آرمان امروز- عرفان بیوک‌نژاد: با آغاز دور جدید مذاکرات، منابع آگاه در تهران بر اهمیت دوگانه این گفت‌وگوها در سطح افکار عمومی داخلی و بین‌المللی تأکید دارند. به گفته این منابع، فضای مذاکرات بیش از آنکه صرفاً محدود به میز گفت‌وگو باشد، عرصه‌ای برای انتقال پیام‌های سیاسی به مخاطبان داخلی و جهانی تلقی می‌شود. افکار عمومی داخل کشور همواره انتظار داشته‌اند که دولت، با حفظ عزت و مصلحت ملی، به‌دنبال راه‌حلی برای رفع تحریم‌ها باشد. این انتظار از همان ابتدای استقرار دولت فعلی و حتی پس از روی کار آمدن دولت ترامپ در آمریکا شکل گرفت و تقویت شد. بر همین اساس، تیم دیپلماسی کشور در حال حاضر با شفافیت کامل در حال پیگیری مذاکراتی است که هدف اصلی آن، کاهش فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و گشودن مسیر تعامل سازنده با جهان است.
در این میان، مقامات ایرانی تأکید دارند که مذاکرات باید بر مبنای احترام متقابل، توازن در خواسته‌ها و اصل برد-برد پیش برود. ایران، ضمن تأکید بر صلح‌طلبی و مخالفت با هرگونه تنش یا درگیری، تلاش دارد تا از مسیر گفت‌وگو به اهداف راهبردی خود برسد.
مقابل این رویکرد، طرف روبرو، گاهی با تهدید و گاهی با سیاست «چماق و هویج» وارد میدان می‌شود. اما به گفته ناظران، ایران با اتکا به منافع ملی و خطوط قرمز مشخص، مسیر مذاکره را ادامه داده و خواسته‌های منطقی و شفافی را مطرح کرده است.
با وجود آنکه نتیجه نهایی مذاکرات هنوز مشخص نشده، تحلیلگران معتقدند تا این لحظه ایران موفق شده است پیام روشنی به دو مخاطب اصلی خود بدهد: به مردم داخل کشور که خواهان تعامل عزتمندانه با جهان‌اند، و به افکار عمومی بین‌المللی که ایران اهل مذاکره و منطق است، نه جنگ و بحران‌آفرینی.
قرار است در صورت عدم بروز مانع جدید، چارچوب توافق مشخص شود و متنی برای دوره بعدی مذاکرات آماده گردد. هرچند هنوز توافق نهایی حاصل نشده اما از نگاه ناظران، ایران در همین مرحله نیز موفق شده تصویر یک دیپلماسی فعال، منطقی و صلح‌طلب را به نمایش بگذارد.
مهدی آیتی، فعال سیاسی به روزنامه آرمان امروز گفت: در کسور، یکی از ضعف‌های بنیادین فقدان نهادهای مستقل و حرفه‌ای افکارسنجی است. این خلأ نه‌تنها مانعی جدی بر سر راه فهم علمی و واقع‌گرایانه از نگرش عمومی است، بلکه در بزنگاه‌های سیاسی، ما را ناگزیر به تفسیرهای غیررسمی و بعضاً نادقیق از فضای جامعه سوق می‌دهد.
وی ادامه داد: تجربه تاریخی جمهوری اسلامی ایران در حوزه افکارسنجی، چندان موفق و دلگرم‌کننده نبوده است. در دهه‌های گذشته، هرگاه تلاش‌هایی از سوی دانشگاه‌ها، نهادهای مدنی یا مراکز غیردولتی برای ایجاد موسسات افکارسنجی آزاد، مستقل و بی‌طرف شکل گرفته، این نهادها به دلیل فشارهای سیاسی، تنگناهای امنیتی یا محدودیت‌های قانونی، نتوانسته‌اند به فعالیت پایدار و مؤثر خود ادامه دهند. این روند سبب شده تا امروز، جامعه علمی و تصمیم‌ساز کشور، از دسترسی به داده‌های معتبر و روزآمد درباره دیدگاه‌های عمومی مردم محروم باشد.
