وی افزود: معاونت راهبردی گذشته‌ای دارد به عنوان مرکز بررسی‌های استراتژیک، در حد مشاوره به رئیس‌جمهوری، این مرکز در دولت های مختلف فراز و فرودهای زیادی داشته، در دولت قبلی تقریبا به سمت تعطیلی رفت هرچند در ۶ ماه آخر دکتر زمانیان اقدامات خوبی داشتند. 

وظایف جدیدی به مرکز تحقیقات استراتژیک سپرده شده است 

معاون راهبردی رئیس‌جمهوری یادآور شد:  در دوره جدید، رئیس‌جمهوری وظایفی به ما دادند که به وظایف مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست‌جمهوری اضافه کردیم. ما در یک کلمه باید حلقه وصل جامعه مدنی و نخبگان با دولت باشیم، با این فرض که ما راه‌حل‌ها را نداریم و مسائل را هم خوب نمی‌دانیم.

به دنبال منفعت نیستیم فقط می‌خواهیم مشکلات حل شوند

ظریف با بیان اینکه ما مسائل را درست درک نکردیم و تلاش درستی برای حل آن‌ها صورت نگرفته است، اظهار کرد: در معاونت راهبردی هیچ منفعت صنفی نداریم که کشور به چه سمتی برود، فقط می‌خواهیم مشکلات کشور حل شود. بعضی از مسائل در حوزه سیاست خارجی است. توازن فراگیر یکی نکاتی است که دکتر پزشکیان در دوران انتخابات مطرح کرد؛ اینکه چطور می‌توانیم با همه رابطه داشته باشیم اما بر یک بلوک خاص متوقف نباشیم و بتوانیم از تمام شرکا بهترین بهره‌برداری را داشته باشیم.

خودمان را درگیر موضوعات روزمره سیاست خارجی نمی‌کنیم

رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری با اشاره به موضوع روابط با کشورهای همسایه، گفت: این موضوع از همه دستگاه‌ها فراتر است. ما خودمان را درگیر موضوعات روزمره سیاست خارجی نمی‌کنیم. نظراتم را ارائه می‌کنم ولی وظیفه اصلی ما این نیست. ما پروژه‌ای داریم به نام «ایران آینده» که بررسی می‌کنیم ایران در آینده با چه مشکلات و فرصت‌هایی مواجه خواهد شد.

دنبال راه توقف سیکل استفاده از مدیران قدیمی هستیم

 ظریف با تاکید بر اینکه دنبال این هستیم چگونه می‌توان سیکل استفاده از مدیران قدیمی را متوقف کرد، یادآور شد: رهبری فرمودند اگر این دولت بتواند در پایان چهار سال، صد مدیر جوان تحویل کشور بدهد خوب است. شیوه‌های رسیدن به این هدف را بررسی می‌کنیم.

امروز بیش از هر زمان دیگری حضور زنان در دولت دیده می‌شود

معاون راهبردی رئیس‌جمهوری یادآور شد: امروز بیش از هر زمان دیگری حضور زنان در دولت دیده می‌شود. در سطح معاونان وزرا نیز به مراتب حضور جوانان بیشتر است. در معاونت راهبردی بیشترین حضور جوانان و زنان را داریم.

در جامعه متکثر ما، یک طرف نمی‌تواند نظرش را تحمیل کند

وی با تاکید بر اینکه ما جامعه‌ای متکثر داریم و یک طرف نمی‌تواند نظرش را تحمیل کند، تصریح کرد: ما با نشنیدن، سیاست‌هایی را دنبال کردیم که به نتیجه نرسیده است؛ مثل حجاب و فیلترینگ. البته دو طرف همین‌طور بودند، فقط هم حاکمیت نبوده است. برمبنای آرزومندی عمل کردیم و ندیدیم چطور می‌شود به بهترین وجه کنارهم زندگی کنیم‌.

معاون راهبردی رئیس‌جمهوری، گفت: درست است که حاکمیت قدرت بیشتری دارد، ولی این عدم تحمل را می‌شود در برخی اقشار مشاهده کرد. امیدوارم با تمرین تحمل از همه طرف‌ها و تمرین شنیدن و تمرین گوش‌کردن، بتوانیم به یک نتیجه معقول‌تری برسیم‌. ما که مبانی قرآنی را قبول داریم و به شنیدن اعتقاد داریم. شنیدن و تفکر بسیار مهم است.

