بازی پایتخت با سلامت روان!

تحریریه پارسینه: تنها دو سه قسمت از پخش سریال پایتخت هفت می گذرد، اما بخش های مختلف این سریال با نقدها و انتقادهای بسیاری در فضای مجازی روبه رو شده است. اما یکی از مهم ترین این نقدها به زیرسوال بردن شخصیت روانپزشکان و دامن زدن به کلیشه های مختلفی است که در این باره وجود دارد. استفاده از کاراکتری که از نظر ظاهری شباهت بسیاری به یکی از روانشناسان معروف که جایگاه ویژه ای نیز در رسانه ملی دارد، انتقادهایی را تاکنون به همراه داشته است. شخصیتی که در طول زمان ویزیت مراجعه کننده اش (هما) مدام اقدام به انجام حرکات سطحی و پیش پا افتاده می کند. ظاهری نامرتب و شلخته و دندان هایی که انگار تاکنون رنگ مسواک به خود ندیده است و همچنین خنده های بیهوده و تمسخرآمیز و  همچنین مسخره کردن سن و وضعیت هما و دنبال کردن مگس حین صحبت های مراجعه کننده از جمله مواردی است که باعث شده روانشناسان و همچنین کاربران فضای مجازی به این کاراکتر انتقاد وارد کنند. چرا که از نظر آنها این مساله باعث می شود تا به کلیشه های موجود در رابطه با روانشناسان دامن زده شود؛ درحالیکه گزارش ها حاکی از این هستند که آمار اختلالات روانی در جامعه بالاست و روند افزایشی دارد. بر اساس جدیدترین آمار، تقریباً ۲۵ درصد از جمعیت ایران با اختلالات روانی روبرو هستند که به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی آنان تأثیر می‌گذارد. این آمار نگران‌کننده است و متخصصان سلامت روان بر اهمیت غربالگری زودهنگام، تشخیص به موقع و پیشگیری از این اختلالات تأکید می‌کنند تا از گسترش بیشتر آن‌ها جلوگیری بشود. محمدرضا شالبافان، سرپرست دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، با اشاره به آمارهای جدید، در این باره بیان کرد که شایع‌ترین اختلالات روانی در ایران شامل اختلالات خلقی مثل افسردگی و اضطراب  هستند. این اختلالات به دلیل پیچیدگی‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در حال گسترش بوده و در برخی موارد منجر به مشکلات جدی در زندگی فردی و اجتماعی افراد می‌شوند. شالبافان عنوان داشت که برای پیشگیری از این اختلالات نیاز به اقدامات جدی وجود دارد، اما متأسفانه برخی عوامل مؤثر در شیوع این اختلالات، مانند فشارهای اجتماعی، مشکلات اقتصادی و شرایط فرهنگی، خارج از کنترل وزارت بهداشت هستند. او تاکید کرد که برای مقابله با این مشکلات باید برنامه‌های پیشگیرانه در سطح ملی و بین‌المللی طراحی و اجرا گردد تا از گسترش اختلالات روانی جلوگیری شود. وی افزود که اختلالات روانی می‌توانند به دو روش اصلی دارویی و غیردارویی درمان شوند. شالبافان بیان کرد که درمان‌های دارویی بر اساس نوع و شدت بیماری به‌طور خاص برای هر بیمار تجویز می‌شوند. از سوی دیگر، درمان‌های غیردارویی شامل روان‌درمانی، مشاوره‌های فردی و گروهی و فعالیت‌های توانبخشی هستند که می‌توانند به افراد در کنترل علائم بیماری و بهبود کیفیت زندگی‌ کمک کننده باشد.

صدا و سیما سلامت روان را نشانه گرفت

این اظهارات درحالی است که  سریال پایتخت در چند قسمتی که از پخش آن می گذرد، شخصیتی سطحی و پیش پاافتاده از  یک روانشناس را به نمایش گذاشته است که حتی به نظر می رسد خودش دارای اختلال روانی است! همین موضوع نیز با انتقاد تند پزشکان روبه رو شد. یک روان‌شناس به نام آتنا وکیلی از شخصیت روان‌‌شناس سریال پایتخت انتقاد کرد و نکاتی را در خصوص این سریال مطرح کرد. او در اینستاگرام نوشت: ضربه‌ای که صداوسیما و رسانه‌های ایرانی با وجهه‌ی طنز به سلامت روان مردم می‌زنند، نیازی به هیچ دشمن خارجی باقی نمی‌گذارد! در شرایطی که سلامت روان مردم ایران بیش از هر زمان دیگری در خطر است. با استرس‌های اقتصادی، مشکلات خانوادگی، بحران‌های شخصی و اجتماعی—صداوسیما چه نقشی ایفا می‌کند؟ آیا به آگاهی مردم کمک می‌کند؟ آیا مراجعه به متخصص را عادی‌سازی می‌کند؟ نه! بلکه روانشناسی را به سخره می‌گیرد، درمان را مضحک جلوه می‌دهد و مراجعه به روانشناس را نشانه‌ی ضعف یا دیوانگی نشان می‌دهد!

سازمان روانشناسان نیز انتقاد کرد 

اما ریس سازمان روانشناسان نیز به این مساله واکنش نشان داد. او در نامه ای خطاب به ریس صدا و سیما نوشت:تهیه سریال طنز و ایجاد فضای شاد و با نشاط برای مردم کشورمان از ارزش بالایی برخوردار است ولی طنز نباید عاملی در جهت تخریب رشته علمی روانشناسی که از حساسیت و ظرافت بسیار بالایی مثل خود روان برخوردار است، شود و اعتماد عمومی در مراجعه به روانشناسان را سلب کند.

سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران با بیش از ۷۲ هزار عضو کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی به عنوان بزرگترین نهاد مسئول در مورد سلامت‌روانی کشور عزیزمان، براساس وظایف قانونی خود و در راستای صیانت از سلامت‌روانی جامعه، ضمن محکوم نمودن تهیه کنندگان و عوامل پخش سریال «پایتخت ۷» بخاطر تخریب جامعه متعهد، دلسوز و متدین روانشناسی و مشاوره، خواستار برخورد جدی با عوامل این سریال و تغییر نگرش سازمان صدا و سیما در تولید و پخش برنامه‌هایی با مضمون توهین به جامعه روان‌شناسی و مشاوره کشور است و توقع دارد اصول اخلاقی در حوزه سلامت‌روانی و تکریم متخصصان این حوزه که سفیران آرامش کشور هستند توسط اصحاب رسانه رعایت شود.» با این حال باید منتظر ماند و دید که ادامه نقش روانشناس سریال پایتخت چگونه خواهد بود؟