«آرمان امروز» در گفت و گو با محمد درویش بررسی می‌کند؛

آرمان امروز : فرونشست حداقل از یک دهه گذشته تاکنون به یک بحران جدی برای کل کشور تبدیل شده است . خطری که تمام ابنیه تاریخی، ساختمان‌های اداری و تجاری در کلان‌شهر و حتی تاسیسات و سازه‌های صنعتی را تهدید می‌کند مولود مجوزهای کارشناسی نشده و بی‌ضابطه‌ای است که طی سال‌های گذشته برای حفر چاه و برداشت و تخلیه منابع آب زیرزمینی صادر شد بدون آنکه نتیجه این سوء مدیریت مد‌نظر قرار بگیرد . حالا ایران در فهرست کشورهایی قرار گرفته که با خطر ویرانی به دلیل تخریب لایه‌های خاک مواجهند .دیروز که عکس های فرونشست ۳ متری در نقش رستم باعث نگرانی بسیاری شد، در استان اصفهان وضعیت خراب تر است، طبق نتایج یک مقاله علمی معتبر، حدود ۳ تا ۵ درصد پهنه‌های زمینی در کل دنیا، فرونشست بالای ۱۰ سانت در سال دارد، اما در کشور ما، نرخ فرونشست ۱۱ استان بیش از ۱۰ سانت در سال است.

نرخ فرونشست سالانه در حوالی رفسنجان در استان کرمان ۴۰ سانت، در جنوب استان البرز، حدود ۳۷ سانت، در جنوب غربی تهران ۲۰ سانت، در شمال غربی شهر مشهد حدود ۲۲ سانت، در اصفهان ۱۵ سانت و در شیراز ۲۲ سانت است. نرخ فرونشست در استان‌های بزرگ و به ویژه در مجاورت کلانشهرها که جمعیت ساکن بسیار زیادی دارند، به اعدادی رسیده که در سطح دنیا بسیار نادر است. استان‌های خراسان رضوی، تهران، فارس، کرمان و اصفهان بابت نرخ فرونشست به وضع فوق بحرانی رسیده‌اند و البته در ۱۱ استان کشور، نرخ سالانه فرونشست بیش از ۱۰ سانت است. این نرخ به این معناست که در صورت تداوم همین روند به مدت ۳۰ سال، با ۳ متر پایین رفتن سطح زمین در یک محدوده شهری و اطراف شهر مواجه خواهیم شد که چنین اتفاقی، بسیار فاجعه‌بار است. پیش‌بینی می‌کنم که اگر ظرف ۵ تا ۱۰ سال آینده، اقدامات پیشگیرانه‌ای انجام نشود، بابت میزان فرونشست به مرز برگشت‌ناپذیری می‌رسیم؛ مثل بیماری که از حالت درمان هم عبور کرده و برای هرگونه اقدام نجات‌بخش هم دیگر خیلی دیر شده است.

راه نجات اصفهان و شیراز در تغییر رویکرد است
محمد درویش، کنشگر برجسته محیط زیست در این رابطه به خبرنگار «آرمان امروز» می گوید: «من و دیگر کارشناسان بارها هشدار دادیم که اگر با این فرمان پیش برویم و بی توجه به منابع آبی و آبخوان های کشور باشیم، باید منتظر فاجعه های بزرگ در ایران باشیم. اصفهان و شیراز در خطر شدید قرار دارند و مطالعاتی که واحد علوم و تحقیقات دانشگاه نجف آباد توسط آقای دکتر نادی انجام داده، این هشدار را تایید می کند که ظرفیت آبخوان های دشت دولت آباد و اصفهان بین سال‌های ۱۴۰۹ تا ۱۴۰۱۸ تمام خواهد شد. اقداماتی که باید در اصفهان انجام شود، این است که هر نوع بارگذاری جدید در حوزه زاینده رود را متوقف کنیم.»
وی در ادامه می افزاید: «همین الان که داریم با هم صحبت می کنیم، پالایشگاه اصفهان ۱۳ واحد جدیدش برای راه اندازی مصوب کرده، در شهرستان شاهین شهر اصفهان به رغم مخالفت اداره کل محیط زیست استان اصفهان، در عرصه هایی که دچار فرو نشست است برای گسترش قلمرو شهرستان استفاده می شود تا بتوانند، مسکن مهر را در آن مناطق ایجاد کنند. سوال اینجاست که با کدام آب و ملاحظات فنی شما می خواهید به سمت افزایش بارگذاری در اصفهان دامن بزنید. همین الان اصفهان توان این حجم از صنایع و مسکن را ندارد.
درویش با تاکید براین موضوع که «هیچ فردی از متوقف شدن کسب و کار و صنایع سخن نمی گوید، بلکه صحبت و هشدار ما از تغییر رویکرد مسئولان کشور، اصفهان و شیراز است، می گوید: «به یک شرایط سلامت محور و سرزمین محور است. به ادعای مدیران، شبکه سلامت در این استان می تواند چهار میلیارد دلار در سال درآمد برای کشور ایجاد کند!. پس چرا به سمت صنایع آب بر می روید؟ چهار میلیارد دلار بیشتر از درآمد بخش کشاورزی، دام، طیور و زراعت در این استان است. پس ما می توانیم با جهش از اقتصاد آب محور به سمت اقتصادی که آب محور نیست، پیش برویم. با این اقدامات هم اصفهان و شیراز را نجات خواهیم داد و و دوباره اصفهان رو تبدیل می کنیم به دیار نصف جهان و مهمانپذیر درجه یک. متاسفانه اتفاقی که در حال رخ دادن است، برخی می خواهند برای تامین آب و گسترش صنایع از سرشاخه‌های کارون، از سرشاخه های دز یا از هر جای دیگر دوباره آب جدیدی وارد اصفهان کنند، در حالی که مشکل حل نمی شود، منطق این را می گوید که با گسترش صنایع انرژی تجدیدپذیر برق یا کشاورزی می توان به حیات این استان یا فارس امیدوار بود. عملا این آب های جدید به حقابه برای تالاب گاوخونی یا زاینده رود به آب پایدار تبدیل نمی شود، اگر قرار بود این اتفاق بیفتد، در طرح های انتقال آب که قبلا داشتیم، این تزریق آب جوابگو بود. در حقیقت این تزریق آب مثل مورفین است، امکان دارد که در کوتاه مدت مشکلی را برطرف کند، اما اصل مشکل همچنان پابرجاست.»