همشهری آنلاین – گروه سیاسی: همین چند روز قبل بود که پایگاه خبری «میدل‌ایست مانیتور» با انتشار گزارشی به توسعه همکاری‌های امارات و رژیم‌صهیونیستی در «سومالی لند» پرداخت و تاکید کرد که این منطقه در شاخ آفریقا، به عرصه‌های برای همکاری‌های این دو کشور تبدیل شده‌است؛ همکاری‌هایی که طی سال‌های پس از عادی‌سازی مناسبات دوطرف، به‌صورت مستمر ادامه داشته است.
در گزارش «میدل‌ایست مانیتور» به این نکته اشاره شده بود که اماراتی‌ها با همکاری تل‌آویو، در حال ایجاد پایگاه نظامی در سومالی‌لند هستند؛ پایگاهی که گفته می‌شود چیزی درحدود ۴۴۰ میلیون دلار روی دست اماراتی خرج می‌گذارد. نکته مهم در این همکاری‌ها اما، اینجاست که برخی معتقدند یکی از جنبه‌های این همکاری مشترک، مقابله با نفوذ ایران در شاخ آفریقاست.
ازسوی دیگر مقابله با انصارالله یمن، که طی بیش از یک سال اخیر ضربه‌های سنگینی بر پیکر رژیم‌صهیونیستی وارد کرده، از دیگر راهبردهایی است که در همکاری‌های امارات و رژیم‌صهیونیستی در سومالی‌لند پیگیری می‌شود.
چرا سومالی‌لند؟
در چنین شرایطی سئوال این است که امارات برای مقابله با نفوذ روزافزون ایران در شاخ‌آفریقا و همچنین مهار انصارالله یمن، چرا سومالی‌لند را انتخاب کرده‌اند؟ نکته اینجاست که سومالی‌لند به دلیل قرارگیری در ساحل جنوبی خلیج عدن، از موقعیت ژئوپلتیک ویژه‌ای برخوردار است؛ موقعیتی که به‌دنبال تحولات پس از عملیات «طوفان‌الاقصی»، از اهمیتی دوچندان برخوردار شده و توجه بسیاری از قدرت‌های جهانی را به خود جلب کرده‌است.
در واقع سومالی‌لند با برخورداری از حدود ۴۶۰ مایل خط ساحلی با خلیج عدن و داشتن موقعیت برتر در نزدیکی ورودی تنگه «باب‌المندب»، به مقصد جذابی هم برای تجارت و هم برای پیشبرد راهبردهای امنیتی منطقه‌ای تبدیل شده‌است. برهمین مبناست که گفته می‌شود یکی از راهبردهای امارات و رژیم‌صهیونیستی در قبال همکاری در سومالی‌لند، تسهیل شرایط مورد نیاز برای حمله به یمن است.
هراس از توسعه نفوذ ایران
این در حالی است که توسعه نفوذ ایران در شاخ آفریقا طی سال‌های اخیر، توجه تحلیلگران و به‌ویژه اندیشکده‌های غربی را به خود جلب کرده‌است. چندی قبل بود که اندیشکده آمریکایی «شورای آتلانتیک» با اشاره به رقابت قدرت‌های بزرگ در قاره آفریقا، نسبت به «نفوذ عمیق» ایران دراین قاره، به دولتمردان آمریکایی هشدار داده بود.
این در حالی است که اخیرا «دنی استرنوویچ»، افسر ارشد پیشین اطلاعات نظامی اسرائیل و پژوهشگر برنامه ایران در مؤسسه مطالعات امنیت قومی اسرائیل، با هشدار به تصمیم‌سازان تل‌آویو درباره توسعه نفوذ ایران در آفریقا، بر تدوین راهبردی به‌منظور جلوگیری از دستیابی ایران به اهدافش در آفریقا تاکید کرده بود.
او همچنین تاکید کرده بود که ایران از طریق گسترش نفود خود در آفریقا، می‌کوشد به برخی اهداف ضداسرائیلی خود دست یابد؛ اهدافی که ۳ مورد از مهم‌ترین آنها، ایجاد شرایط «محاصره اقتصادی اسرائیل»، «حمایت از حماس در غزه» و «افزایش و قدرت دریایی خود در این منطقه» است.
گسترش همکاری‌ها با کشورهای آفریقایی
اگرچه طی یک دهه اخیر سطح همکاری‌های ایران و کشورهای آفریقایی در وضعیت مطلوبی قرار نداشت، اما در سال‌های اخیر گام‌های مهمی در این مسیر برداشته و فصل تازه‌ای در گسترش مناسبات مشترک آغاز شده‌است.
در تیرماه ۱۴۰۲ بود که سفر منطقه‌ای شهید رئیسی، رئیس دولت سیزدهم به ۳ کشور آفریقایی کنیا، اوگاندا و زیمباوه، که امضای ۲۱ سند همکاری را به‌دنبال داشت، به‌عنوان فصل تازه‌ای از مناسبات ایرانی – آفریقایی، مورد توجه تحلیلگران غربی قرار گرفت.
در چنین شرایطی، عادی‌سازی روابط ایران با سودان و جیبوتی، که از دی ماه ۱۳۹۴ قطع شده بود، گام قابل‌توجهی در توسعه مناسبات ایران و کشورهای آفریقایی به شمار می‌رود.