تأثیر بارورسازی ابرها برای اولین‌بار در تاریخ ۱۲ ژوئیه ۱۹۴۶ در آزمایشگاه تحقیقاتی شرکت جنرال الکتریک آمریکا توسط «وینسنت شیفر» مشاهده شد. او بلورهای «یخ خشک» با دمای منفی ۷۸ درجه سانتی گراد را به داخل ابرهای مصنوعی تولیدشده که در اتاقک بودند، رها کرد و مشاهده نمود قطرک‌های اَبَرسرد از طریق فرایند انجماد به بلور یخ تبدیل شده و به‌صورت برف در ته اتاقک ابر ریزش کردند؛ بدین‌گونه شواهد آزمایشگاهی از بارور شدن ابرها به‌دست آمد.
نخستین تلاش درایران برای باروری ابرها به سال ۱۳۴۶ برمی گردد که دولت ایران تلاش کرد به کمک آمریکایی‌ها ابرهای ایران را بارور کنند. سپس در سال ۱۳۴۷ در ماده ۱۹ قانون آب و نحوه ملی‌شدن آن، وزارت آب و برق وقت مکلف شد آب مورد نیاز کشور را به روش‌های مختلف از جمله باروری ابرها تأمین کند، بر همین اساس وزارت نیرو بین سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷، با همکاری یک‌شرکت کانادایی و با استفاده از هواپیما و ترکیب یدید نقره، ابرهایی را که روی منطقه سد کرج و جاجرود بودند، بارور می‌کرد.
از آن تاریخ تاکنون پروژه های متعدد باروری ابرها درایران اجرا شده وبه نسبت موفقیت یا عدم موفقیت آن، روی تداوم اجرای آن اختلاف نظرهایی وجود دارد.
امیدی تازه درشرایط خشکسالی
بااین وجود، ظهور و تداوم خشکسالی شدید دهه های اخیر درکشور که اکنون به اوج خود رسیده است،استفاده از باروری ابرها برای افزایش بارندگی درکشور را دوباره درکانون توجهات قرار داده است.بدین ترتیب وبا استفاده از فناوری های جدید، کارشناسان این امیدواری را می دهند که آغاز مجدد پروژه های باروری ابرها بتواندبه کنترل خشکسالی شدیدکشور در سال جاری کمک کند.
دراین باره ، سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی از بخش های تازه تاسیس در ذیل وزارت نیرو به شمار می رود که به منظور ارتقای بهره برداری و استفاده هرچه بیشتر از منابع آب جوی از طریق فراهم نمودن زیرساخت‌های لازم با استفاده از فناوری های نوین تاسیس شده است.
بر اساس وظایفی که در اساسنامه این سازمان قید شده، این موسسه فناوری های نوین شامل همه فناوری هایی است که در زمین، دریا، هوا و فضا می‌تواند موجب ارتقای بهره‌برداری و استفاده هر چه بیشتر از منابع آب جوی شود و در این مسیر می‌بایست از ظرفیت‌های بخش غیردولتی و شرکت‌های دانش بنیان، دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری بهره بگیرد.
در نگاه عمومی، اعمال سیاست های مرتبط با تعدیل وضع آب و هوا و بارورسازی ابرها برای استفاده هر چه بیشتر از منابع آب جوی راهبرد اصلی این سازمان است.
محمدمهدی جوادیان زاده ، رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین جویدراین باره به ایرنا می گوید: بارورسازی ابرها رویکرد اصلی این سازمان است.
وی می افزاید: در سال ۱۳۹۴ نقشه راهی برای موضوع تعدیل هوا در کشور تهیه و مورد تایید وزارت نیرو قرار گرفت و اکنون در حال به روز رسانی آن هستیم.
جوادیان زاده با بیان اینکه در نقشه اولیه طرح بارورسازی ابرها بسیار گسترده نوشته شده بود، اظهارمی کند: در بازنگری صورت گرفته، موضوع تعدیل هوا بر اساس طبقه بندی کلاسیک و نوین تقسیم بندی شده است.
رئیس سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین جوی با تاکید بر اینکه در تهیه نقشه راه سعی شده تا کارهایی که مبانی علمی قوی دارند، مورد توجه قرار گیرند، تصریح می کند: روش هایی که جنبه پژوهشی دارند نیز در دستور کار مطالعه و تحقیق در این سازمان قرار می گیرد.
