اضافه وزن و چاقی؛ معضلی برای سلامت روان کودکان و نوجوانان

به گزارش خبرگزاری ایمنا، اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان می‌تواند تأثیرات عمیقی بر سلامت روحی و روانی آن‌ها بگذارد که یکی از مهم‌ترین این اثرات، کاهش اعتمادبه‌نفس است، کاهش اعتماد به نفس این گروه از کودکان و نوجوانان ناشی از مقایسه دائمی خود با هم‌سالان و ایده‌آل‌های ظاهری در جامعه است که همین موضوع می‌تواند باعث احساس بی‌ارزشی شود و آن‌ها را به انزوا بکشاند و انزوا و دوری از جمع ممکن است به‌تدریج چرخه‌ای از افسردگی و اضطراب را ایجاد کند.

قلدری و تمسخر از دیگر پیامدهای رایج اضافه وزن در کودکان و نوجوانان است، این گروه از کودکان و نوجوانان در معرض طعنه و نگاه‌های منفی قرار می‌گیرند که باعث آسیب‌های روانی جدی می‌شود، چنین تجربه‌هایی به‌مرور زمان منجر به افزایش ترس از تعامل اجتماعی و کاهش توانایی آن‌ها در ایجاد روابط مثبت می‌شود.

چاقی همچنین ممکن است ارتباطات خانوادگی را دچار چالش کند و والدین گاهی اوقات به دلیل نگرانی از سلامت فرزندان، ممکن است ناخواسته رفتارهایی را نشان دهند که احساس فشار یا شرمندگی در کودک ایجاد کند و همین موضوع می‌تواند باعث افزایش تنش میان اعضای خانواده شود و حمایت عاطفی لازم را برای کودک کاهش دهد.

تأثیر وضعیت ظاهری کودکان و نوجوانان بر ارتباط آنها با دوستان و هم‌سالان

سعید رحیمی، متخصص روانشناسی کودکان با نیازهای خاص در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه چاقی و اضافه وزن می‌تواند پیامدهای منفی بی‌شماری بر سلامت روان کودکان و نوجوانان داشته باشد، اظهار کرد: شرایط جسمانی و وضعیت ظاهری، بخشی از هویت افراد است و در صورتی که کودک یا نوجوانی با مشکل اضافه وزن و چاقی روبه‌رو است، والدین باید برای بهبود این شرایط اقداماتی مد نظر داشته باشند تا کودک یا نوجوان در این بخش از هویت خود درگیر سردرگمی هویت نشود.

وی با اشاره به اینکه وضعیت ظاهری کودک و نوجوان در نحوه برخورد هم‌سالان با او تأثیرگذار است، افزود: برای یک نوجوان بسیار مهم است که بین دوستان و هم‌سالان خود تا چه اندازه مورد تأیید قرار می‌گیرد یا سایر افراد تا چه میزان تمایل به برقراری ارتباط با او دارند و تأیید شدن توسط هم‌سالان و دوستان می‌تواند ارتباط نوجوانان را با هم‌سالان خود تسریع کند.

متخصص روانشناسی کودکان با نیازهای خاص با بیان اینکه باید شرایطی ایجاد شود که با بهره بردن از مکانیزم‌هایی به کودکان و نوجوانان درگیر اضافه وزن و چاقی، کمک کرد، تصریح کرد: این اقدام می‌تواند تأثیر بسزایی بر هویت کودکان و نوجوان داشته باشد و به تقویت هویت جسمی و نشاط روحی آنها کمک کند.

رحیمی ادامه داد: در مرحله نخست می‌توان با اقدامات پزشکی به این گروه از کودکان و نوجوانان کمک کرد، چراکه علت اضافه وزن و چاقی برخی از افراد، ابتلاء به بعضی بیماری‌ها یا مصرف دارو است، گام بعد که می‌تواند به این گروه از کودکان و نوجوانان کمک کند، انجام ورزش‌های مناسب و داشتن فعالیت بدنی است.

برای مصرف کردن یا نکردن مواد غذایی به کودکان و نوجوانان اصرار نکنید

وی با بیان اینکه در نظر گرفتن رژیم‌های غذایی مناسب برای کودکان و نوجوان با همکاری خانواده‌ها به ویژه مادران می‌تواند گامی مؤثر برای بهبود شرایط جسمانی آنها باشد، گفت: گرایش زیاد به فضای مجازی، استفاده از تلفن همراه و نشستن‌های طولانی مدت از جمله دیگر عواملی است که می‌تواند منجر به چاقی و اضافه وزن شود.

متخصص روانشناسی کودکان با نیازهای خاص با اشاره به اینکه به منظور بهبود شرایط جسمی این گروه از کودکان و نوجوانان می‌توان محدود یا حذف کردن مصرف مواد خوراکی قندی را مد نظر قرار داد، اضافه کرد: با استفاده از راهکارهای بیان شده، می‌توان به بهبود شرایط جسمانی کودکان و نوجوانان کمک و از چاقی و اضافه وزن آنها پیشگیری کرد.

رحیمی با بیان اینکه اصرار والدین به کودکان و نوجوانان برای مصرف کردن یا نکردن مواد غذایی می‌تواند به مشکل اضافه وزن و چاقی آنها دامن بزند، خاطرنشان کرد: والدین باید ارتباطی دوستانه و صمیمی با فرزند خود داشته باشند تا از این طریق به فرزندان خود برای انتخاب آگاهانه مواد مغذی کمک کنند و راهنمای خوبی برای بهبود تعاملات کودک یا نوجوان با دوستان و هم‌سالان او باشند.

به گزارش ایمنا، چاقی و اضافه وزن می‌تواند بر عملکرد تحصیلی کودکان و نوجوانان نیز تأثیر بگذارد و اضطراب‌های ناشی از قضاوت‌های اجتماعی یا مشکلات فیزیکی ممکن است باعث کاهش تمرکز و افت تحصیلی شود و این مسئله می‌تواند بر احساس رضایت شخصی و انگیزه تحصیلی فرزند تأثیر منفی بگذارد.

یکی از مهم‌ترین اقدامات برای بهبود شرایط جسمی این گروه از کودکان و نوجوانان، آموزش سبک زندگی سالم شامل تغذیه متعادل و فعالیت بدنی منظم است، خانواده‌ها می‌توانند نقش حمایتی داشته باشند و با ایجاد فضای مثبت و بدون قضاوت، اعتمادبه‌نفس کودک را تقویت کنند، همچنین مشاوره روان‌شناسی می‌تواند برای مقابله با اثرات روانی این وضعیت بسیار مؤثر باشد.

مدارس و افراد جامعه نیز می‌توانند با ایجاد محیط‌های امن و پذیرنده، از این کودکان و نوجوانان حمایت کنند و برنامه‌های آموزشی برای افزایش آگاهی در مورد اهمیت احترام به تفاوت‌های ظاهری و جلوگیری از قضاوت و تمسخر می‌تواند به بهبود روابط اجتماعی آن‌ها کمک کند و این اقدامات باعث می‌شود کودکان و نوجوانان بتوانند روابط معنادارتری ایجاد کنند و از چرخه انزوا و اضطراب خارج شوند.