در گزارش منتشر شده، خلاصهای از سخنرانی حجةالاسلام والمسلمین حامد کاشانی با موضوع «دین به عنوان الگوی کامل زندگی» و «روش امام کاظم (ع) در معرفی و گسترش اسلام صحیح» در هیأت آیین حسینی ارائه شده است. در این سخنرانی به بررسی جایگاه امامت و روشهای تبلیغی ائمه اطهار (ع) پرداخته شده است.
در دوران ائمه اطهار (ع)، بسیاری از مردم امامان را تنها به عنوان افرادی با نسب محترم میشناختند و به مقام امامت و هدایت ایشان اعتقادی نداشتند. این نگرش از زمان امام حسن (ع) و امام حسین (ع) آغاز شد و تا زمان امام سجاد (ع) ادامه یافت. در آن دوران، امام سجاد (ع) به عنوان وجودی نورانی و الهی شناخته میشدند، اما حکومت و بخش بزرگی از جامعه، ایشان را به عنوان یکی از فقهای مدینه نمیشناختند.
در زمان امام باقر (ع) و امام صادق (ع)، جایگاه امامت به تدریج تعریف شد. امام باقر (ع) اسلام تحریفشده را به جایگاه اصلی خود بازگرداندند، هرچند این کار با تقیه و پنهانکاری همراه بود. این تقیه به حدی بود که حتی تولد فرزند امام (امام باقر (ع)) تا سالها پنهان میماند و کسی از آن اطلاعی نداشت. پس از شهادت امام صادق (ع)، حتی برخی از یاران خاص ایشان نیز امام بعدی را نمیشناختند و برای یافتن امام به مدینه رفتند.
امامت امام کاظم (ع) در شرایط امنیتی دوران منصور دوانیقی شکل گرفت و شبکه شیعیان تحت فشار قرار گرفت. در چنین شرایطی، بیان علنی معارف دینی ممکن نبود و امام کاظم (ع) روشهای دیگری را برای تبلیغ دین انتخاب کردند. ایشان دین را به عنوان الگوی کامل زندگی معرفی کردند و با ایجاد شبکههای زیرزمینی شیعه، ارتباطات و وجوهات شرعی را سازماندهی کردند. این اقدامات باعث شد تا دین در جامعه کارآمدی خود را نشان دهد.
امام کاظم (ع) نه تنها به دلیل بخششهای مالی، بلکه به عنوان مرجع و پناهگاه درماندگان شناخته میشدند. منابع مالی این بخششها از موقوفات پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) تأمین میشد. هارون تلاش بسیاری کرد تا این شبکه را نابود کند، اما موفق نشد. دینی که امام کاظم (ع) معرفی کردند، محبوبیت بیشتری نسبت به دین هارون و دیگران داشت و حتی در حکومت نیز شیعیان و یاران امام حضور داشتند.
در نهایت، هارون با این سوال مواجه شد که با وجود داشتن قدرت و ثروت، چرا مردم به امام کاظم (ع) گرایش پیدا کردهاند. این موضوع نشاندهنده تأثیر عمیق روشهای امام کاظم (ع) در جذب مردم به دین است. ایشان به عنوان امام القلوب، چه برای شیعیان و چه برای غیرشیعیان، الگویی کامل برای زندگی دینی بودند.