مفهوم وفاق را تداوم گفت‌وگوی تمدن‌ها می‌دانم

رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری با اشاره به مفهوم وفاق، اظهار کرد: شخصا «وفاق» را به معنی گفت‌وگو و آن را ادامه گفت‌وگوی تمدن‌های آقای خاتمی می‌دانم. در گفت‌وگوی تمدن‌ها، کلیدواژه گفت‌وگو است، نه تمدن. در گفت‌وگو قرار است بشنویم، باید آمادگی داشته باشید قانع بشوید، نه اینکه از باورهایتان دست بکشید، اینکه بفهمید چرا ۵۰ درصد مردم در انتخابات شرکت نکردند، نیاز به شنیدن دارد.

باید نظرات مردم را بشنویم

وی تصریح کرد: باید مردم را بشنویم، نه آنانی که همیشه با آن‌ها حشر و نشر داریم؛ شاید به نتایج متفاوتی برسیم.

ظریف با اشاره به طرح برخی دیدگاه‌ها از سوی چند نماینده مجلس در زمینه خروج وی از دولت، گفت: بعید می‌دانم آنچه چند نفر در مجلس در مورد بنده یا مسائل دیگر می‌گویند نظر کل اصولگراها در کشور باشد.

اینکه فکر کنیم آمریکا به ما علاقه دارد تصور کاملا اشتباهی است

 معاون راهبردی رئیس‌جمهوری با تاکید بر اینکه آمریکا با ما خوب نیست، این موضوع اصلا نیازی به بحث ندارد، تصریح کرد: اینکه فکر کنیم آمریکا به ما علاقه دارد تصور کاملا اشتباهی است. اصولا جامعه جهانی جای اینگونه تعاملات نیست. بسیاری از کنشگران جهانی علاقه‌ای به ما ندارند. در دهه ۷۰ میلادی که انقلاب اسلامی آمد، اولین حکومتی بود که نظام دوقطبی را به چالش کشید.

وی افزود: همان‌طور که توانستیم با روسیه و چین روابط معقولی داشته باشیم، باید موازنه فراگیر داشته باشیم تا احساس نکنند می‌توانند هر بیانیه‌ای علیه ما امضا کنند. اروپا هم همین‌طور است. آنان اقدامات بسیار خصمانه‌ای علیه ایران انجام دادند، مثل بیانیه اخیر و حمایت از رژیم صهیونیستی، اروپا، آمریکا و کانادا و بقیه با حمایت از اسرائیل ادعاهای حقوق بشری خودشان را به خاک سپردند.

نباید بهانه به دست کسی بدهیم

ظریف با بیان اینکه ما باید منافع خودمان را بدست بیاوریم، نه اینکه کسی آن‌ها را به ما بدهد، اظهار کرد: نباید بهانه به دست کسی بدهیم. در دوران ترامپ دیدیم که می‌خواست موضوع ایران را دوباره امنیتی کند، اما در شورای امنیت شکست خورد. بیش از ۴۰۰ روز تلاش کردند قطعنامه تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کنند ولی نتوانستند.

دنیا جای دوستی نیست جای منافع است 

رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری با تاکید بر اینکه کسی نمی‌خواهد سراغ آمریکا برود، ادامه داد: دنیا که جای دوستی نیست، جای منافع است. ما در گذشته نشان دادیم می‌توانیم منافع خودمان را بدست بیاوریم.

وفاق در درون حاکمیت هم بد نیست 

وی همچنین با بیان اینکه وفاق اصلی باید بین حاکمیت و مردم باشد، یادآور شد: البته وفاق در درون حاکمیت هم بد نیست. ما در معاونت راهبردی فکر می‌کنیم دولت دکتر پزشکیان سه مولفه اصلی دارد، وفاق، عدالت و توسعه‌گرایی.

دولت چهاردهم توسعه‌گراست

ظریف با بیان اینکه دولت چهاردهم توسعه‌گراست، اظهار کرد: توسعه‌گرایی مفهوم عملیاتی و آکادمیک مشخصی دارد. عدالت هم بخش بسیار مهمی است که در صحبت‌های آقای پزشکیان بوده و از مبانی انقلاب اسلامی است و وفاق هم هست. ما در معاونت راهبردی در مورد این مولفه‌ها گفت‌وگو می‌کنیم.

از تصمیمات دولت حمایت می‌کنم

معاون راهبردی رئیس‌جمهوری ادامه داد: من در روند تصمیم‌گیری‌ها، به طور مثال انتخاب استانداران، حضور ندارم بنابراین نمی‌توانم توضیحی دهم، اما به عنوان عضوی از دولت از تصمیمات حمایت می‌کنم.

