«آرمان امروز» مهاجرت پزشکان را بررسی می کند؛

آرمان امروز- گروه اجتماعی: همین چند روز پیش بود که وزیر بهداشت و درمان، از روند مهاجرت و فرش قرمز برای پزشکان ایرانی انتقاد کرد و گفت: « بالای ۸۰ درصد پزشکانی که به کشورهایی چون آمریکا و کانادا مهاجرت می‌کنند، مجبورند رشته پزشکی را کنار بگذارند؛ چون در آنجا نمی‌توانند کار پزشکی کنند، زیرا مبنای اقتصادی ندارد. این سرمایه‌سوزی شاید قابل محاسبه مادی و علمی نباشد، اما به معنی از دست رفتن ژنتیک برتر کشور است.» این گفته های محمدرضا ظفرقندی در شرایطی مطرح می شود که تمایل به مهاجرت در استادان و پژوهشگران ۵۳ درصد، در پزشکان و پرستاران ۴۵درصد و در دانشجویان ۴۰ درصد است. علاوه‌بر‌این رتبه ایران در بین ۱۳۳ کشور جهان از جهت رقابت‌پذیری برای جذب و نگهداشت نخبگان و استعدادهای جهانی ۱۲ است. همچنین ایران با ۱۱۵ هزار مهاجرت به کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی توسعه رتبه اول را دارد. با این حال ظفرقندی باور دارد که مهاجرت نخبگان فقط به مسائل اقتصادی مربوط نمی‌شود» و گفته است: «پزشکانی که به این کشورها می‌روند، اما مدرکشان مورد قبول نیست، سنشان هم طوری نیست که در آزمون‌های آنجا بتوانند ورود کنند و بنابراین مجبورند به کارهای دیگر روی بیاورند. تبعیض و فرصت‌های نابرابر یکی از علل مهاجرت به شمار می‌رود. اگر فردی شایستگی ورود به دانشگاهی چون تهران را دارد و رتبه لازم را کسب کرده، باید زمینه آن فراهم شود، نه اینکه به دلیل بی‌عدالتی آموزشی نتواند تحصیل کند. موانع و سهمیه‌ها از موانع عدالت آموزشی است. به دلیل بی‌عدالتی آموزشی و بی‌ثباتی جریان سینوسی که در شرایط سیاسی در کشور وجود دارد، فرد تصمیم به مهاجرت می‌گیرد.»
بر اساس آمارهای دیگر بیش از ۱۰ هزار نفر از پزشکان ایرانی در کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه خدمت می‌کنند. همچنین بین ۷۰ تا ۹۲ درصد از دانش‌آموزان مدال‌آور المپیاد از ایران مهاجرت دائمی کرده‌اند. اینها آمارهایی بود که مصطفی معین، رئیس انجمن ایرانی اخلاق در علوم فناوری، در همایش مهاجرت نخبگان علمی در ایران عنوان کرد. گزارش‌هایی که نشان می‌دهد مهاجرت نخبگان علمی از ایران در سال‌های اخیر به شکل نگران‌کننده‌ای افزایش پیدا کرده است. مصطفی معین، رئیس همایش مهاجرت نخبگان علمی در ایران، به نتایج چهار پژوهشی که در زمینه مهاجرت نخبگان انجام شده بود، اشاره کرد و گفت: «بر ‌اساس نظر پاسخ‌دهندگان به پژوهش پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان منتشرشده در آبان سال ۱۴۰۲، مهم‌ترین مسائل‌ کشور به ترتیب عبارت‌اند از: گرانی و تورم (۸۱.۹ درصد)، بی‌کاری (۴۷.۹ درصد)، اعتیاد (۲۶.۹ درصد)، فساد اقتصادی و اداری (۱۳.۱ درصد)، مسئله مسکن (۱۲.۱ درصد)، مسئله حجاب (۱۱.۹ درصد)، مسئله ازدواج جوانان (۱۰.۷ درصد)، مسئله طلاق (۷.۱ درصد)، کم‌آبی (۵.۷ درصد)، رعایت‌نکردن قانون (۴.۷ درصد)، محدودیت آزادی بیان و مطبوعات (۴.۲ درصد) و آلودگی هوا و گرد‌و‌خاک و ریزگردها (۲.۶). طبق نتایج همین پیمایش بیش از ۹۲ درصد جامعه به وضعیت موجود اعتراض داشته‌اند و بی‌اعتمادی و شکاف عمیق دولت-ملت و نارضایتی ناشی از تداوم بحران‌های مزمن اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و زیست‌محیطی در دهه‌های گذشته منجر به خشم یا ناامیدی و مهاجرت عام و توده‌وار و نیز شتاب در مهاجرت نخبگان علمی ایرانی شده است.» حمیرا وفایی، استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز، به مقصدهای مهاجران ایرانی اشاره کرد گفت: «شایع‌ترین مقصدهای مهاجران ایرانی آمریکا، کانادا، اروپا و استرالیا است و در‌حال‌حاضر امارات متحده عربی، عمان و ترکیه کشورهای مقصد مهاجران ایرانی هستند. مهم‌ترین پیامد فرار مغزها از دست دادن نیروی انسانی متخصص و کارآمد است؛ نیرویی که برای تربیت و پرورش آن هزینه زیادی صرف شده است. این منجر به جایگزینی افراد ناشایست خواهد شد و باعث تضعیف تولید ملی و پیشرفت کشور، کاهش خلاقیت و کاهش توان رقابت با کشورهای دیگر می‌شود. خروج سرمایه انسانی یعنی خروج افراد با بازدهی بالا و یکی از رویکردها شکار مغزهاست. کشورهای مقصد مغزهایی را که فکر می‌کنند نخبه هستند و می‌توانند به آنها کمک کنند، بدون اینکه هزینه‌ای پرداخت کرده باشند، برای تحصیل و استفاده از تجربیات‌ آنها به کار می‌گیرند. بر ‌اساس آمار بانک جهانی، ایران سالانه ۵۰ میلیارد دلار به خاطر فرار مغزها هزینه می‌کند.»