این فعال سیاسی اظهار کرد: در غیاب این منابع رسمی و علمی، تحلیلگران و ناظران ناگزیرند برای سنجش و دریافت افکار عمومی، به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مراجعه کنند. امروزه، این فضا به میدانی تبدیل شده است که در آن، شهروندان از اقشار مختلف، بدون واسطه و سانسور، دیدگاه‌ها، دغدغه‌ها، انتظارات و حتی اعتراضات خود را بیان می‌کنند. اگرچه فضای مجازی، به دلیل ویژگی‌های خاص خود، همواره نمی‌تواند تصویری کامل و علمی از جامعه ارائه دهد، اما در شرایط کنونی، شاید تنها دستاویز موجود برای دریافت نشانه‌هایی از افکار عمومی باشد.
وی افزود: بررسی‌ها در روزها و هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که افکار عمومی، نسبت به موضوع مذاکرات، به‌ویژه در پرونده‌های مرتبط با سیاست خارجی، نگاه مثبت و امیدوارانه‌ای دارد. بسیاری از کاربران، به‌صراحت خواهان تداوم مذاکرات، پرهیز از تنش و درگیری نظامی و رسیدن به توافقی صلح‌آمیز و پایدار هستند. این رویکرد، ریشه در حافظه تاریخی ملت ایران دارد؛ مردمی که هنوز خاطره تلخ و پرهزینه جنگ هشت‌ساله را فراموش نکرده‌اند و به‌خوبی از آثار ویرانگر جنگ و تقابل نظامی آگاه‌اند.
آیتی متذکر شد: این نشانه‌ها را می‌توان به‌عنوان یک شاخص غیررسمی افکار عمومی تلقی کرد؛ شاخصی که اگرچه فاقد اعتبار سنجش علمی و آماری است، اما در غیاب نهادهای حرفه‌ای افکارسنجی، کارکردی جایگزین یافته است. با این حال، یکی از موضوعات محل بحث در روند فعلی مذاکرات، نحوه و شکل انجام آن است. در شرایطی که ایران ترجیح می‌دهد مذاکرات به‌صورت غیرمستقیم و با واسطه انجام شود، طرف مقابل بر مذاکره مستقیم و بی‌واسطه تأکید دارد. این تفاوت دیدگاه، از همان ابتدا به یکی از چالش‌های اصلی در مسیر گفت‌وگوها تبدیل شده است.
وی ادامه داد: نکته نگران‌کننده آن است که تداوم روند مذاکرات به‌صورت غیرمستقیم، زمینه‌ساز سوءتفاهم‌های جدی و اختلال در انتقال دقیق پیام‌ها می‌شود. تجربه‌های مشابه در عرصه دیپلماسی نشان داده‌اند که وقتی پیام‌ها از طریق واسطه‌ها و افراد ثالث منتقل می‌شوند، امکان تحریف یا انتقال ناقص مفاهیم، به‌شدت افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند نیات واقعی طرفین را دستخوش سوءبرداشت کرده و روند گفت‌وگو را با چالش مواجه سازد.
آیتی عنوان کرد: از این منظر، در ادامه مذاکرات، طرفین می‌تولنند مذاکرات مستقیم را انتخاب کنند و منطقی‌تر آن است که طرفین، در فضایی شفاف و مبتنی بر احترام متقابل، وارد مذاکره مستقیم شوند و پیام‌های خود را بی‌واسطه با یکدیگر در میان بگذارند. این شیوه، ضمن افزایش دقت و سرعت در روند مذاکرات، می‌تواند از بروز بسیاری از سوءتفاهم‌ها و اختلاف‌تفسیرها نیز جلوگیری کند.
وی در نهایت خاطر نشان کرد: امروز بیش از هر زمان دیگری، ضرورت احیای نهادهای حرفه‌ای افکارسنجی و اصلاح سازوکارهای رسمی تحلیل افکار عمومی احساس می‌شود. تا آن زمان، فضای مجازی، هرچند با همه محدودیت‌هایش، شاید تنها آینه‌ای باشد که تصویری از افکار عمومی را پیش‌روی ما قرار می‌دهد؛ تصویری که باید آن را جدی گرفت و در تصمیم‌سازی‌های کلان، به آن توجه کرد.
source