ایران باید از وضعیت استثنایی‌بودن خارج شود

رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری با بیان اینکه ایران باید از وضعیت استثنایی‌بودن خارج شود، گفت: باید تحریم‌ها برداشته شود، اف‌ای‌تی‌اف حل شود و البته بدون این‌ها هم می‌شود. ما امروز به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای سرپا هستیم، ولی با حل مسائل، کارمان را تسهیل می‌کنیم، باید زنجیره‌ها را از پای مردم باز کنیم، وقتی زنجیره‌ها از پای مردم باز شود خواهید دید چه شکوفایی اقتصادی در پی خواهد آورد.

سیاست همسایگی باید مبتنی بر فراگیری باشد نه حذف

وی با بیان اینکه سیاست همسایگی باید مبتنی بر فراگیری باشد نه حذف، اظهار کرد: امروز که این اعتماد به نفس را داریم که می‌توانیم امنیت خودمان را بدون خرید از دیگران تامین کنیم باید سراغ منطقه قوی برویم.

وزیر اسبق امور خارجه با اشاره به سفر اخیر رئیس‌جمهوری به روسیه، یادآور شد: آقای پزشکیان در اجلاس بریکس و بریکس پلاس شرکت کرد؛ بریکس یک امکان است، اتحادیه اقتصادی اوراسیا هست، اکو هست، این همکاری‌ها می‌تواند تبدیل به واقعیت شود.

بدترین ضربه به اقتصاد ایران تزریق ناامیدی است

ظریف تأکید کرد: بدترین ضربه به اقتصاد ایران تزریق ناامیدی است؛ کاری که برخی دستگاه‌های حاکمیتی می‌کنند، مخصوصا وقتی دولتی بر سر کار آمده که با نظرات آن‌ها هماهنگ نیست. 

امیدوارم ایران در پنج سال آینده شرایط بسیار بهتری داشته باشد

وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه با تغییر پارادایم که زمینه‌های آن را می‌بینیم امیدوارم ایران در پنج سال آینده شرایط بسیار بهتری داشته باشد، گفت: آنچه باعث شد در دو سال اول بعد از برجام اقتصاد وضعیت بهتری پیدا کند، امید به آینده بود. در دنیا با این نگاه با ایران برخورد شد و آن شرایط پیش آمد

ظریف همچنین اظهار کرد: زیاد شنیدیم که مسائل اقتصادی کشور بدون حل مسائل سیاست خارجی قابل حل نیست. من در خصوص این گزاره نمی‌توانم از نظر اقتصادی اظهارنظر کنم ولی از نظر کسی که در سیاست خارجی تجربه دارد می‌توانم بگویم ما موضوعاتی مثل سرمایه‌گذاری، تحریم‌ها، هزینه نقل و انتقالات پولی، هزینه‌هایی که به دلیل اف‌ای‌تی‌اف بر ما تحمیل می‌شود و ضمانت‌نامه‌هایی که با مشکل روبه‌رو می‌شوند و بالای ۲۵ تا ۳۰ درصد هزینه‌ها را افزایش می‌دهند را پیش راه خود داریم.

نه تنها جذب سرمایه نداریم که فرار سرمایه داریم

وی افزود: سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه نفت و گاز ما حیاتی است تا بتوانیم تولید را بالا ببریم. ما دارای سرمایه انسانی بالایی هستیم و ایرانی‌ها بسیار ثروتمند هستند، اما متاسفانه شرایط کشور به گونه‌ای است که نه تنها جذب سرمایه نداریم، بلکه فرار سرمایه هم داریم.

رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری ادامه داد: بخشی از این‌ها به مشکلات حاکمیتی و قوانین خلق الساعه برمی‌گردد. از دولت گذشته حرکتی در بخش ستاد تحول دولت آغاز شد برای کم کردن دخالت دولت در اقتصاد، ما هم با آن همکاری می‌کنیم.

ظریف در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: من هرگز مردم را متهم نکردم، گروه‌های افراطی بودند که فکر می کردند می‌توانند حکومت را سرنگون کنند. مردم به تندروها واکنش نشان دادند، به هر دو طرف واکنش نشان دادند. من گفتم در هر دو طرف فرار از گفت‌وگو وجود داشت.

