صنایع کوچک و متوسط به عنوان یکی از ارکان اصلی و حیاتی هر اقتصاد ملی شناخته می‌شوند. این صنایع نقش مهمی در ایجاد اشتغال، افزایش تولید ناخالص داخلی، تقویت صادرات، کاهش بیکاری و تسهیل رشد اقتصادی پایدار ایفا می‌کنند. در بسیاری از کشورها، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، این صنایع به دلیل ویژگی‌هایی مانند انعطاف‌پذیری بالا، قدرت نوآوری و توانایی در ایجاد اشتغال گسترده، به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی در نظر گرفته می‌شوند. در ایران نیز، صنایع کوچک و متوسط بخش عمده‌ای از تولیدات داخلی را تشکیل داده و نقش مهمی در اشتغال‌زایی دارند.
بر اساس آمارها، این صنایع حدود ۹۰ درصد از واحدهای تولیدی کشور را به خود اختصاص داده‌اند و میلیون‌ها نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم در این بخش مشغول به کار هستند. بنابراین، تقویت و حمایت از این صنایع می‌تواند یکی از راهکارهای اصلی برای توسعه اقتصادی کشور باشد. با این حال، این صنایع با چالش‌های متعددی مواجه هستند که مهم‌ترین آن‌ها رقابت نابرابر با محصولات وارداتی است. واردات کالاهایی با قیمت‌های پایین‌تر از کشورهایی با مزیت‌های اقتصادی و تجاری، فشار زیادی به تولیدکنندگان داخلی وارد کرده است. این رقابت ناعادلانه باعث شده است که بسیاری از واحدهای تولیدی داخلی در معرض خطر قرار گیرند. علاوه بر این، نوسانات ارزی، مشکلات دسترسی به منابع مالی، کمبود فناوری‌های نوین و ضعف در زیرساخت‌های تولید، چالش‌هایی هستند که رشد و پایداری این صنایع را تهدید می‌کنند.
در این شرایط، ضرورت تسهیل‌گری در فرآیندهای تولید داخلی بیش از پیش احساس می‌شود. تسهیل‌گری به معنای فراهم آوردن بسترهای مناسب و حذف موانع قانونی، مالی و اداری است که بتواند مسیر رشد و توسعه صنایع کوچک و متوسط را هموار سازد. این فرآیند نه تنها باید در جهت کاهش هزینه‌های تولید و بهبود کیفیت محصولات باشد، بلکه باید به گونه‌ای طراحی شود که این صنایع بتوانند در برابر محصولات وارداتی رقابت‌پذیر شوند و سهم خود را از بازارهای داخلی و خارجی افزایش دهند. علاوه بر این، صنایع کوچک و متوسط نیازمند حمایت‌های ویژه‌ای در زمینه‌های مالی، فناوری و آموزش هستند تا بتوانند به استانداردهای جهانی برسند و خود را در برابر چالش‌های اقتصادی و جهانی مقاوم‌تر سازند. ایجاد دسترسی آسان‌تر به منابع مالی، کاهش موانع اداری، حمایت از نوآوری و تحقیق و توسعه، آموزش نیروی انسانی و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای بهبود فرآیندهای تولید، از جمله اقدامات حیاتی در این زمینه است.
مهم‌ترین چالش‌ها و نیازهای صنایع کوچک و متوسط شامل رقابت نابرابر با محصولات وارداتی، مشکلات دسترسی به منابع مالی و تسهیلات بانکی، کمبود فناوری‌های نوین و پایین بودن بهره‌وری، و کمبود آموزش و مهارت‌های مدیریتی است. برای مقابله با این چالش‌ها، تسهیل‌گری در فرآیندهای تولید داخلی به معنای فراهم‌آوری شرایط مناسب برای تولیدکنندگان داخلی است تا آن‌ها بتوانند با کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری و ارتقای کیفیت، رقابت‌پذیری خود را در برابر محصولات وارداتی افزایش دهند. این اقدامات می‌توانند به عنوان یک استراتژی جامع برای حمایت از صنایع کوچک و متوسط و ارتقای توان تولیدی کشور عمل کنند.
حمایت از صنایع کوچک و متوسط می‌تواند از طریق تسهیل دسترسی به منابع مالی و تسهیلات بانکی، حمایت از تحقیق، توسعه و نوآوری، کاهش موانع اداری و تسهیل فرآیندهای اخذ مجوز، و حمایت از برندینگ و بازاریابی محصولات داخلی عملیاتی شود. ایجاد شبکه‌های بازاریابی مؤثر و تقویت برندینگ داخلی نیز می‌تواند سهم بازار این صنایع را افزایش دهد و امکان رقابت در بازارهای جهانی را فراهم کند.
در نهایت، برای رشد و پایداری صنایع کوچک و متوسط در برابر چالش‌های مختلف، نیاز به اقدامات حمایتی و تسهیل‌گرانه از سوی دولت و نهادهای ذی‌ربط ضروری است. حمایت همه‌جانبه از این صنایع نه تنها به بهبود وضعیت آن‌ها کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به توسعه پایدار اقتصاد، ایجاد اشتغال پایدار و تقویت خودکفایی کشور در زمینه‌های مختلف منجر شود. بنابراین، نیاز است که سیاست‌گذاران و بخش خصوصی به طور مشترک در راستای ایجاد بسترهای مناسب برای رشد این صنایع گام بردارند.