آرمان امروز- رها معیری: سقط جنین در کشور ما و سایز نقاط دنیا، یکی از موضوعات سیاه در جامعه است. اینکه فردی بخواهد به دلیل مسائل تابوهای اجتماعی و شرایط وخیم اقتصادی دست به سقط جنین بزنند و جان یک انسان را بگیرند، نمی توان با هیچ دلیل و منطقی آن را توجیح کرد. این موضوع در شرع ادیان اللهی نیز جز گناهان کبیره است. همین چند سال پیش بود که یکی از دوستان نگارنده این گزارش رضایت داد که همسرش به دلیل ناتوانی در تامین هزینه های فرزندشان، نوزادی که در راه دارند، سقط کنند، اما چند سال بعد که او را دیدم می گفت: «از آن روزی که کودکمان را سقط کردیم، همان برکت هم از زندگی‌مان رفت. به خاک سیاه نشستیم و از همسرم جدا شدم و تا سالها بیکار بودم و با وجود اینکه تخصص من را کمتر کسی داشت، اما بیکار هیچ کاری برای من نبود.» البته شاید این موضوع را بتوان در قالب مسائل دیگر هم بررسی کرد، اما هیچ عرف و شرعی اجازه گرفتن جان یک انسان (فرزند) را نمی دهد. طی سال های گذشته و هر زمان که تورم، برجامعه ایرانی سایه انداخته سقط جنین هم با افزایش روبه رو بوده است. موضوعی که چند روز پیش، انسیه کتابچی، معاون برنامه‌ریزی و پایش عملکرد ستاد ملی جمعیت گفت: «هر چند نرخ باروری در ۱۵ استان روند افزایشی پیدا کرده است، اما سالانه بیش از ۵۳۰ هزار سقط غیرقانونی جنین در کشور رخ می‌دهد. اما هنوز آمار قطعی و دقیق تعداد سقط‌های غیر قانونی در کشور را نداریم؛ اگر ماده ۵۴ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت اجرا شود، این آمار را به دست می آوریم.

در این ماده تعداد افرادی که بارداری مثبت می شوند و تعداد ولادت ها ثبت و سقط های قانونی و خودبه خودی کسر می شود و مابقی آنها که بارداری اتفاق افتاده اما تولد اتفاق نیفتاده به عنوان آمار سقط غیر قانونی به دست می آید.» ولی آمار ۵۳۰ هزار سقط جنین در سال، در شرایطی توسط معاون برنامه‌ریزی و پایش عملکرد ستاد ملی جمعیت اعلام می شود که طبق معمول به باور کارشناسان آمارهای رسمی، حداقل یک سوم از آمارهای واقعی در جامعه است، و شاید آماری که امیرحسین بانکی‌پور نماینده مجلس که در سال گذشته گفته بود: «روزانه دو هزار سقط در کشور اتفاق می‌افتد که ۹۳ درصد جنین‌ها حلال زاده هستند» درست باشد! ولی برخی از کارشناسان این آمار را در روز دو یا سه برابر می دانند. اردیبهشت امسال نیز نیز پروفسور محمداسماعیل اکبری، رئیس کارگروه جمعیت مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: نزدیک به نیمی از فرزندان قبل از تولد در کشورمان سقط می‌شوند.
هرچند که سقط غیرقانونی جرم‌انگاری شده، اما این پرسش هم مطرح است که فرآیند سقط غیرقانونی جنین در کشور چگونه است؟ با گشتی در فضای مجازی می‌توان افرادی را پیدا کرد که کار سقط جنین به صورت غیرقانونی انجام می‌دهند؛ البته پزشک بودن یا نبودن آن‌ها جای ابهام دارد. این افراد برای سقط جنین‌های کم‌‌سن قرص‌های سقط تجویز و برای جنین‌های بزرگتر عمل سقط و حتی زایمان زودرس در خانه را پیشنهاد می‌کنند. برخی از کسانی که به صورت غیرقانونی فعالیت دارند، می‌گویند که هزینه سقط باتوجه به سن جنین و محل زندگی زنان متفاوت است. یک اکانت تلگرامی که به عنوان دکتر زنان فعالیت می‌کند، می‌گوید که برای سقط جنین‌های بالای پنج ماه ۳۰ میلیون تومان دریافت می‌کند و در هنگام زمان سقط مامای دارای مدرک نظام پزشکی به خانه زنان باردار می‌فرستد تا فرآیند سقط انجام شود. برخی هم با قیمت‌های کمتر کار را انجام می‌دهند؛ از ۱۰ میلیون گرفته تا ۲۰ میلیون.