وی درباره اینکه آیا در دنیای امروز با تغییرات اقلیمی روبرو هستیم یا ناهنجاری اقلیمی اظهار داشت: ناهنجاری اقلیمی در طول تاریخ زندگی بشر در کره زمین وجود داشته است و حتی در تعالیم دینی این مورد در داستان حضرت یوسف(ع) آمده است.
وی معتقد است، اکنون بحث تغییر اقلیم در جهان اثبات شده است و همین امر سبب شده تا کشورهای جهان به فکر چاره جویی برای آن باشند.
رئیس سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین جوی با بیان اینکه دو راهکار برای مقابله با اثرات تغییرات اقلیمی پیشنهاد شده است، خاطرنشان می‌کند: راهکار نخست کاهش اثرات تغییر اقلیم و عواملی است که باعث تغییر اقلیم می‌شود؛ این راهکار شامل کاهش تولید گازهای گلخانه ای و استفاده کمتر از سوخت های فسیلی است.
جوادیان زاده ادامه می دهد: موفقیت این راهکار در گرو این است که همه دولت ها پای کار باشند و هزینه های کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای را بپذیرند که البته هنوز در این زمینه موفقیتی به دست نیامده است.
این مسئول در وزارت نیرو درباره راهکار دوم جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی اظهار می‌کند: راهکار دوم ، راهکار مردمی یعنی افزایش تاب آوری و سازگاری با شرایط جدید است تا اثرات تغییر اقلیم کاهش یابد.
رئیس سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین جوی، بارورسازی را راهی برای افزایش تاب‌آوری و سازگاری با تغییراقلیم دانسته و ادامه می‌دهد: یکی از روش هایی که می‌تواند سازگاری را در جامعه افزایش دهد، روش بارور سازی ابرها است.
وی بارورسازی ابرها در سال های تَر را موثرتر دانسته و در این باره توضیح می دهد: سازمان جهانی هواشناسی هم معتقد است میزان اثربخشی بارورسازی ابرها یا تعدیل وضع هوا در زمانی که با خشکسالی روبرو هستیم، کاهش می یابد و باید در سال های ترسالی که اثر بخشی بالا است، در این زمینه اقدام شود تا تاب آوری جوامع افزایش یابد.اینکه وقتی خشکسالی رخ داد، اعتباراتی برای بارورسازی ابرها دیده شود، بدون نتیجه خواهد بود.
وی ادامه می دهد: برای اثر بخشی بارورسازی ابرها باید طبق تاکید منابع جهانی طرح های طولانی مدت در گستره بزرگ تعریف کرد و باید در کشور روی این کار کنیم و این گونه نباشد که یک سال پول و اعتبار دیده شود و چند سال به آن توجه نشود و کارها معطل بماند.
جوادیان زاده همچنین بر استفاده از ابزارهای پایشگر جدید برای بارورسازی ابرها تاکید کرده و می گوید: برای رسیدن به نتیجه دلخواه باید همه عوامل موثر در بارورسازی ابرها را در کنار هم دید و در سال های تر شرایط را به گونه ای مدیریت کنیم که در سال های خشک کمتر با مشکل روبرو شویم.
وی ادامه می دهد: یکی از مهمترین بحث هایی که در حوزه پروژه های تعدیل وضع هوا داریم، استفاده از ابزارهایی است که بتوان شرایط آب و هوا را بسنجیم؛ابزارهایی که میان مدت وضعیت را ارائه کنند و در لحظه اطلاعات مورد نیاز را بدهند.
رئیس سازمان توسعه و بهره برداری فناوری های نوین جوی تاکید می کند: ابزارهای پیش بینی مثل مدل های پیش بینی یا ماهواره‌های هواشناسی می‌توانند از چند روز قبل به ما نشان دهند که سامانه هایی در راه است و ما آمادگی داشته باشیم.
وی در عین حال می افزاید: در سازمان شاخص‌هایی داریم که قابل بارور بودن ابرها را نشان می دهد و این آمادگی را می دهد که برنامه بارورسازی ابرها را اجرا کنیم.
source