نشست مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2024 برای ایران به پایان رسید و رئیس جمهور به همراه هیئت اعزامی نیویورک را به مقصد تهران ترک کردند. هرچند وزیر خارجه و برخی معاونان وی همچنان هستند و چند روز دیگر نیز دیدارهای خود را ادامه می دهند. نیویورک امسال برای ایران یک ویژگی مهم داشت و آن هم تغییر نابهنگام رئیس جمهور شهید، انتخابات زودرس و انتخاب پزشکیان به عنوان رئیس جمهور و این یعنی دنیا حداقل یک سال زودتر با یک چهره جدید از راس دولت جمهوری اسلامی ایران روبه روست. این ویژگی اهمیت اجلاسیه امسال را برای ایران نیز بیشتر کرد چراکه همه می دانیم مجمع عموم جای مذاکرات ریشه‌ای و حل و فصل مسائل مهم نیست و صرفا مکانی برای آشنایی با مواضع رسمی و شاید آغاز برخی روندهای دیپلماتیک است. بر همین اساس نیز از همان ابتدا انتظار شق القمر از سفر نیویورک نبود و همین که رئیس جمهور جدید توانست در فاصله کمتر از سه ماه از روی کار آمدن بیش از 20دیدار سطح بالا با رهبران و مقامات بین المللی داشته باشد خود دستاوردی است که البته باید در ادامه از آن استفاده شود. با این حال می توان مهم ترین هدف و دستاورد را تصویر سازی از رئیس جمهور جدید ایران و سیاست خارجی ای که شاید تغییراتی نسبت به گذشته داشته باشد دانست .

به نظر نگارنده این هدف با درصد موفقیت بالایی محقق شد. گفت وگوهای دوجانبه، شرکت در نشست های جمعی، مصاحبه ها و سخنرانی ها به خصوص سخنرانی بامداد چهارشنبه در مجمع عمومی سازمان ملل که مانیفست اصلی رئیس جمهور درباره کار با دنیا را بیان کرد، نشان می دهد ایران پزشکیان دست دوستی و همکاری با تمام دنیا غیر از رژیم مجعول و جنایتکار صهیونیستی دراز کرده و خواهان فضایی جدید و در عین حال همراه با احترام و بدون تهدید و تحریم است. 

دنیا در این سه سال دو بحران مهم یعنی جنک اوکراین و جنگ غزه را تجربه کرده که همچنان ادامه دارد، این دو بحران آن‌قدر هزینه زاست که دیگر تحمل بحران سومی به نام بحران هسته ای ایران سخت و ناممکن به نظر می رسد. از سوی دیگر حدود یک سال دیگر تا پایان مهم ترین تاریخ برجام یعنی 27 مهر 1404 باقی مانده و فرصت چندانی برای توافقات جدید و اصلاح برجام وجود ندارد و هر گونه حرکت غلط اروپایی ها می تواند بحران هسته ای ایران را از حالت آتش زیر خاکستر به حالت شعله ور تغییر دهد. همه این ها فضایی ایجاد کرد تا پزشکیان و مشاورین مجرب او از دیپلمات ها به این نتیجه برسند باید یک بار دیگر در انظار جهانی نشان داد ایران خواستان تنش زدایی با کشورهای مشروع دنیاست. جمهوری اسلامی ایران می داند در موضع رفع تحریم ها نقش اول بازی آمریکاست و برای همین هم مذاکرات عمان از چند ماه قبل آغاز شد و می توانست اگر حوادث غیر مترقبه در ایران و برخی بدعهدی‌های مجدد آمریکایی ها نبود به نتیجه برسد اما هر مذاکراتی برای شروع خود قرار نیست به سر خط برود و می تواند ادامه روند گذشته باشد. دیدارهای مثبت و مهم وزیرخارجه و معاون سیاسی وزیر خارجه با همتایان خود از آلمان، انگلیس و فرانسه و مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی و نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات هسته ای، نشانه هایی از علاقه طرفین برای احیای مذاکرات برجام دارد. این علاقه البته باید به اراده تبدیل شود تا نتیجه مشخص و مطلوب طرفین نیز شکل بگیرد.

“ما آماده تعامل با اعضای برجام هستیم”

پزشکیان در سخنرانی خود این علاقه و اراده را به خوبی نشان داد و گفت:  “ما آماده تعامل با اعضای برجام هستیم.” این پیام مثبت نشان می دهد ایران نه تنها همچنان برجام را به عنوان یک سند بین المللی قوی به رسمیت می شناسد بلکه این اراده را دارد در فضایی متعادل و منطقی برای تعامل بنشیند و گفت وگوهای جدی و جدید را از سر بگیرد. پزشکیان یک مرحله نیز جلوتر رفت و تصریح کرد: ” اگر تعهدات برجامی به طور کامل و با حسن نیت اجرا شود می توان در مورد دیگر مسائل هم وارد گفت وگو شد ” که در واقع نشان دادن در باغ سبز به غرب برای کار با ایران در ادامه است. در واقع این بخش از سخنان رئیس جمهور تکرار بیانات مهم رهبر انقلاب در 20فروردین 1394 یعنی در فاصله توافق لوزان و وین بود که فرمودند: “اگر طرف مقابل از کج‌تابی‌های معمولی خودش دست برداشت، این یک تجربه‌ای برای ما می شود که خیلی خب، پس می شود در یک موضوع دیگر هم با این ها مذاکره کرد؛ امّا اگر دیدیم نه، این کج‌تابی‌هایی که همیشه از این ها دیده‌ایم باز هم وجود دارد و کج‌راهه دارند می روند، خب طبعاً تجربه‌ گذشته‌ ما تقویت خواهد شد.” در چنین فضایی تصویری که از رئیس جمهور ایران ایجاد می شود، چهره تنش زدا و به دنبال تعامل به ویژه در پیچیده ترین پرونده یعنی برجام است. چنین تصویری در آینده می تواند گره گشای  دیپلمات های ایرانی باشد تا پرونده های مهم سیاست خارجی را به سرمنزل مقصود برسانند. این فضا و این تصویر مثبت که توسط ایران و به ابتکار ایران ایجاد شده باید توسط طرف مقابل قدر دانسته شود. امروز توپ تعامل و همکاری برای حل و فصل موضوعات در زمین غرب است. این موضوعات در رابطه با اروپا می تواند فراتر از هسته ای باشد و اوکراین و غزه را نیز در بر گیرد و در مورد آمریکا منحصر به هسته ای در مرحله اول جلو رود. تصمیم با آن هاست که علاوه بر اظهار علاقه و پیغام و پسغام ها، اراده خود را نیز نشان دهند یا همچنان به دنبال تزویر و دورویی باشند که می تواند نگرانی های آن‌ها را افزایش دهد.

خراسان