آرمان امروز- عرفان بیوک‌نژاد: از زمانی که مسعود پزشکیان رئیس جمهور دولت چهاردهم شد بحث «وفاق ملی» بر سر زبان‌ها افتاد.
وفاق ملی که ایده رئیس جمهور برای روی کار آمدن همه ایران برای ایران بود، حالا تبدیل به بحثی علمی شده است و حتی نظریه پردازان معتقدند که این گفتمان باید تبدیل به یک رویکرد تئوریک شود.
در همین راستا، معاون راهبردی مسعود پزشکیان از مخاطبان خود خواست در برنامه ای با عنوان گفتوگوی ملی درباره وفاق ملی شرکت کنند.
محمدجواد ظریف در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی اکس پیامی در خصوص گفتوگوی ملی درباره وفاق ملی منتشر کرد و نوشت: «دوستان سلام. این روزها معنا و لوازم «وفاق» خود موضوع بحث و چالش شده است. از این رو برآن شدیم که به‌جای همایشی پرهزینه، تشریفاتی و ملال‌آور، در روز پنجشنبه ۲۰ دی‌ماه، پس از بیانات آغازین ریاست محترم جمهوری، در ده میزگردِ گفت‌وگویی، با حضور صاحب‌نظرانی با دیدگاه‌ها و گرایش‌های مختلف، چراغ گفتوگوی جمعی را درباره وفاق برافروزیم. بنا داریم برای ایران و بالندگی کشور، با یاری متخصصان و مشارکت عمومی، اقتضائات برنامه سیاسی-اجتماعی وفاق ملی را جهت مسئله‌شناسی و یافتن راه حل برای مشکلات مردم و کشور بررسی کنیم. پیش‌نیاز وفاق، گفتگو و پیش‌نیاز گفتگو، شنیدن است. از این رو در طول روز، در کنار شما، شنونده دیدگاه‌های اندیشمندان در میزگرد‌ها و دغدغه‌ها و پرسش‌های حاضران خواهم بود. از همکاران دولت هم دعوت کرده‌ایم تا آنها را نیز در جمع شنوندگان ببینیم. در آخرین بخش برنامه، در میزگردی با چند تن از اندیشمندان و مدیران، دریافت‌های خود از گفتگوهای روز را به بحث خواهم گذاشت. امیدواریم با شنیدن، گفت‌وگو و مشارکت بیشتر برای کشف و حل مسائل مشترک و فوری راه‌یابی کنیم. این گفت‌وگو آغاز راه است و با گردهمایی‌های مقاله‌محور در دانشگاه‌های کشور و گفتگوهای جمعی ادامه خواهد یافت. با توجه به محدودیت فضا، حداکثر تا یکشنبه در سایت vefaghemelli.ir (به صورت رایگان) ثبت‌نام فرمایید. البته با توجه به استقبال خوب دوستان بزرگوار، تقاضا دارم پس از ثبت نام منتظر دریافت دعوت نامه برای حضور در برنامه باشید. مشتاق دیدار شما»
پیمان خواجوی، فعال سیاسی به روزنامه آرمان امروز گفت: موضوع وفاق ملی یکی از مسائلی است که به طور جدی در فضای سیاسی کشور مطرح شده و در این میان، نام آقای دکتر پزشکیان به عنوان یکی از پیشگامان این ایده به گوش می‌رسد. البته باید اشاره کرد که ایده وفاق ملی که آقای پزشکیان در ذهن خود پرورانده‌اند، هنوز فاقد تئوری و چارچوب عملیاتی مشخصی است و به نظر می‌رسد که در حال حاضر در مرحله‌ای بسیار ابتدایی قرار دارد. در واقع، این ایده بیشتر به یک نوع تفکر عمومی تبدیل شده که نه تنها در میان مقامات و سیاستمداران، بلکه در بین مردم نیز به صورت اجمالی مطرح است. اما آنچه که در این میان به وضوح قابل مشاهده است، عدم وجود ایده‌های روشن و مشخص در خصوص نحوه پیاده‌سازی وفاق ملی در عمل است.