سقط جنین نیازمند فرهنگسازی نه جرم انگاری
مستانه نیک‌ فر، کارشناس مامایی در این رابطه به «آرمان امروز» می گوید: «برای رفع و آسیب شناسی هر چالشی در جامعه نیاز به اطلاعات دقیق و امار موثق است، اما متاسفانه آمار دقیقی از سقط عمد و غیرعمد وجود ندارد و برخی سقط ها براساس غربالگری‌ها به علت اینکه مادر یا جنین دچار عارضه می‌شوند قانونی است. به طور کلی اگر به هر دلیلی زیر ۲۰ هفته ختم بارداری باشد، سقط جنین صورت گرفته است. البته برخی ها سه ماه اول را در نظر می‌گیرند، ولی از نظر قانونی در کشور ما زیر ۲۰ هفته سقط محسوب می شود. اما تعداد زیادی از سقط ها به‌ دلایل فرهنگی و اینکه شاید قشر وسیعی از جامعه اطلاعاتی از تنظیم خانواده نداشته باشند، ایجاد می شوند. برای مثال جوانانی که آگاهی ندارند، موجب سقط جنین می شوند. سقط عوارض دارد و تعداد زیادی از سقط های غیرعمد به صورت غیر درمانی توسط افرادی که توانایی علمی ندارند، انجام می‌شوند. همچنین داروهای استفاده شده کنترل نشده است و تمامی این موارد باعث آسیب‌دیدگی و در مواردی موجب مرگ مادر می شوند. البته سقط عوارض دیگری هم دارد و در سال‌های بعد فرزندآوری را تهدید می‌کند.»
وی در ادامه می افزاید: «بنا به دلایلی اطلاعات زیاد به جوانان نمی دهیم، در حالی که جوانان در کشور‌های در حال توسعه می خواهند مانند جوامع پیشرفته عمل کنند، اما آگاهی ندارند. نداشتن این آگاهی موجب فرزند ناخواسته می شود و آنها به هر طریقی خود را به خطری می اندازند تا جنین را از بین ببرند. این موضوع علاوه بر آنکه ضربه به خودشان می زند، به جامعه هم آسیب می رساند. از سوی دیگر، نسل آینده هم جوانانی هستند که بسیاری از آنها به دلایل مختلف مشکلات نازایی و ناباروی دارند و سقط غیرعمد هم این مساله را تشدید می کند. باید فرهنگ سازی و آموزش از مدارس شروع شود. با توجه به درک کودکان باید آموزش را از این سنین شروع کرد. افزایش جمعیت با توجه به سیاست های کشور مهم است، باید آموزش تنظیم خانواده مورد توجه باشد و اگر فردی ناخواسته در این شرایط قرار گرفت و به هر دلیلی خواهان فرزندآوری نبود و مرتکب سقط شد؛ به مشاوره، روانشناس و متخصص زنان ارجاع داده شود. به عبارت دیگر باید زیرساخت ها مهیا باشد، چون فردی که خواهان فرزند نیست خود را به آب و آتش می زند تا جنین را از بین ببرد. سقط جنین تبعاتی دارد که باید مانع آن شد و تنها راه آموزش جوانان است. در پایان باید گفت که امروزه داشتن دانش جنسی به حدی حائز اهمیت است که نمی توان آن را نادیده گرفت، چرا که سقط جنین ثمره این ناآگاهی است و وضعیت باروری کشور را در حالت هشدار قرار داده است.»
این کارشناس مامایی در پایان صحبت هایش خاطرنشان می کند: «متأسفانه قبح سقط جنین در جامعه ریخته شده است و یک‌سری از زوجین به‌راحتی به سقط جنین خود اقدام می‌‌کنند در حالی‌ که از لحاظ اخلاقی، قانونی و شرعی، سقط جنین کار پسندیده‌‌ای نیست. در سال‌‌های قبل، افراد برای سقط جنین غیرقانونی، به مراکز غیرقانونی و زیرزمینی و مراکز آلوده مراجعه و اقدام به سقط جنین می‌‌کردند که باعث عوارض بسیار شدید مانند خطرات جانی برای مادر، پارگی رحم و عفونت می‌‌شد. علاوه بر عوارض گفته‌شده، سقط‌‌های غیرقانونی در بسیاری از موارد باعث عذاب وجدان و مشکلات روحی و روانی نیز می‌‌شود؛ از سوی دیگر، گاهی افرادی که اقدام به سقط کرده‌‌اند، دوباره صاحب فرزند نمی‌‌شوند؛ فرزندآوری یک نعمت است و امیدواریم با کمک برنامه‌‌ریزی مسئولان، شرایطی برای زوج‌‌های جوان فراهم شود که در زمان مناسب ازدواج و فرزندآوری داشته باشند.»