به گزارش همشهری آنلاین سابقه پیاده‌راه در کشور هم به شهر اولین‌ها می‌رسد: تبریز! احداث پیاده‌راه در تبریز در استان آذربایجان شرقی به حضور از فرانسوی‌ها و کنسولگری‌های خارجی برمی‌گردد. کریم میمنت‌نژاد از چگونگی شکل‌گیری نخستین پیاده‌راه کشور در اوایل دوران پهلوی اول در تبریز می‌گوید؛ اتفاقی که بذر آن در روزگار قاجار کاشته شد.
تولد نخستین پیاده‌راه در ایران
تاریخ نشان می‌دهد نخستین پیاده‌راه کشور اوایل دوره پهلوی اول شکل گرفت؛ روزگاری که تهران پایتخت بود، این پیاده‌راه در تبریز ساخته شد. کریم میمنت‌نژاد قصه ساخت نخستین پیاده‌راه کشور در تبریز را به همشهری می‌گوید: «برای اینکه بدانیم چرا تبریز صاحب نخستین پیاده‌راه کشور است باید به روزگار قبل از ساخته شدن پیاده‌راه سفر کنیم؛ روزگار قاجار که تبریز به عنوان دارالسلطنه ایران شناخته می‌شد و محمدحسن میرزا، آخرین ولیعهد ایران در تبریز زندگی می‌کرد. برای همین کمپانی‌های بزرگ اقتصادی و تجاری و حتی سیاسی در تبریز مستقر بودند.»
وجود کنسولگری ۵ کشور در تبریز و مراودات تجاری با کشورهای دنیا سبب شده بود تا در یکی از محله‌های تبریز کوچه‌ای به نام پستخانه شکل بگیرد و ساختمان سه طبقه‌ای برای تلفن، تلگرام و پست در آن بنا شود.
میمنت‌نژاد ادامه می‌دهد: «کنسولگری‌های روسیه، ترکیه عثمانی، فرانسه و انگلیس و خانه‌های کارمندان کنسولگری‌ها هم در اطراف کوچه پستخانه ساخته شد.» حالا دیگر کوچه پستخانه فقط یک کوچه نبود، برای خودش محل گذر و تردد دیپلماسی، سیاسی و تجاری و حتی حضور نویسندگان شده‌بود. کم‌کم گراند هتل هم در این کوچه ساخته شد و یک مسجد که در جریان مشروطیت محل تحصن مشروطه‌خواهان بود.
حال و هوای این کوچه سبب شده بود تا مسافرانی که به تبریز می‌آمدند، برای اتراق یک اتاق در نزدیکی‌ای کوچه کرایه می‌کردند. کلیسای کاتولیک و مدرسه فرانسوی‌ها هم در این کوچه ساخته شد و به همین دلیل فرانسوی‌ها قرار ملاقات‌های خود را در این محل می‌گذاشتند.
میمنت‌نژاد می‌گوید: «در نهایت فرانسوی‌ها تصمیم گرفتند این منطقه را به جایی که خودشان در فرانسه داشتند، تبدیل کنند و این کوچه پستخانه شد پاساژ که در اصطلاح فرانسوی همین پیاده‌راه بود. محلی سنگفرش شده بدون تردد خودرو و کالسکه که پر از مغازه و رستوران و هتل است؛ جایی برای قدم زدن و نشستن و صحبت کردن. بعدها در سال ۱۳۱۰ در کوچه پستخانه که به کوچه پاساژ خوانده می‌شد، کافه‌هایی هم تاسیس شد و نخستین پیاده‌راه ایران لقب گرفت.»
فرصتی برای سرزندگی
خیابان‌کشی به موازات خیابان پاساژ دهه‌های بعد انجام شد. خیابان شریعتی با نام سابق شهناز شمالی به شکل مدرن ساخته شد و مغازه‌داران تبریزی راهی خیابان جدید شدند و مغازه‌های خود در خیابان پاساژ را به انباری تبدیل کردند. میمنت‌نژاد ادامه می‌دهد: «در زمان پهلوی دوم از رونق خیابان پاساژ کاسته شد و مشاغل کاذب در آن شکل گرفت. اخیرا با ساماندهی این گذر و مرمت بناهای فاخر دوباره رهگذران و گردشگران به آن بازگشته‌اند. بعد از تبریز، پیاده‌راه جنت در مشهد ساخته شد. در تبریز هم پیاده‌راه‌های دیگری ساخته شد.»
