به گزارش خبرگزاری آنا، انقراض دایناسور‌ها که حدود 65 میلیون سال پیش در پایان دوره کرتاسه رخ داد، یکی از بزرگ‌ترین رخداد‌های انقراض جمعی در تاریخ زمین است. در این رویداد، حدود ۷۵ درصد از گونه‌های جانوری و گیاهی منقرض شدند. با این حال، پستانداران که در آن زمان گروهی کوچک و محدود بودند، توانستند از این بحران عبور کرده و مسیر تکاملی خود را ادامه دهند.

تحقیقات نشان می‌دهد که برخورد یک سیارک عظیم به منطقه‌ای که امروزه به عنوان شبه‌جزیره یوکاتان در مکزیک شناخته می‌شود، عامل اصلی انقراض دایناسور‌ها بود. این برخورد باعث تولید انرژی عظیم، طوفان‌های آتشین (Firestorms)، زلزله‌های شدید و انتشار یک لایه غبار ضخیم در جو شد که نور خورشید را مسدود کرد. این پدیده که به “زمستان برخوردی” (Impact Winter) معروف است، منجر به کاهش دما و مختل شدن چرخه‌های زیستی زمین شد. 

فعالیت‌های آتشفشانی گسترده در منطقه دکن  در هند همزمان با برخورد سیارک، تغییرات اقلیمی را تشدید کرد. گاز‌های گلخانه‌ای ناشی از فوران‌ها گرمایش جهانی ایجاد کردند، در حالی که ذرات معلق در هوا باعث کاهش دمای موقت شدند. این نوسانات اقلیمی زیست‌بوم‌های حساس را تخریب کردند.

دایناسور‌ها به منابع غذایی خاص و زیستگاه‌های ثابت وابسته بودند. انقراض گیاهان و جانوران کوچک‌تر، زنجیره غذایی آنها را مختل کرد. گونه‌های بزرگ مانند تیرانوسور‌ها  که نیاز به غذای زیاد داشتند، به شدت آسیب دیدند و نتوانستند با شرایط جدید سازگار شوند.

پستانداران در دوره کرتاسه معمولاً کوچک و شبه‌موش (Rodent-like) بودند. اندازه کوچک به معنای نیاز کمتر به غذا بود که در دوره کمبود منابع به بقای آنها کمک کرد. بیشتر پستانداران شب‌زی بودند و سبک زندگی پنهانی داشتند. این رفتار، آنها را از شکارچیان دور نگه داشت و در شرایط سخت، سازگاری بیشتری ایجاد کرد.

در عین حال برخلاف دایناسور‌ها که اغلب رژیم غذایی خاصی داشتند، پستانداران آن دوره همه‌چیزخوار بودند و می‌توانستند از منابع غذایی متنوع مانند حشرات و گیاهان استفاده کنند. این تنوع، بقای آنها را در شرایط بحرانی تضمین کرد. بسیاری از پستانداران توانایی حفاری و زندگی در زیر زمین  را داشتند. این ویژگی نیز  آنها را در برابر اثرات فوری برخورد سیارک، مانند طوفان‌های آتشین و تغییرات شدید دما، محافظت کرد.

از منظر بیولوژیکی پستانداران خون‌گرم بودند و می‌توانستند دمای بدن خود را تنظیم کنند. این ویژگی در دوره سرمای ناگهانی زمین به بقای آنها کمک کرد. همچنین، توانایی زادآوری داخلی تضمین می‌کرد که فرزندان در محیط‌های سخت‌تر زنده بمانند.

انقراض دایناسور‌ها فرصت طلایی برای تکامل پستانداران فراهم کرد. با کاهش رقابت بر سر منابع، پستانداران توانستند زیستگاه‌های متنوع‌تری را اشغال کنند و در دوره پالئوژن تکامل یابند. این تکامل، زمینه‌ساز ظهور گونه‌های پیچیده‌تر، از جمله نخستیان و اجداد هوموسپین شد. 

عوامل محیطی، فیزیولوژیکی و رفتاری در انقراض دایناسور‌ها و بقای پستانداران نقش داشتند. دایناسور‌ها به دلیل اندازه بزرگ، نیاز به منابع زیاد و ناتوانی در سازگاری با تغییرات سریع، از بین رفتند. در مقابل، پستانداران به لطف ویژگی‌هایی مانند اندازه کوچک، انعطاف‌پذیری غذایی، توانایی پناه گرفتن و سازگاری با تغییرات محیطی، توانستند از این بحران عبور کنند و مسیر تکاملی خود را ادامه دهند.