درمانگر 24؛

برخورد با انتقاد غیرسازنده بخشی اجتناب‌ناپذیر از زندگی است، اما با انتخاب رویکردهای هوشمندانه می‌توان از آثار منفی آن جلوگیری کرد و حتی از آن برای رشد فردی بهره‌برداری کرد.

خبرگزاری آنا، آرزو آقاجانی: ما همیشه در زندگی خود چه در محیط کاری باشد و چه در روابط شخصی و تعاملات اجتماعی انتقاد می‌شنویم. انتقاد سازنده به رشد و پیشرفت ما کمک می‌کند، اما نوع دیگری از انتقاد وجود دارد که نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه ممکن است به عزت نفس و روان ما آسیب بزند و انتقاد غیرسازنده نام دارد.

انتقاد غیرسازنده به جای ارائه راه‌حل یا راهنمایی، بیشتر متمرکز بر عیب‌جویی و سرزنش است. در مواجهه با چنین انتقاداتی، واکنش هوشمندانه این است از نقد تأثیر منفی نپذیریم و  حتی قوی‌تر بشویم. در اینجا راه‌های مؤثر برای برخورد با انتقاد غیرسازنده را بررسی می‌کنیم.

 تفکیک انتقاد از شخص منتقد

اولین گام در برخورد با انتقاد غیرسازنده این است که «انتقاد» را از «منتقد» جدا کنیم. بسیاری از مواقع، افراد از انتقادات برداشت شخصی می‌کنند و این باعث می‌شود که واکنش‌های احساسی شدیدی نشان دهند. این واکنش‌ها نه تنها به خود فرد آسیب می‌زند، بلکه ممکن است روابط را نیز تخریب کند. مهم است که به یاد داشته باشیم، هرچقدر هم لحن انتقاد غیرمنصفانه یا بی‌رحمانه بود، به جای تمرکز روی شخصیت منتقد، بر محتوای انتقاد تمرکز کنیم و آن را ارزیابی کنیم. آیا در میان انتقاد غیرسازنده نکته‌ای وجود دارد که بتوانیم از آن برای بهبود خود استفاده کنیم؟

حفظ آرامش و خونسردی

وقتی با انتقاد غیرسازنده مواجه می‌شویم، یکی از دشوارترین چیزها حفظ آرامش است. واکنش‌های سریع و تند ممکن است به شعله‌ورتر شدن بحث منجر شود و حتی به تشدید تنش‌ها کمک کند. به جای واکنش آنی، می‌توانیم چند نفس عمیق بکشیم و به خود فرصتی بدهیم تا قبل از پاسخ دادن به آن، شرایط را بسنجیم. حفظ خونسردی نه تنها به شما کمک می‌کند تا از برانگیختگی‌ لحظه‌ای جلوگیری کنید، بلکه فرصت می‌دهد تا به طور منطقی‌تر پاسخ دهید.

 شناسایی نیات پشت انتقاد

یکی از مهم‌ترین نکات در برخورد با انتقاد غیرسازنده این است که به نیت پشت آن توجه کنیم. آیا این انتقاد از روی حسادت است؟ یا شاید فرد منتقد در حال تخلیه ناراحتی‌های شخصی خود بر روی ماست؟ برخی افراد ممکن است از انتقاد به عنوان ابزاری برای کنترل دیگران یا بالا کشیدن خود استفاده کنند. با شناسایی این نیات، می‌توانیم نسبت به انتقاد بی‌تفاوت‌تر برخورد کنیم و آن را با دیدی بازتر و بدون احساس گناه یا اضطراب بپذیریم.

انتخاب پاسخ مناسب

اگر یک فرد دائماً شما را مورد انتقاد قرار می‌دهد و این کار بر روحیه شما تأثیر منفی دارد، ممکن است لازم باشد مرزهایی تعیین کنید. با احترام اما قاطعانه بیان کنید که تمایل دارید نظرات سازنده دریافت کنید اما نمی‌خواهید تحت فشار قرار بگیری

گاهی پاسخ ندادن بهترین پاسخ است. اگر احساس می‌کنید که انتقاد به هیچ وجه مفید نیست و صرفاً برای تخریب شما مطرح شده است، بهترین رویکرد ممکن است این باشد که به سادگی آن را نادیده بگیرید. در مواردی دیگر، شاید بخواهید با آرامش و منطق پاسخ دهید و توضیح دهید که چرا با انتقاد موافق نیستید. نکته کلیدی این است که نباید وارد بازی‌ احساسی و بحث‌های غیرضروری شوید.

تقویت اعتماد به نفس

یکی از راه‌های مقابله با انتقاد غیرسازنده، تقویت اعتماد به نفس است. وقتی اعتماد به نفس بالایی داشته باشید، کمتر تحت تأثیر نظرات منفی دیگران قرار می‌گیرید.

 یادآوری دستاوردها، تمرکز بر نقاط قوت و کار بر روی نقاط ضعف همه می‌توانند به افزایش اعتماد به نفس کمک کنند. همچنین، برقراری ارتباط با افرادی که از شما حمایت می‌کنند و به شما انگیزه می‌دهند، می‌تواند تأثیرات منفی انتقادات بی‌اساس را کاهش دهد.

 یادگیری از انتقاد حتی اگر غیرسازنده باشد

حتی انتقاد غیرسازنده هم می‌تواند نکاتی برای یادگیری داشته باشد. شاید لحن یا نحوه بیان انتقاد ناخوشایند باشد، اما محتوای آن ممکن است به شما کمک کند. به جای تمرکز بر روی نحوه بیان انتقاد، سعی کنید به دنبال نکات مفیدی بگردید که می‌توانید برای بهبود خود از آن‌ها استفاده کنید. این رویکرد نه تنها به شما کمک می‌کند که از انتقاد نترسید، بلکه به شما اجازه می‌دهد تا از هر موقعیتی، حتی منفی، بهره‌برداری کنید.

 تعیین مرزها

اگرچه باز بودن نسبت به نظرات و انتقادات دیگران مهم است، اما باید یاد بگیریم که مرزهایی برای خود تعیین کنیم. اگر فردی به طور مداوم با انتقادهای غیرسازنده به شما حمله می‌کند، باید با او به صراحت و با احترام صحبت کنید و از او بخواهید که به جای تخریب، به شما بازخورد سازنده بدهد.

تعیین مرزها به شما کمک می‌کند که از انرژی خود برای مسائل مهم‌تر استفاده کنید و از درگیر شدن با افرادی که هدفشان تخریب شماست، جلوگیری کنید.

قبول اینکه نمی‌توان همه را راضی نگه داشت

یکی از بزرگ‌ترین موانعی که افراد در مواجهه با انتقاد غیرسازنده با آن مواجه می‌شوند، این است که تلاش می‌کنند همه را راضی نگه دارند. اما واقعیت این است که هیچ‌گاه نمی‌توان همه افراد را خوشحال کرد.

هر کسی دیدگاه و نظرات خودش را دارد و حتی اگر تمام تلاش خود را بکنید، باز هم افرادی خواهند بود که با شما مخالف باشند. پذیرش این واقعیت می‌تواند فشار روانی شما را کاهش دهد و به شما کمک کند که بیشتر بر ارزش‌های خودتان تمرکز کنید.