«پانا»، رسانه رسمی وزارت آموزش و پرورش در خصوص کم و کیف مأموریت شرکت در حوزه آموزش و ارتقای سواد مالی مدارس و چرایی و چگونگی برگزاری دورههای مربوط و رهاوردهای آن برای نسل موسوم به «زد» با «حسن محمدی» مدیرعامل شرکت اطلاعرسانی و آموزش بورس به گفتوگو نشسته که مشروح آن به نقل از این خبرگزاری در پی میآید:
۱- اگر امکان دارد برای ورود به بحث بفرمایید چرا برگزاری دورههای سواد مالی مورد توجه شرکت اطلاعرسانی و آموزش بورس قرار گرفته است؟
در عصر حاضر توانایی و داشتن مهارت مقابله با انواع شرایط غیرمطمئن در حوزه اقتصادی و تصمیمگیری در خصوص مسائل مالی و سرمایهگذاری بسیار بااهمیت بوده و حتی میتوان گفت آموزش و ترویج سواد مالی، از پایههای اصلی رشد و مقاومسازی اقتصادی در هر کشوری است. بر این اساس سواد مالی توانایی استفاده از دانش و مهارت برای مدیریت تصمیمات پولی و مالی درست و مؤثر است.
با توجه به اهمیت و جایگاه مقوله سواد مالی و ارتقای این سواد کاربردی در بین عموم، در کشور ما هم ضرورت برنامهریزی برای ارتقای دانش مالی و داشتن برنامه راهبردی ملی در این حوزه از چند سال قبل احساس شده و مورد تأکید برخی دستگاهها و سازمانها بوده اما با توجه به نوپا بودن موضوع، برنامهریزی متمرکز در این حوزه نیازمند حمایت همهجانبه نهاد قانونگذاری و نهادهای فرابخشی سواد مالی همچون بازار سرمایه، بازار پول و بیمه است.
۲- از جمله موضوعاتی که در کلاسهای سواد مالی به دانشآموزان آموزش داده میشود «کسب درآمد» و «نحوه هزینهکرد آن» عنوان شده است. با توجه به اینکه دانش آموزان هنوز به سن قانونی نرسیدهاند، این آموزشها چه کاربردی برای آنها دارد؟
با توجه به پیچیدگیها و تحولاتی که در حوزه کسبوکار و درآمدزایی به وجود آمده است، تسلط به سواد مالی یک ضرورت شده و طبیعتاً اگر پیش از ورود نیروی انسانی به بازار کار، آموزش لازم داده شود، کاربردیتر خواهد شد. بنابراین، آموزشهایی که در مورد “کسب درآمد” به آنها داده میشود بیشتر حول محورهایی نظیر درک مفهوم پول و منابع درآمدی (مانند پول توجیبی، کمکهزینهها و یا درآمدهای کوچک است.
همچنین در این آموزشها سعی داریم تا کارهای موقت و خلاقانه مانند فروش محصولات خانگی، کارهای هنری، کمک به افراد در کارهای ساده، و حتی ایجاد کسب وکارهای کوچک در مقیاس محدود که با سن و توانایی آنها سازگار باشد (مانند فروش آنلاین کالاهای دستی) به دانشآموزان معرفی کنیم و آنها را به سوی ایدهپردازیهای بیشتر هدایت کنیم.
اما سعی کردیم در کنار آموزش کسب درآمد، موضوع مهمتر در سنین قبل از سن قانونی، مدیریت هزینهها و پسانداز را هم مورد توجه قرار دهیم. در واقع در این بخش از کارگاه های سواد مالی به موضوعاتی نظیر: اولویتبندی نیازها و خواستهها، بودجهبندی ساده برای کمک به آنها در مدیریت اصطلاحاً “پول توجیبی” یا درآمدهای کوچک و مفهوم پسانداز و اهمیت آن برای رسیدن به اهداف مالی در آینده میپردازیم.
این آموزشها به دانشآموزان کمک میکند مهارتهای مالی و اقتصادی پایهای را که برای مدیریت مالی در بزرگسالی ضروری است، بیاموزند. دانشآموزان یاد میگیرند بهجای تمرکز بر مشاغل رسمی، فکر خلاقانه درباره راههای درست و قانونی کسب درآمد در چارچوب قوانین و مقررات مربوط به دوران سن قانونی را توسعه دهند. در واقع ما این فرصت آموزش را جهت آمادگی ذهنی لازم برای ورود به دنیای کسبوکارهای واقعی آینده فرزندان این سرزمین مغتنم شمردیم.
