یک منبع آگاه سیاسی در شامگاه شنبه از سفر نماینده دونالد ترامپ به عراق خبر داد و اعلام کرد که این نماینده پیامی برای نخستوزیر عراق، محمد شیاع السودانی، به همراه خواهد داشت. بر اساس گفتههای این منبع، انتظار میرود که این فرستاده پیامهایی از ترامپ درباره امنیت منطقه و نقش عراق در این زمینه را به السودانی منتقل کند.
این منبع همچنین اشاره کرد که ممکن است این سفر به صورت محرمانه و غیررسمی انجام شود و نماینده آمریکا در این سفر به بررسی جزئیات سفرهای اخیر السودانی و دیدگاه ترامپ نسبت به تحولات اخیر در منطقه خواهد پرداخت. هفته گذشته نیز یک منبع سیاسی دیگر گزارش داده بود که نخستوزیر عراق پیامهایی از ترامپ را از طریق یک نماینده ویژه در یک سفر غیرعلنی دریافت کرده است که شامل چندین محور مهم بود و پیامی نیز به تهران منتقل شده است.
بر اساس این گزارش، مهمترین محورهای این پیامها شامل لزوم کنترل سلاحهای خارج از چارچوب دولت، توقف فعالیتهای گروههای شیعه مسلح، عدم مداخله عراق در پرونده سوریه و حمایت از تشکیل دولت جدید سوریه بوده است. در همین حال، یک منبع دولتی به خبرگزاری شفق نیوز اطلاع داد که عراق بهطور جدی در تلاش است تا امنیت منطقه را برقرار کند و نخستوزیر در دیدار اخیر خود با ایران، دیدگاه عراق در این خصوص را مطرح کرده است.
نخستوزیر عراق در شرایط حساس منطقهای به تهران سفر کرد تا طیفی از پروندههای مختلف را مورد بحث قرار دهد؛ از روابط دوجانبه و مسائل مربوط به گروههای نزدیک به ایران تا پرونده سوریه و احتمال میانجیگری بغداد میان تهران و دمشق. به نظر میرسد که این سفر بیشتر ناشی از نگرانی عمیق دولت عراق نسبت به آینده این کشور به دلیل افزایش تنشها میان ایران، آمریکا و اسرائیل در منطقه است. السودانی تلاش میکند تا عراق را از عواقب این تنشها دور نگه دارد و بازگشت ترامپ به قدرت یکی از نگرانیهای اصلی اوست.
در ماههای اخیر، بغداد از سوی آمریکا و غرب تحت فشار بوده است تا از ایران فاصله بگیرد. با توجه به تحولات اخیر در منطقه، دیگر رفتارهای محتاطانه قبلی مورد قبول آمریکا نیست. دولت عراق در سالهای اخیر همواره ملاحظات آمریکا را بیش از ایران در نظر گرفته است، اما در عین حال تلاش کرده است تا این موضوع باعث خشم تهران نشود.
در ماههای اخیر، پس از حملات گروههای همسو با ایران به اسرائیل و افزایش فشارها برای توقف این حملات، دولت السودانی توانسته است با متقاعد کردن این گروهها به توقف حملات، وضعیت را مدیریت کند. اما اکنون آمریکا به دنبال انحلال این گروهها و خلع سلاح آنهاست و بر بغداد فشار میآورد، در حالی که بغداد از سوی دیگر نیز تحت فشار تهران قرار دارد و نگران پیامدهای امنیتی این اقدام است.
تشکیلات حشد شعبی از سال ۲۰۱۶ با تصویب قانونی و اختصاص بودجه جداگانه در نیروی نظامی عراق ادغام شده است، اما در عمل همچنان یک تشکیلات نظامی نیمهمستقل است و برخی از گروههای آن تابع دستورات دولت و نهادهای نظامی نیستند و به طور متناوب حملاتی علیه منافع آمریکا در عراق انجام دادهاند. پس از جنگ غزه، اسرائیل نیز هدف این حملات قرار گرفته است.
هدف اصلی این سفر تعیین تکلیف برای این گروهها بدون ایجاد پیامدهای امنیتی خاص است. با این حال، به نظر میرسد که مواضع و اظهارات مقامات عراقی نشاندهنده تمایل به همسویی با سیاستهای آمریکا در این زمینه است. به نظر میرسد السودانی قبل از شروع دوره جدید ریاست جمهوری ترامپ و افزایش فشارها علیه ایران، تلاش میکند تا با سامان دادن به اوضاع داخلی عراق، این کشور را از عواقب این فشارها و سیاستهای احتمالی ترامپ دور نگه دارد.