پزشکیان درباره مسائل مختلف قضایی و اجتماعی تلاش‌های زیادی کرده است 

معاون راهبردی رئیس‌جمهوری با اشاره به اقدامات دولت چهاردهم در زمینه‌های مختلف، اظهار کرد: در خصوص مسائل مختلف قضایی و اجتماعی، دکتر پزشکیان تلاش‌های فراوانی کرده است. ما در معاونت راهبردی گلایه‌های مردم را به ایشان می‌رسانیم، ایشان هم روش‌های مختلفی برای شنیدن گلایه‌ها دارند. شما دیدید از برخی احکام جلوگیری شده است، مثلا در مورد دانشجویان و استادان دانشگاه اقدامات خوبی شکل گرفته است.

زود از اصلاحات ناامید نشویم

وی ادامه داد: حرکت آقای دکتر پزشکیان یک حرکت اصلاحی است. در انتخابات ما انقلاب نشد، یک حرکت اصلاحگرانه شکل گرفته و باید توجه کنیم این حرکت اصلاح‌گرانه طول می‌کشد. زود از اصلاحات ناامید نشویم. در سال‌های ۸۳ و ۸۴ عبور از خاتمی مطرح شد و حالا حسرت پیشرفت‌های اقتصادی آن دوران را می‌خوریم.

رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری افزود: باید بپذیریم ما در جامعه متکثری هستیم. آقای دکتر پزشکیان با ۳۰ درصد رای مردم آمدند، ۲۰ درصد به رقیب ایشان رای دادند، ۵۰ درصد هم رای ندادند. ولی امروز ایشان خودشان را رئیس‌جمهور همه مردم می‌دانند.

ظریف در پاسخ به پرسشی درباره نگرانی‌های امنیتی و منطقه‌ای، گفت: خاطرات اسدالله علم را بخوانید، شاه هم همین نگرانی‌ها را داشت اما مسیر متفاوتی را انتخاب کرد، مسیر وابستگی. ما الان توان دفاع از خودمان را داریم. آمریکا در برجام نشان داد به تعهداتش پایبند نیست و همه می‌دانند این نقض عهد به عهده آن‌هاست.

درباره لایحه حجاب امیدواریم به راهکار مورد توافق جامعه برسیم 

وی با بیان اینکه ما کشور متکثری داریم و هیچکس نباید دیدگاهش را تحمیل کند، تصریح کرد: در مورد لایحه حجاب باید گفت که این لایحه پیش از ما تصویب و تایید شده بود اما آقای پزشکیان برای کنترل شرایط تلاش فراوانی کرد و امیدواریم یک راهکار معقول و مورد توافق جامعه را داشته باشیم.

پزشکیان پیگیر وضعیت اینترنت و خبرنگاران است 

معاون راهبردی رئیس‌جمهوری ادامه داد: درباره اینترنت و خبرنگاران هم همین‌طور، به شما اطمینان و شهادت می‌دهم که آقای دکتر پزشکیان این مسائل را دنبال می‌کنند و حساس هستند. آنانی که از آمدن دکتر پزشکیان راضی نیستند سعی می‌کنند بذر ناامیدی بکارند. هنوز صد روز از دولت جدید نگذشته و توقعات باید تدریجی و اصلاحی باشد. باید با شنیدن حرف منتقدان و مخالفان به راهکار برسیم.

ظریف در پاسخ به پرسشی درباره احتمال انتقال پایتخت از تهران، گفت: هر زمان رئیس‌جمهوری صلاح بداند موضوع انتقال پایتخت را به صورت علمی بررسی خواهیم کرد. الان نه چنین وظیفه‌ای به ما محول شده، نه سیاست‌نامه‌ای قبلا تدوین شده است. رئیس‌جمهوری بر تمرکززدایی تاکید دارد و اینکه استان‌ها بتوانند برای خودشان برنامه‌ریزی کنند، ما هم در معاونت راهبردی یک معاونت اجتماعی و استانی داریم.

امروز با یکی از بدترین تهدیدها روبه‌رو هستیم

وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه ایران امروز با یکی از بدترین تهدیدها مواجه است، تصریح کرد: این تهدید ناشی از ضعف ما نیست، علتش عبور از آستانه این است که توانستیم از خودمان دفاع کنیم. باید توجه داشته باشیم در شرایط کنونی اسرائیل هم با تهدیدات اساسی مواجه است و علت اینکه مثل یک کنشگر دیوانه عمل می‌کند و همه خط قرمزها را فراموش کرده و به دیوانگی افتاده این است که با تهدید وجودی مواجه شده است.