۳- پسانداز و سرمایهگذاری یکی از موضوعات مهم در بحث سواد مالی است. چه ابزارهای مالی برای پسانداز و سرمایهگذاری برای این طیف سنی در کشور ما وجود دارد که بتوان این آموزشها را به آنها ارائه داد؟
در کارگاههای سواد مالی برخی از این ابزارهای مالی ساده و قانونی که متناسب با دانش آموزان گروه سِنّی هدف ماست معرفی میشوند؛ مانند حسابهای پسانداز بانکی، حسابهای سپرده نوجوانان، صندوقهای سرمایهگذاری (با نظارت والدین، نحوه ثبتنام، میزان ریسکپذیری آنها و نحوه مقایسه آنها)، انواع بازارهای سرمایهگذاری در ایران و مقایسه بازدهی و مزایا و معایب آنها و استفاده از کاربرگهای برنامهریزی مالی برای تمرین عملی آنها.
کاربرد این ابزارها برای دانشآموزان این است که کمک میکند مفاهیمی چون مدیریت پول، سودآوری، ریسک و بازدهی را یاد بگیرند. همچنین آموختن پسانداز و سرمایهگذاری به آنها کمک میکند که از کودکی یاد بگیرند چگونه با برنامهریزی مالی به اهداف کوتاهمدت و بلندمدت خود دست یابند. باید بگویم این ابزارهای ساده، در دسترس و با سطح ریسک کنترلشدهای هستند که میتوانند برای آموزش به دانشآموزان مفید واقع شوند.
۴- از آنجا که هدف عمده این طرح ارائه آموزشها در شهرهای مختلف بهویژه مناطق کمبرخوردار بوده، چه شهرها و استانهایی در برنامه این آموزشها قرار داشتهاند؟ و کدام شهرها در ادامه این آموزشها به این طرح خواهند پیوست؟
این طرح با هدف توانمندسازی دانشآموزان در مناطق کم برخوردار و کاهش شکاف اقتصادی و فرهنگی از طریق ارتقاء سواد مالی اجرا شده است. کارگاههای سواد مالی در شهرهای استانهای تهران، قزوین، البرز، مازندران، هرمزگان، یزد، قم، خراسان رضوی، کردستان با رضایتمندی حداکثری انجام شده اما با توجه به بضاعت اجرایی ما، بیشتر بر شهرستانهای استان تهران تمرکز داشتهایم. در خصوص برنامه آینده برای استانها باید گفت به نوع و میزان همکاری ادارات آموزش و پرورش و دستگاهها و سازمانهای مرتبط بستگی دارد اما علاقمندی ما برگزاری کارگاه در مناطق مختلف کشور است.
۵- برای ارائه آموزش در قالب بازی، فیلم و اپلیشکین چه زیرساختهایی نیاز بوده و از همکاری چه وزارتخانهها و دستگاههایی در مسیر این آموزشها بهره گرفته شده است؟
مهمترین سازمانی که در اجرای این طرح با آن در ارتباط هستیم، آموزش و پرورش است که نقش بسیار محوری و پررنگی در برنامهریزی آموزشی و ارائه بسترهای لازم برای آموزش حضوری در کلاسها و هماهنگی مدارس دارد؛ البته از همراهی دوستانهی بعضی از دغدغهمندان در دیگر ارگانها و نهادهای اجتماعی هم بهرهمند شدیم.
برای دسترسی دانشآموزان به اپلیکیشنها و بازیهای آموزشی، وجود اینترنت پرسرعت و تجهیزات دیجیتال مانند گوشیهای هوشمند یا تبلتها ضروری است. در مناطق کمبرخوردار، نیاز به تقویت زیرساختهای اینترنتی و دسترسی به دستگاههای دیجیتال وجود دارد تا دانشآموزان بتوانند از محتواهای آنلاین و اپلیکیشنها استفاده کنند.
تولید محتوای آموزشی در قالب فیلمهای کوتاه، انیمیشنها و بازیهای تعاملی نیازمند تیمهای تخصصی در زمینه تولید محتواهای آموزشی دیجیتال دارد که با استفاده از زبان ساده و متناسب با سطح درک دانشآموزان، موضوعات مالی را بهصورت جذاب و قابلفهم ارائه دهد.
با توجه به تأکید ما بر آموزش حضوری تعداد محدودی از دانشآموزان کشور تحتپوشش این طرح قرار گرفتهاند اما محدودیتهایی نظیر مربی سواد مالی، زمان، تجهیزات، دسترسی و… ما را به سوی آموزش مجازی بهعنوان بستر مکمل آموزش حضوری در آیندهی نه چندان دور سوق داده است.