی از موارد عدم تأیید معاملات نیز به دلیل فشار فروش برخی سهامداران حقوقی است که طبق بند ۶ ماده ۷ دستورالعمل انضباطی کارگزاران و بندهای ۴ مکرر و ۵ ماده ۳۰ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران با عدم تأیید همراه می‌شود. همچنین بخشی از معاملات تایید نشده نیز ناشی از فروش صندوق‌های بازارگردانی به صندوق‌های توسعه و تثبیت با استناد به بند ۴ مکرر ماده ۳۰ دستورالعمل اجرایی به علت عدم رعایت اصل انصاف است، چراکه هدف این صندوق‌ها بهبود نقدشوندگی و حمایت از بازار سرمایه است. همچنین در ماه‌های گذشته مبنای مقرراتی عدم تأیید معاملات در پیام ناظر ارسالی در خصوص عدم تأیید معاملات قید می‌شود، بنابراین با در نظر گرفتن جوانب این موضوع، عدم تایید معاملات صرفا در موارد ضروری انجام می‌شود.
کد به کد کردن و رنج کشیدن هم جزو مصداق دستکاری به حساب می‌آید ؟
معاملات هماهنگ و رنج مطابق با بندهای ۵ و ۶ ماده ۷ دستورالعمل انضباطی کارگزاران از جمله تخلفات بازاری محسوب می‌شوند و در صورتی که این اقدامات منجر به ایجاد ظاهری گمراه‌کننده از روند معاملات اوراق بهادار یا ایجاد قیمت‌های کاذب و یا اغوای اشخاص به انجام معاملات اوراق بهادار شود، از مصادیق دستکاری به شمار خواهند آمد؛ در این خصوص نقش سهامداران متخلف در تغییر روند معاملات، میزان اثرگذاری سفارش و معامله اشخاص مذکور، تکرار تخلف به همراه سایر مسائل اثرگذار بر روند معاملات سهام شرکت بررسی می‌شود.
گفته می‌شود از سمت شما تماس برای عرضه شدن صف خرید یا جمع شدن صف فروش انجام می‌شود؛ این مهم نیز جزو مصادیق دستکاری است؟
این تماس‌ها عمدتاً در خصوص جلوگیری از فشار فروش و حمایت از سهامداران خرد است. با عنایت به اهمیت حمایت از بازار سرمایه و صیانت از حقوق سهامداران خرد، در شرایط نزولی بازار به کارگزاران توصیه می‌شود ضمن ارتباط با مشتریان خود، در سفارش‌گذاری و معاملات فروش به نحوی اقدام کنند که فعالیت آنها منجر به ایجاد فشار فروش نشود. در چنین مواقعی از سهامداران عمده درخواست می‌شود در صورت وجود منابع، با هدف حمایت از سهامداران خرد، از سهام تحت مدیریت خود حمایت کنند. همچنین خرید سهامداران عمده نیز با توجه به تمایل آنها برای حمایت از سهام و با توجه به ارزندگی سهام از نظر آنها صورت می‌گیرد.
برخی در نقد عملکرد شما، بستن نماد را بی‌منطق عنوان کرده‌اند.
توقف نماد عمدتاً اقدامی پیشگیرانه است و در حال حاضر این اقدام پیشگیرانه، صرفا در نمادهایی که در معاملات آنها ظن دستکاری قیمت یا ظن سوءاستفاده از اطلاعات نهانی وجود داشته باشد به ترتیب به مدت یک روز با استناد به ماده ۱۸ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود و یا به پیشنهاد بورس و تایید سازمان حداکثر به مدت ۵ روز با استناد به ماده ۱۹ مکرر همان دستورالعمل متوقف می‌شوند. بر این اساس در خصوص موارد مربوط به حوزه معاملات، توقف نماد به مدت حداکثر ۵ روز انجام می‌شود، مگر اینکه نماد از بعد ناشرانی که دارای مشکلات دیگری از جمله عدم ارائه صورت‌های مالی و ضعف در شفاف‌سازی و… باشد که به مدت طولانی‌تری متوقف شده و به اصطلاح تعلیق می‌شود. چنین اقدام پیشگیرانه‌ای به صورت محدود و در تعداد نمادهای کمی که دارای ظن دستکاری قیمتی هستند، انجام می‌شود و با این هدف صورت می‌گیرد که از طریق توقف موقت حداکثر ۵ روزه، به سهامداران فعلی این نمادها و همچنین خریداران آتی بالقوه آنها این پیام داده می‌شود که نماد مورد نظر با ظن دستکاری قیمتی همراه است تا این موضوع را در تصمیم‌گیری خود دخیل کنند و تا حد ممکن از زیان احتمالی آتی آنها پیشگیری شود.