تقویت تسهیل تجارت فرآورده‌های نفتی در بازار‌های مصرف منطقه/لزوم توسعه همکاری‌های نفت و گاز کشور‌های حوزه دریای خزر

به گزارش خبرگزاری آنا از وزارت نفت، سید علی‌محمد موسوی امروز در نشست تخصصی انرژی در همایش اقتصادی خزر با بیان اینکه کشور‌های حوزه دریای خزر اشتراکات وسیع فرهنگی و تاریخی دارند و دارای ارتباطات دیرینه اقتصادی و سیاسی هستند، افزود: کشور‌های همسایه دریای خزر در بیضی راهبردی انرژی جهان قرار دارند و ذخایر عظیم نفت و گاز نعمت بی‌بدیل خداوند برای مردمان این سرزمین‌ها است.

وی گفت: کشور‌های حاشیه دریای خزر با توجه به همین ویژگی می‌توانند با بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خود، همکاری‌شان را در بخش‌های مختلف صنایع نفت و گاز توسعه دهند، البته هر یک از این کشور‌ها از شاخص‌های متعدد در این عرصه برخوردارند، اما برای مثال می‌توان از ظرفیت فدراسیون روسیه در دارا بودن فناوری و سرمایه در بخش نفت و گاز، از ترکمنستان به لحاظ نقش و جایگاهش در تأمین پایدار و صادرات گاز طبیعی، از قزاقستان در توسعه صنایع نفت و بهره‌برداری از فناوری‌های روز دنیا و از جمهوری آذربایجان در توسعه توأمان نفت و گاز اشاره کرد.

معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت ادامه‌داد: هر یک از ما ظرفیت و توانمندی‌های فنی و تخصصی مناسبی در صنایع نفت و گاز داریم که می‌توانیم آن را با یکدیگر به اشتراک بگذاریم و در توسعه منطقه‌ای بهره ببریم.

موسوی تصریح کرد: کشور‌های همسایه خزر می‌توانند در مسیر کریدور‌های شمال- جنوب و شرق- غرب با هم همکاری و در ارتقای امنیت انرژی بین‌المللی نقش مؤثری ایفا کنند. این مهم را باید هم در بخش نفت و گاز و هم اتصال شبکه‌های برق با جدیت دنبال کنیم.

وی اظهار داشت: توسعه تجارت دریای خزر به‌عنوان فصل مشترک و حلقه اتصال کشور‌های حاضر در این نشست، زمینه مناسبی برای حمل‌ونقل دریایی نفت خام و فرآورده‌های نفتی برایمان فراهم می‌آورد که می‌توان از طریق زیرساخت‌های ساحلی هریک از کشورها، محموله‌های نفتی را به بازار‌های بزرگ مصرف در شبه‌قاره، شرق اروپا و کشور‌های حاشیه خلیج فارس انتقال داد، البته موضوع کاهش سطح آب دریای خزر یکی از چالش‌های پیش رو برای این مهم است که باید متعهدانه در رفع آن به هم کمک کنیم.

آمادگی ایران برای تشکیل دبیرخانه

معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت گفت: بهبود و توسعه روابط اقتصادی با توسعه همکاری‌های مشترک نفتی هریک از کشور‌های ساحلی، طرح‌ها و برنامه‌های مختلفی برای توسعه و بهره‌برداری از منابع هیدروکربوری دریای خزر دارد که با توجه به محدودیت و هزینه بالای انتقال تجهیزات حفاری اکتشاف و بهره‌برداری خارج از این دریا، فرصت مناسبی برای همکاری‌های مشترک همسایگان ایجاد شده است که تاکنون به‌خوبی از آن بهره نبرده‌ایم.

موسوی با بیان اینکه ما پنج کشور همسایه دریای خزر می‌توانیم با انجام پروژه‌های مشترک و بهره‌گیری از تجهیزات و توانمندی‌هایمان با یکدیگر هم‌افزایی داشته باشیم و به توسعه اقتصاد کشورهایمان که از اهداف اصلی این رویداد است کمک کنیم، بیان کرد: برای نمونه پیشنهاد می‌کنم در کوتاه‌مدت با ایجاد مرکزی نسبت به تبادل دانش و فناوری بین متخصصان، کارشناسان و مدیران اقدام کنیم. در این زمینه وزارت نفت ایران با بهره‌مندی از بزرگ‌ترین مرکز تخصصی، تحقیقاتی و پژوهشی صنعت نفت و گاز خاورمیانه آمادگی دارد در صورت موافقت نسبت به تشکیل دبیرخانه توسعه دانش و فناوری نفت و گاز کشور‌های همسایه خزر اقدام کند.

توجه به ایمنی و محیط زیست دریایی

وی یکی از مهم‌ترین موضوع‌ها و دغدغه‌های بین‌المللی را توجه به حفظ محیط زیست و اکوسیستم دریا‌ها دانست که باید کشور‌های ساحلی با کمک یکدیگر وظایف خود را در این زمینه ایفا کنند و گفت: در این زمینه کشور‌های ساحلی دریای خزر باید با تشکیل مرکز مشترک امدادرسانی در شرایط اضطراری و با استفاده از ناوگان مجهز، ارتباطات و هماهنگی‌های لازم را بین خود تعریف و به یکدیگر در حوادث ناشی از انجام عملیات در میدان‌های هیدروکربوری و مقابله با آلودگی دریا کمک کنند.

معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت با اشاره به گستردگی زیرساخت‌های صنایع پایین‌دستی نفت و گاز در این منطقه افزود: کشور‌های همسایه می‌توانند از ظرفیت خالی پالایشی یکدیگر برای پالایش نفت خام و میعانات گازی منطقه و تجارت فرآورده‌های نفتی تولیدی، بهره‌برداری و از خام‌فروشی جلوگیری کنند. در این میان هریک از ما پنج کشور از نعمت سرمایه انسانی جوان و متخصص بهره‌مندیم که می‌توانیم با استفاده از این ظرفیت، به توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی مردمان منطقه خود اقدام کنیم.

موسوی با بیان اینکه در بخش کریدور‌های انرژی، ایران می‌تواند ارتباط میان دو کانون ژئوپلیتیک و انرژی جهان یعنی خلیج فارس و دریای عمان را در جنوب با حوزه دریای خزر در شمال فراهم کند، ادامه داد: ایران دارای مطمئن‌ترین، ایمن‌ترین و اقتصادی‌ترین مسیر ترانزیت یا سوآپ نفت خام، گاز طبیعی، فرآورده‌های نفتی و گازی و محصولات پتروشیمیایی به کشور‌های افغانستان، پاکستان و شبه‌قاره هند در شرق و ترکیه و عراق در غرب و بازار‌های بین‌المللی کشور‌های حاشیه خلیج فارس است.

وی با اشاره به اینکه برای فعال کردن این ظرفیت، وزارت نفت ایران زیرساخت‌های بسیار مناسبی در بنادر دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان ایجاد کرده است، تأکید کرد: برای نمونه، پایانه اختصاصی نفت خام و فرآورده نفتی در پایانه نفتی نکا امکان صادرات و واردات روزانه انواع فرآورده نفتی، همچنین گاز مایع با ظرفیت تخلیه و بارگیری همزمان پنج شناور با ظرفیت ۵ تا ۷ هزار تن و ذخیره‌سازی ۱.۵ میلیون بشکه را دارد. این پایانه دارای آزمایشگاهی مجهز است و می‌تواند تست‌های مختلف آزمایشگاهی را انجام دهد و به‌عنوان آزمایشگاهی مرجع در منطقه به شرکت‌های نفتی کشور‌های همسایه خدمات ارائه کند.

معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت گفت: اتصال شبکه برق ایران به کشور‌های همسایه نیز می‌تواند افزایش پایداری شبکه برق کشور‌ها را به‌دنبال داشته باشد و زمینه ایجاد بازار‌های متعدد برای تبادل انرژی در قالب برق را فراهم کند.

ایران، پل ارتباطی آسیای میانه با کشور‌های اروپایی

موسوی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران از طریق کشور‌های شرق خود به منطقه آسیای میانه و دو قدرت اقتصادی نوظهور یعنی چین و هند ارتباط می‌یابد، ادامه داد: از سوی دیگر از طریق همسایه‌های غربی به کشور‌های غرب آسیا، شمال آفریقا و اروپا دسترسی خواهد داشت و پل ارتباطی مناسبی بین کشور‌های آسیای میانه با کشور‌های اروپایی فراهم می‌کند. افزون بر این، مسیر ارتباط الکتریکی کشور‌های آسیای میانه و حوزه قفقاز و حتی اعضای شانگهای به کشور‌های حاشیه خلیج فارس از ایران می‌گذرد.

وی با بیان اینکه در بخش فعالیت‌های مشترک بالادستی نفت و گاز، شرکت نفت خزر از شرکت‌های تابع وزارت نفت دارای امکانات و زیرساخت‌های مناسبی برای همکاری با کشور‌های همسایه برای اکتشاف، توسعه و تولید از میدان‌ها به‌صورت مشترک است، اظهار کرد: در بخش استفاده از ظرفیت پالایشی برای تصفیه نفت خام منطقه، ایران می‌تواند در پالایشگاه‌های خود نفت خام کشور‌های ساحلی را دریافت و پالایش کند.

معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت ادامه داد: با تسهیل تجارت فرآورده‌های نفتی در بازار‌های مصرف منطقه، توسعه همکاری‌های تجاری با کشور‌های همسایه دریای خزر تقویت می‌شود.

موسوی با اشاره به اینکه در بخش ارائه خدمات فنی مهندسی و تبادل دانش و فناوری نیز ایران در سال‌های متمادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از سرمایه انسانی متخصص و عظیمی برخوردار شده و در تولید تجهیزات مختلف نفت و گاز نیز خودکفا است، تصریح کرد: با توجه به این مورد، دوباره آمادگی وزارت نفت ایران را برای تشکیل دبیرخانه توسعه دانش و فناوری نفت و گاز کشور‌های همسایه خزر اعلام می‌کنم.

وی با بیان اینکه شرکت‌های توانمندی در صنعت نفت و گاز ایران داریم و آماده همکاری در پروژه‌های بزرگ صنعت نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی با کشور‌های همسایه دریای خزر با استاندارد‌های بین‌المللی و هزینه‌های کاملاً رقابتی هستیم، گفت: در همین‌جا از شرکت‌های فعال در صنعت نفت و گاز منطقه برای حضور در نمایشگاه و برپایی غرفه در بیست‌ونهمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی اردیبهشت ۱۴۰۴ تهران دعوت می‌کنم.