وی افزود: در حقیقت، این ایده به دلیل کمبود تئوری‌های دقیق و همچنین فقدان یک برنامه عمل مشخص، در میان گروه‌ها و جریان‌های سیاسی مختلف به نوعی تبدیل به یک موضوع بحث‌برانگیز شده است. این ناتوانی در تعریف و تبیین دقیق وفاق ملی باعث شده که حتی گروه‌های سیاسی با دیدگاه‌های کاملاً متفاوت و متعارض، همچنان در خصوص آن دچار ابهام و اختلاف‌نظر باشند. به همین دلیل، از منظر سیاسی، در بسیاری از مواقع وفاق ملی به واگذاری نهادها و مسئولیت‌های حساس به گروه‌ها و جریان‌های خاص سیاسی، به ویژه جریان اصولگرا، تعبیر شده است. این مسئله به وضوح نشان می‌دهد که وفاق ملی به عنوان یک مفهوم، در مقیاس کلان سیاسی بیشتر به تفاهم‌های سطحی میان گروه‌های خاص تبدیل شده است.
این فعال سیاسی اظهار کرد: وفاق ملی در واقع باید یک فرآیند اجماع‌سازی در سطح ملی باشد که در آن گروه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی بتوانند بر سر تئوری‌ها، ایده‌ها، مفاهیم و منافع متعارض خود به توافق برسند. این فرآیند اجماع‌سازی نباید محدود به یک یا چند گروه خاص باشد، بلکه باید شامل تمامی گروه‌ها و طیف‌های سیاسی و اجتماعی باشد که در جامعه حضور دارند. در واقع، این اجماع‌سازی باید به گونه‌ای باشد که تغییرات کوچک و تدریجی را در پی داشته باشد، چرا که تغییرات بزرگ و سریع معمولاً شکننده و ناپایدار هستند. در این راستا، اجماع وسیع و مستحکم، می‌تواند به ثبات و پایداری در فرآیندهای تغییر و تحولات کشور کمک کند.
وی ادامه داد: در عین حال، واقعیت‌های امروز کشور به گونه‌ای است که دیگر نمی‌توان مشکلات موجود را نادیده گرفت یا آن را پنهان کرد. بحران‌هایی که امروز کشور با آن مواجه است، به قدری جدی و پیچیده شده‌اند که حتی مقامات و مسئولین کشور نیز دیگر نمی‌توانند این مشکلات را انکار کنند. به عنوان مثال، مشکلاتی همچون بحران آب، بحران انرژی، مسائل اقتصادی و معیشتی، مشکلات اجتماعی و سیاسی و حتی چالش‌های بین‌المللی کشور، به اندازه‌ای گسترش یافته که دیگر نمی‌توان آنها را از چشم مردم پنهان کرد. این مسائل به خصوص در عرصه‌های حیاتی همچون آب، برق، گاز و بنزین به وضوح قابل مشاهده است و در واقع به یکی از مشکلات اساسی مردم تبدیل شده است.
خواجوی بیان کرد: در گذشته، در دوره‌های مختلف، چه در دوران دولت‌های اصلاح‌طلب و چه در دوران دولت‌های اصولگرا، شاهد بودیم که برخی از مشکلات کشور کتمان می‌شد و به نوعی تلاش می‌شد تا این بحران‌ها به طور موقت یا مقطعی پنهان شوند. حتی برخی گروه‌ها و طبقات اجتماعی که در نزدیکی مراکز قدرت قرار داشتند، از این مشکلات بی‌خبر بودند یا به نوعی از این بحران‌ها به دور بودند اما امروز این وضعیت تغییر کرده است. در حال حاضر، دیگر هیچ‌کدام از طبقات اجتماعی نمی‌توانند از این بحران‌ها فرار کنند. حتی کسانی که در گذشته از آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی در امان بودند، اکنون خود را درگیر این بحران‌ها می‌بینند. این تغییرات به گونه‌ای است که مشکلات کشور اکنون به تمامی اقشار جامعه رسیده و تمامی مردم به نوعی این بحران‌ها را تجربه می‌کنند. به عبارت دیگر، امروز بحران‌ها و مشکلات کشور دیگر مختص به طبقه متوسط یا لایه‌های خاصی از جامعه نیست، بلکه تمام اقشار و طبقات اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده است.
