بر اساس آخرین آمارهای ثبت‌شده در کشور، تعداد موارد جدید سرطان‌ها به ۱۴۱ هزار و ۶۴۱ مورد رسیده است که ۴۹ درصد از این موارد در زنان و ۵۱ درصد در مردان گزارش شده است. در میان زنان، سرطان‌های پستان، تیروئید و روده بزرگ شایع‌ترین انواع هستند، در حالی که در مردان، سرطان‌های پروستات، پوست (غیرملانوما) و معده بیشترین شیوع را دارند.
طبق گزارش‌های رسمی دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت، سالانه حدود ۱۷۳ مورد جدید ابتلا به سرطان در هر ۱۰۰ هزار نفر در کشور شناسایی می‌شود. آمارها نشان می‌دهند که در سال‌های اخیر، میزان بروز سرطان‌ها در ایران و جهان روند افزایشی داشته است و در صورت عدم اجرای سیاست‌های پیشگیرانه و تغییر سبک زندگی، این آمار تا ۱۵ سال آینده ممکن است دو برابر شود.
عوامل متعددی در افزایش نرخ سرطان در ایران و جهان نقش دارند. یکی از مهم‌ترین این عوامل، افزایش سن جمعیت است. بسیاری از کشورها، از جمله ایران، به سمت جامعه‌ای سالمند در حرکت هستند و با بالا رفتن سن، خطر ابتلا به سرطان نیز افزایش می‌یابد. علاوه بر این، سبک زندگی ناسالم، مصرف دخانیات، تغذیه نامناسب، استفاده از غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فودها، کاهش فعالیت بدنی و افزایش استرس از دیگر عوامل مهم در افزایش خطر ابتلا به سرطان‌ها محسوب می‌شوند.
عوامل ژنتیکی و وراثتی نیز در برخی از انواع سرطان، مانند سرطان پستان و کولورکتال، نقش قابل توجهی دارند. با توجه به روند رو به رشد سرطان در ایران، تمرکز بر غربالگری و تشخیص زودهنگام به عنوان یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های پیشگیری و کنترل این بیماری در نظر گرفته شده است.
تحقیقات نشان داده‌اند که بیش از ۴۰ درصد موارد سرطان قابل پیشگیری هستند. در همین راستا، وزارت بهداشت برنامه‌های ملی غربالگری و تشخیص زودهنگام برای دو سرطان شایع پستان و روده بزرگ را اجرایی کرده است. شهروندان می‌توانند با مراجعه به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت در سراسر کشور از این خدمات بهره‌مند شوند. همچنین برنامه‌هایی برای توسعه تشخیص زودهنگام سایر سرطان‌ها نیز در دست بررسی است.
یکی دیگر از اقدامات مهم وزارت بهداشت، برگزاری پویش ملی مبارزه با سرطان است که هر ساله در بهمن‌ماه انجام می‌شود. هدف اصلی این پویش، افزایش آگاهی عمومی، تشویق مردم به انجام غربالگری و معاینات دوره‌ای و ترویج سبک زندگی سالم است.
در هفته اول بهمن ماه امسال، تأکید ویژه‌ای بر نقش خانواده‌های آگاه و مسئول در پیشگیری از سرطان، اتخاذ سبک زندگی سالم و خودمراقبتی شده است. همچنین نقش آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت علوم در آگاه‌سازی نوجوانان و جوانان برای پیشگیری از سرطان، تسهیل دسترسی به خدمات بهداشتی غربالگری و تشخیص زودهنگام و نیز خدمات درمانی برای بیماران مبتلا به سرطان مورد توجه قرار گرفته است.
مقابله با سرطان تنها وظیفه نظام بهداشت و درمان نیست، بلکه همکاری همه‌جانبه مردم، پزشکان، مسئولان و رسانه‌ها در این زمینه بسیار حیاتی است. تنها با عزم ملی و برنامه‌ریزی منسجم می‌توان از افزایش بیشتر این بیماری در کشور جلوگیری کرد.