نیمفصل اول رقابتهای لیگ برتر فوتبال ایران در شرایطی به پایان رسید که تحت تأثیر دو موضوع اصلی قرار داشت: ورود سیستم کمک داور ویدئویی (VAR) به فوتبال کشور و خارج شدن ورزشگاه آزادی از چرخه برگزاری مسابقات. این دو موضوع تأثیرات قابل توجهی بر روند مسابقات و فضای کلی فوتبال ایران گذاشتند.
ورود VAR به عنوان یک گام به سوی مدرنسازی فوتبال ایران تلقی میشود که هدف آن نزدیکتر شدن به استانداردهای فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا است. با این حال، مشکلاتی مانند کندی سیستم، نبود دوربینهای باکیفیت و پوشش محدود آن در برخی از بازیها، باعث ایجاد حواشی و انتقادات زیادی شد. از سوی دیگر، نبود ورزشگاه آزادی نیز تأثیر منفی بر حضور هواداران داشت و دو تیم پرطرفدار ایران، استقلال و پرسپولیس، از حمایت تماشاگران خود در بازیهای خانگی محروم شدند.
محمدعلی منصوری جوزانی، روانشناس بالینی و مشاور حوزه فوتبال، در گفتوگویی به بررسی تأثیرات روانی این دو پدیده بر نیمفصل اول لیگ پرداخت. وی تأکید کرد که اجرای نادرست VAR میتواند تأثیرات روانی منفی بر بازیکنان، مربیان و هواداران داشته باشد و به بروز اعتراض و خشم منجر شود. همچنین، غیبت ورزشگاه آزادی را نوعی تبعیض دانست که باعث کاهش پیوند بین هواداران و فوتبال شده است.
سیستم VAR از سال ۲۰۱۸ به طور رسمی وارد فوتبال جهان شد تا عدالت در داوری افزایش یابد و اعتراضات به تصمیمات داوران کاهش پیدا کند. اما در ایران، به نظر میرسد آموزش کافی به بازیکنان و مربیان داده نشده است و زمان بررسی صحنهها گاهی به پنج دقیقه هم میرسد. علاوه بر این، استفاده نابرابر از VAR در بازیهای مختلف، حس تبعیض را در میان برخی تیمها و بازیکنان ایجاد کرده است.
داوران ایرانی نیز به نظر میرسد که تحت تأثیر هیجان استفاده از VAR قرار گرفتهاند و گاهی برخوردهای نامناسبی با این سیستم دارند. این موضوع نه تنها ارتباط بین بازیکنان و داوران را بهبود نبخشیده، بلکه باعث افزایش اعتراضات به تصمیمات داوری شده است.
نبود ورزشگاه آزادی نیز تأثیرات منفی گستردهای داشته است. این ورزشگاه همواره بخشی از هویت دو تیم استقلال و پرسپولیس بوده و هواداران بسیاری هر هفته برای تماشای بازیهای این تیمها به آنجا میرفتند. حذف این ورزشگاه از چرخه مسابقات، نه تنها باعث کاهش هیجان بازیها شده، بلکه پیوند بین هواداران و فوتبال را نیز تضعیف کرده است.
در سطح گستردهتر، نبود ورزشگاه آزادی حتی به شوخیها و مقایسههای ناخوشایند در فضای مجازی منجر شده و نوعی حس خودتحقیری را در میان هواداران و علاقهمندان به فوتبال ایجاد کرده است. ورزشگاه شهدای شهر قدس، با وجود داشتن استانداردهای لازم، ظرفیت بسیار کمتری نسبت به ورزشگاه آزادی دارد و هزاران نفر را از حضور در ورزشگاه محروم کرده است.
برای جلوگیری از افزایش خشم و نارضایتی در فوتبال ایران، لازم است فدراسیون فوتبال اقدامات اصلاحی انجام دهد. این موضوعات باید از سوی بالاترین مراجع فوتبال کشور پیگیری شود تا از بروز تبعیضهای بیشتر جلوگیری شود و ارتباط بین هواداران و فوتبال تقویت گردد. در شرایط فعلی، انتخابات فدراسیون فوتبال فرصتی است تا این مسائل مورد توجه قرار گیرد و اصلاحات لازم انجام شود.