وی افزود: در این میان، مسئله مهاجرت، که در گذشته تنها به عنوان یک دغدغه برای طبقه‌های خاص مطرح می‌شد، اکنون به یک بحران عمومی تبدیل شده است. این بحران تا جایی پیش رفته که حتی فرزندان مقامات کشور نیز خواهان مهاجرت از ایران هستند. این امر خود نشان‌دهنده عمق بحران و مشکلات موجود در کشور است. در حال حاضر، دیگر نمی‌توانیم به راحتی بگوییم که این مشکلات تنها مختص به قشر خاصی از جامعه هستند. بلکه این مشکلات به طور عمومی تمام اقشار جامعه را تحت تاثیر قرار داده‌اند و این امر باعث شده که حتی مقامات کشور نیز نتوانند این واقعیت را کتمان کنند.
این فعال سیاسی گفت: در این شرایط بحرانی، آقای دکتر پزشکیان به دنبال جلب مشارکت گروه‌ها و جریان‌هایی است که در گذشته مانع حل مشکلات کشور بودند. این مشارکت به نظر می‌رسد که در حال حاضر به نوعی اجماع تبدیل شده و این افراد به تدریج درگیر فرآیند حل مسائل کشور شده‌اند. البته این اجماع هنوز با چالش‌هایی روبه‌رو است و در بعضی موارد گروه‌های حامی آن احساس نارضایتی دارند، اما به هر حال، این فرآیند حرکت رو به جلو را نشان می‌دهد. برای نمونه، یکی از افرادی که اخیراً در مورد وفاق ملی صحبت کرده، آقای محمدجواد ظریف است که پیش از این نیز همراه آقای پزشکیان در مسائل مختلف سیاسی بوده است. آقای ظریف پیشنهاد کرده که یک گفتوگوی ملی در سطح کشور برگزار شود تا تمامی گروه‌ها و جریان‌های سیاسی بتوانند در خصوص وفاق ملی به گفت‌وگو بپردازند. این نوع گفت‌وگوها می‌تواند به تدریج یک تعریف روشن و دقیق از وفاق ملی ایجاد کند، چرا که در فرآیند این گفت‌وگوها، اهداف، شاخص‌ها و انتظارات مختلف از وفاق به وضوح مشخص می‌شود.
وی ادامه داد: در حقیقت، وفاق ملی باید از یک مفهوم مبهم و کلی به یک تئوری و نظریه مشخص تبدیل شود. در فرآیند گفت‌وگوهای ملی، باید تعریف دقیقی از وفاق ارائه شود و اجماع حول یک مفهوم خاص شکل بگیرد. در این صورت، وفاق ملی دیگر تنها یک شعار نیست، بلکه به یک مفهوم عملیاتی و قابل اجرا تبدیل می‌شود که می‌تواند به حل بحران‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور کمک کند. این نوع اجماع‌سازی نه تنها می‌تواند به کاهش تنش‌ها و تعارض‌های سیاسی کمک کند، بلکه باعث می‌شود که گروه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی بتوانند در کنار یکدیگر بر سر مسائلی که به منافع مشترک آنها مربوط است، به توافق برسند.
خواجوی در نهایت خاطر نشان کرد: اگر این فرآیند گفتوگوی ملی به درستی پیش برود، می‌تواند به یک وفاق اجتماعی واقعی در کشور منجر شود. این وفاق می‌تواند به حل مشکلات اساسی کشور کمک کند و به تدریج جامعه را به سمت ثبات و پایداری هدایت کند. اما این امر نیازمند آن است که تمامی گروه‌ها و جریان‌های سیاسی، حتی کسانی که پیش‌تر در تضاد با یکدیگر بودند، در این گفت‌وگوها حضور یابند و نظرات و پیشنهادات خود را مطرح کنند. اگر برخی گروه‌ها این فرآیند را ترک کنند یا کنار بکشند، ممکن است دوباره به بن‌بست‌هایی برسیم که دیگر امکان حل و فصل آنها وجود نداشته باشد.
source