وقتی پایتخت به خط مقدم تبدیل شد | ۵۰ روز موشک‌باران تهران

همشهری آنلاین– الناز عباسیان: در طول جنگ تحمیلی، رژیم بعث عراق با حمایت قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه در سال‌های پایانی جنگ، به حملات گسترده به شهرهای ایران روی آورد. یکی از شدیدترین این حملات، موشک‌باران پایتخت بود که با هدف تضعیف روحیه مردم و فشار بر دولت ایران برای پذیرش آتش‌بس انجام شد. اهداف این موشکباران مناطق مسکونی، مراکز حیاتی (مثل فرودگاه مهرآباد، پالایشگاه تهران)، بیمارستان‌ها، و حتی اماکن عمومی مانند بازارها و سفارتخانه‌ها بود. محله های شهر تهران از شمال (تجریش، ولنجک) تا جنوب (شوش، خزانه بخارایی، دولت‌آباد) و از غرب (کن، اکباتان) تا شرق (پیروزی) مورد حمله قرار گرفتند. بمباران ولنجک توسط هواپیمای میگ‌۲۹ که هدف آن منزل امام خمینی(ره) در جماران بود، تنها بخشی از حوادث هشت سال جنگ تحمیلی است.

فیلم | روایت‌های تکان‌دهنده از فروردین خونین۶۷:

https://www.hamshahrionline.ir/news/۹۴۱۰۰۳/

اهداف غیرنظامی و داغ هایی که بر دل‌ها نشسته

ساختمان جشن تولد محله گیشا، مراسم عروسی در وحیدیه، پالایشگاه نفت تهران، سفارتخانه‌ها و پادگان حشمتیه که محل نگهداری اسرای عراقی بود نیز از این حملات در امان نماندند. فقط در حمله گسترده به خزانه بخارایی، ۱۳۰ نفر شهید و مجروح شدند. هم چنین یکی از تلخ‌ترین وقایع، موشک‌باران بیمارستان عیوض‌زاده در محله شیخ‌هادی بود که در آن ۱۵ نوزاد، مادر و امدادگر به شهادت رسیدند و ۷۵ نفر مجروح شدند. بخش‌هایی از این رویداد در فیلم «زودپز» بازسازی شده که بیننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بمب‌هایی که روانه پایتخت شد گاهی شدیدترین و دردناک‌ترین وقایع را رقم زد. برای مثال ۱۷ فروردین ۱۳۶۴ بمبی که در خانه‌ای در محدوده منطقه ۹ اصابت کرد پیکر تازه‌عروس و دامادی را در خون غلتاند. شهادت این زوج جوان در سه‌راه آذری از وقایع فراموش‌نشدنی این دوران است.

محله‌هایی که بیشترین و کمترین بمباران را تجربه کردند

در طول جنگ تحمیلی بسیاری از مناطق و محله‌های تهران بمباران شدند. در این میان مناطق ۶ با ۱۵ بار بمباران و منطقه ۱۵ با ۱۱ بار بمباران بیشترین آسیب را دیدند. محدوده بیمارستان امام خمینی (ره) در منطقه ۶ و محدوده محله خاوران در منطقه ۱۵ بیشترین بمباران را تجربه کردند. در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۶۶ تنها یک موشک به کارخانه ارج در منطقه ۲۱ اصابت کرد. به‌جز منطقه ۲۱ مناطق ۱۴ با اصابت ۲ بمب به خیابان‌های آهنگ و قبرستان یهودیان و منطقه ۸ با اصابت بمب به خیابان دماوند و خیابان گلبرگ کمترین بمباران را در طول جنگ تحمیلی داشتند. بیشترین بمب‌ها ۱۱ اسفند ۱۳۶۶ روی سر تهران ریخته شد و روز سخت و دردناکی را رقم زد که هیچ‌گاه فراموش نخواهد شد.

پشت پرده حملات

در سال‌های پایانی جنگ، کشورهای حامی رژیم بعث عراق تمام تلاش خود را به کار بستند تا با افزایش فشار بر ایران، مانع از پیروزی‌های نظامی جمهوری اسلامی شوند و دولت ایران را به پذیرش آتش‌بس مجبور کنند. فشار روانی موشکباران بسیار بیشتر از بمباران‌های هواپیماها بود. در تاریخ جنگ ایران و عراق، مقابله به مثل ایران، همیشه یکی از عوامل مؤثری بود که دشمن را از حمله به مناطق مسکونی و غیرنظامی بازمی‌داشت، بااین‌حال دولتمردان ایرانی همیشه خواستار اقدام بین‌المللی برای توقف حمله به مناطق مسکونی بودند و در مراسم نماز جمعه تهران اعلام کردند که از حمله به شهرهای عراق به عنوان عمل متقابل اکراه دارند و از هرگونه تلاشی برای اجرای توافق حمایت می‌کنند و در صورت خودداری عراق از انجام آن، از اقدام متقابل خودداری خواهند کرد. درنهایت پس از گذشت ۵۰ روز، موشکباران تهران متوقف و در جنگ شهرها آتش‌بس برقرار شد.

موسسه همشهری در ویژه نامه ای با عنوان «روایت شاهدان عینی و ناگفته های موشکباران تهران» به همت تحریریه همشهری محله با جزئیات به حملات موشکی تک تک محله های آسیب دیده پرداخته که خوانش آن خالی از لطف نیست.