ریزش بورس زیر ذره‌بین

آرمان امروز_گروه اقتصادی: در جریان معاملات اولین روز این هفته بورس تهران، شاخص کل و شاخص هم‌وزن هر دو منفی شدند و بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان هم پول حقیقی از بازار خارج شد. با شروع اولین روز کاری هفته، شاهد افت بازار سرمایه و کاهش ۱۸ هزار واحدی (۰.۶۶درصدی) شاخص کل و کاهش ۶هزار و ۸۰۰ واحدی (۰.۸۳ درصدی) شاخص هم‌وزن بودیم. به عبارتی شاخص کل به کانال ۲میلیون و ۷۱۴هزار واحدی و شاخص هم‌وزن هم به سطح ۸۲۶ هزار و ۷۸۱ واحدی رسید که کمترین میزان‎ از ۲۱ آذر ۱۴۰۳ است.
روز گذشته حدود ۸۵درصد از نمادهای بازار در محدوده منفی و تنها ۱۵درصد در محدوده مثبت معامله شدند. تحت فشار بودن بازار سرمایه در صف فروش باعث خروج بیش از یک همت پول حقیقی از بازار خرد شد. اما در مقابل ارزش معاملات خرد نسبت به روز چهارشنبه کمتر از ۱۰ درصد رشد کرد و به ۶۹۳۰ میلیارد تومان رسید. محصولات شیمیایی و فلزات اساسی و خودرویی‌ها صدرنشین بازار امروز از نظر ارزش معاملات بودند و به ترتیب ۸۳۱ و ۵۵۲ و ۵۴۶ میلیارد تومان معامله شدند.

دلایل اصلی ریزش بورس
بورس همواره بازتابی از اقتصاد واقعی بوده درباره دلایل وضعیت بحرانی چند روزه بورس و سقوط شاخص و قیمت ها به ایسنا، اعلام کرد: ریزش های روزهای اخیر بورس به علت ریسک سیستماتیک ناشی از اتفاق های سیاسی است. ریزش های قبل از این دوره به دلیل کاهش قابل توجه حاشیه و کیفیت سود صنایع بزرگ از جمله فولادی‌، پالایشی و پتروشیمی بود اما این شرکت‌ها به سبب برخی عوامل از جمله فاصله دلار نیما با آزاد و افزایش بی‌قاعده هزینه انرژی و نرخ خوراک به کاهش حاشیه سود رسیدند. صنایع مهم در پی عوامل مربوط به قیمت گذاری دستوری، تورم، افزایش مالیات، حذف برخی معافیت های مالیاتی و … متضرر شدند و حاشیه سودها کاهش یافت و گزارش های فصلی به خصوص زمستان سال گذشته نشان داد تصمیمات اشتباهی گرفته شده‌ است. قطع برق صنایع و با هدف جلوگیری از فشار به خانوارها نیز باعث ایجاد مشکلاتی برای شرکت های بورسی شد. اگر قطع برق صنایع و خانوار یکسان بود شرکت ها تا این اندازه دچار مشکل نمی‌شدند. تعطیلی‌های ناشی از گرما و کسری برق باعث شد صنایع مجبور به تعدیل نیرو شوند که در بلندمدت به ضرر خانوارها است. دلیل دیگر هم عدم اتخاذ تصمیمات سخت در شرایط بحرانی اقتصادی و بازار سهام است. اگر در شرایط ریزشی قبل از این دوره، سرمایه گذاران اقدام به فروش سهام می کردند دچار مشکل نمی شدند ولی در شرایط فعلی بهتر است سهام مناسب و رشدی را نگهداری کرد تا این دوران بگذرد. چرا که با توجه به ارزندگی اکثر شرکت ها انتظار می رود بازار سرمایه در صورت عدم اتفاق سیستماتیک بزرگ به بازدهی مناسبی در میان‌ مدت برسد.

افزایش نرخ بهره بدون ریسک
رضا اداوی کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با اکو ایران، علت افت امروز بورس را مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی دانست. به گفته این کارشناس، افزایش نرخ بهره بدون ریسک به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل داخلی، باعث شده سرمایه‌گذاران به سمت بازارهای موازی با ریسک کمتر و بازدهی مشخص‌تر حرکت کنند. همچنین، افزایش فاصله نرخ دلار در بازار توافقی و آزاد، نشان‌دهنده عدم تعادل در بازار ارز است که بر روند معاملات بازار سهام تأثیر منفی گذاشته است.
اداوی همچنین در مورد تاثیر نرخ گاز صنایع بر عملکرد بازار گفت: « اگرچه از مدت‌ها قبل مورد انتظار بود، اما نحوه اعلام و میزان افزایش آن، تأثیر روانی قابل توجهی بر بازار سرمایه گذاشته است. این موضوع از چند جنبه قابل بررسی است:
نخست، زمان‌بندی اعلام این خبر در شرایطی که بازار با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم می‌کند، باعث تشدید نگرانی‌های سهامداران شده است. بازار که پیش از این با ابهامات ناشی از نرخ ارز و تنش‌های ژئوپلیتیک روبرو بود، اکنون با عامل جدیدی برای تردید مواجه شده است.
دوم، اثر روانی این خبر بیش از اثر واقعی آن بر صورت‌های مالی شرکت‌هاست. در حالی که تأثیر واقعی افزایش نرخ گاز بر سودآوری شرکت‌ها نیازمند بررسی دقیق و محاسبات کارشناسی است، فضای احساسی حاکم بر بازار باعث شده سهامداران واکنش شدیدتری به این خبر نشان دهند.
سوم، این افزایش قیمت به عنوان نشانه‌ای از رویکرد دولت در قبال صنایع تعبیر شده و نگرانی‌هایی را در مورد احتمال افزایش سایر هزینه‌های تولید در آینده ایجاد کرده است. این نگرانی به خصوص در صنایع انرژی‌بر مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی بیشتر مشهود است.
نکته قابل توجه این است که واکنش بازار به این خبر، بیش از آنکه ناشی از تحلیل دقیق اثر آن بر سودآوری شرکت‌ها باشد، متأثر از جو روانی و نگرانی از ادامه روند افزایش هزینه‌های تولید است. در چنین شرایطی، به نظر می‌رسد بازار نیازمند زمان برای هضم این خبر و ارزیابی دقیق‌تر تأثیر آن بر صنایع مختلف است. »
به گفته این کارشناس، سیاست‌های جدید ایالات متحده در محدودسازی فروش نفت ایران و جستجو برای یافتن جایگزین‌های نفتی در بازار جهانی، تهدیدی جدی برای درآمدهای ارزی کشور است. این موضوع می‌تواند اثرات قابل توجهی بر اقتصاد کلان و به تبع آن بازار سرمایه داشته باشد.
در شرایط فعلی، با توجه به حجم ریسک‌های موجود در بازار، رفتار محتاطانه سرمایه‌گذاران قابل درک است. هرچند قیمت سهام بسیاری از شرکت‌ها به سطوح جذابی رسیده، اما به نظر می‌رسد تا زمان کاهش تنش‌های ژئوپلیتیک و روشن شدن وضعیت متغیرهای کلان اقتصادی، نمی‌توان انتظار بازگشت رونق پایدار به بازار را داشت.