ظریف ادامه داد: اسرائیل از ابتدای بحران غزه به دنبال این بوده که جنگ را گسترش دهد. اشتباه هم می‌کند. رژیم اسرائیل با ایالات متحده پل هوایی دارند و سلاح‌ها را برای کشتار جمعی دریافت می‌کند، اما هنوز نتوانسته مردم غزه را شکست دهد.

کاری کنیم ایران تحریم‌پذیر نباشد

معاون راهبردی رئیس‌جمهوری همچنین گفت: باید کاری کنیم ایران تحریم‌پذیر نباشد. زمینه برای ایجاد شرایط جدید فراهم است. با این تغییر پارادایم و خودباوری که مدیون رهبری مقام معظم رهبری و نیروهای مسلح ماست باید از فضای سیاسی و امنیتی وارد فضای اقتصادی و فرهنگی شویم. با توجه به امکانات ایران می‌توانیم هاب کریدورها و هاب انرژِی در منطقه شویم. می‌توانیم ایران را به کشوری تبدیل کنیم که از لحاظ اقتصادی قابل تحریم و قابل حذف از بازارهای دنیا نباشد.

رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری افزود: تحقیری که در دویست سال گذشته ایران با آن گرفتار بوده حس فقدان اطمینان در مردم ایجاد کرد اما پس از انقلاب و در این ۴۵ سال ایران به یک بلوغ و خودباوری امنیتی رسیده است. ایران تنها کشوری بود که به یک پایگاه آمریکایی موشک شلیک کرد یا توانست گنبد آهنین اسرائیل را بشکند. 

وی با تاکید بر اینکه اجرای قانون اساسی این توان را دارد که اصل جمهوریت و اسلامیت نظام را حفظ و شرایط مناسب‌تری را فراهم کند، تصریح کرد: جامعه ایران جامعه متکثری است و گروهی که شاید ما آن را اقلیت بدانیم، نظراتشان بسیار تاثیرگذار است و اگر حرکت آقای پزشکیان و بخشی از جامعه نبود ما با رئیس‌جمهوری مواجه بودیم که از اقلیت بود.

به‌جای دنیای آرزوها در دنیای واقعیت‌ها زندگی کنیم

ظریف در پاسخ به پرسشی درباره قانون اساسی و تغییر آن، گفت: به‌جای دنیای آرزوها باید در دنیای واقعیت‌ها زندگی کنیم. باید تمرکز را بر اجرای قانون اساسی بگذاریم. خیلی اطمینان نداشته باشید – نه شما و نه همفکران شما و نه همفکران طرف مقابل – که در تغییر قانون اساسی آن چیزی رخ دهد که مدنظر شماست.

قصد ندارم استعفا کنم 

معاون راهبردی رئیس‌جمهوری در پاسخ به پرسشی درباره برخی اقدامات برای برکناری وی، یادآور شد: ۱۱ مرداد منصوب شدم و از دو روز بعد این حرف‌ها در مورد انتصاب بنده و قانون شروع شد. من ۱۶ مرداد در نامه به رئیس‌جمهوری اعلام انصراف کردم اما ایشان دستور دادند ادامه دهم با این حال چند روز بعد و با اتفاقاتی که افتاد رسما انصراف دادم.

وی افزود: آقای پزشکیان هم مشورت‌هایی با مقامات عالی نظام داشتند که خودشان باید توضیحاتش را بگویند.

قبل از اولین دیدار دولت جدید با رهبر انقلاب، رئیس‌جمهور به بنده گفت مشورت‌های لازم را داشته و به بنده دستور داد به کارم برگردم و باقدرت ادامه دهم. من هم به مسائل دیگر توجه ندارم و الان از صبح زود تا ۱۰ شب کار می‌کنم.

رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری ادامه داد: من نگرانی ندارم و هرروزی که بگویند، به دانشگاه می‌روم که روز خوشحالی من است. هرچند در دانشگاه هم همین وظایف را انجام می‌دهم. البته قصد ندارم استعفا کنم چون به من دستور دادند بیا و اگر نیاز باشد من را کنار بگذارند و بگویند کنار می‌روم.

ظریف یادآور شد: ولی تا امروز برخوردی از آقای پزشکیان ندیدم که نشان از برکناری من باشد. رئیس‌جمهوری با بزرگواری مشغول پیگیری موضوع حضور من هستند اما من خودم را درگیر این امور نمی‌کنم.