میمنت‌نژاد می‌گوید که پیاده‌راه‌ها فضاهای دلپذیر شهرها هستند و ادامه می‌دهد: «پیاده‌راه‌ها فضاهای حضور شهروندان هستند نه فضای گذر. جایی که لحظه‌هایی را زندگی کنیم، دوستان‌مان را ببینیم، گپ بزنیم، قدم بزنیم، خرید کنیم و هیچ ترسی از رد شدن ناگهانی ماشین‌ها نداشته‌باشیم. خلاصه اینکه فضایی پر از سرزندگی را تجربه کنیم.»
پیاده‌راه‌های تبریز
شهر اولین‌ها علاوه بر پیاده‌راه پاساژ کوچه‌سی، پیاده‌راه‌های دیگری هم دارد. پیاده‌راه تربیت در زمان شهردار بودن محمدعلی خان تربیت ساخته شد. در پیاده‌راه تربیت، مجسمه‌هایی از مشاغل قدیمی همانند آرایشگری، عکاسی، فراش و قالی فروشی به نمایش گذاشته شده است.
پیاده‌راه داش ماغازالار یا مغازه‌های سنگی، پیاده‌راه ارک، پیاده‌راه ولیعصر (عج)، پیاده‌راه ضلع شمالی بلوار نیایش، پیاده‌راه شهریار، پیاده راه شنب غازان، پیاده‌راه آبیاری، پیاده‌راه جمهوری و پیاده‌راه مقصودیه در تبریز ساخته شده‌است.
با من قدم بزن
پیاده‌راه‌ها در ارتقای کیفیت محیط شهری تاثیر دارند. شهر را شهروند محور می‌کنند و فرصتی به دور از هیاهو به شهروندان هدیه می‌دهند. پیاده‌راه‌ها به عبارتی خیابان‌های دوستدار پیاده‌ها هستند و سبب می‌شوند شهر زنده‌تر و پویاتر شود.
پیاده‌راه چهار باغ اصفهان
خیابان چهارباغ اصفهان که در سفرنامه‌ها از آن با نام گردشگاه مشجر جهان یادشده، یکی از مهم‌ترین گذرهایی است که در سال‌های اخیر به پیاده راه تبدیل شده.
پیاده‌راه فرهنگی رشت
پروژه پیاده‌راه‌سازی و ارتقای کالبدی محدوده مرکزی شهر رشت، سال ۱۳۸۵ طرح جامع شهر رشت مطرح شد تا جایی برای قدم زدن شهروندان در بافت تاریخی شهر باشد.
پیاده‌راه جنت در مشهد
جنت، تنها پیاده‌راه مشهد است که در دل یک بافت تاریخی شکل گرفته. این پیاده‌راه تاریخی با وجود خانه‌های قدیمی و فرهنگ‌سرای بهشت به‌عنوان یکی از خیابان‌های هویتی محسوب می‌شود.
پیاده‌راه عفیف آباد شیراز
پیاده‌راه عفیف آباد در ورودی باغ عفیف آباد شیراز قرار گرفته و دارای آبنما، مسیر دوچرخه سواری، کافه و نشیمن است.
پیاده راه بوعلی همدان
پیاده‌راه بوعلی سینا در استان همدان بین امام خمینی(ره) وآرامگاه بوعلی سینا، فضایی مناسب قدم زدن برای عابران ایجاد کرده و در این مسیر ماشین برقی برای جابه‌جایی شهروندان نیز درنظر گرفته شده‌است.
بیشتر بخوانید:
کوچکترین خلبان ایران یک نوجوان ۱۳ ساله تبریزی است با ۱۰۲ پرواز! + تصاویر
اولین کارخانه چرم در این شهر ساخته شد