آرمان امروز : انزوای اجتماعی و افسردگی، رابطه تنگاتنگی با هم دارند؛ تا جایی که احمد دلبری، مشاور عالی سازمان بهزیستی در امور سالمندان، افسردگی و انزوای اجتماعی را به‌عنوان مهم‌ترین تهدیدهای دوران سالمندی معرفی کرده است؛ اما عبور از این دوران، نسخه خاص خود را دارد. به‌گفته دلبری،«سالمندانی که تعاملات اجتماعی بالاتری دارند تا ۳۰ درصد کمتر به بیماری‌های روانی و اختلالات خلقی دچار می‌شوند.» مطالعات نشان می‌دهد افرادی که از تعاملات اجتماعی غنی برخوردارند، سالمندی فعال‌تر، موفق‌تر و سالم‌تری را تجربه می‌کنند. علاوه بر تأثیر مثبت بر سلامت روان، میزان ابتلا به بیماری‌های مزمن نظیر دیابت، فشار خون، بیماری‌های قلبی-عروقی و حتی احتمال بروز آلزایمر در این افراد کمتر است.
چرا سالمندان افسرده می‌شوند؟
هر پیرمرد و پیرزنی که گرد پیری بر موهایش می‌نشیند، می‌داند که باید مسیری متفاوت را در زندگی تجربه کند اما گاهی قرار گرفتن در دل ماجرا، سخت‌تر از تماشای آن از فاصله است. مشاور عالی سازمان بهزیستی در امور سالمندان، دلایل مختلفی را به‌عنوان عوامل افسردگی سالمندان ایران معرفی می‌کند تا تصویر درست‌تری از علت‌های این مشکل دردسرساز شکل بگیرد:
۱- فرایند بازنشستگی در کشور به‌صورت ناگهانی اتفاق می‌افتد و افراد از پیش آموزش نمی‌بینند که بازنشستگی صرفاً پایان کار است، نه پایان زندگی.
۲- تغییرات سبک زندگی، کاهش تعاملات اجتماعی و از دست دادن نقش‌های اجتماعی در دوران بازنشستگی زمینه را برای افسردگی فراهم می‌کند.
۳- بسیاری از سالمندان به‌دلیل تغییرات جسمانی، ازجمله کاهش انرژی و افزایش بیماری‌های مزمن، ارتباطات اجتماعی خود را کاهش می‌دهند که این امر خود زمینه‌ساز مشکلات روحی می‌شود.
این علائم را جدی بگیرید
برخلاف باور عمومی که افسردگی را صرفاً یک مشکل روانی می‌دانند، در سالمندان این بیماری اغلب با علائم جسمانی مانند خستگی مفرط، اختلالات خواب، کاهش اشتها و دردهای مزمن خود را نشان می‌دهد. دلبری در این رابطه تأکید کرد که چنین علائمی موجب می‌شود تا افسردگی سالمندان در بسیاری از موارد تشخیص داده نشود و درمان مناسبی دریافت نکنند.
توصیه برای روزگار پیری
برای پیشگیری و مدیریت افسردگی در سالمندان، می‌توان اقدامات زیر را مدنظر قرار داد:
۱-تقویت روابط اجتماعی: تشویق سالمندان به شرکت در فعالیت‌های اجتماعی، ملاقات با دوستان و خانواده و شرکت در گروه‌های حمایتی می‌تواند به کاهش احساس تنهایی و افسردگی کمک کند. شرکت در فعالیت‌های معنوی، مانند نماز جماعت و جلسات قرآنی هم بسیار کمک‌کننده است.
۲-فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم می‌تواند به بهبود خلق‌وخو و کاهش علائم افسردگی کمک کند. فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، یوگا و شنا برای سالمندان مناسب هستند.
۳-حمایت روان‌شناختی: ارائه مشاوره روان‌شناختی می‌تواند به مدیریت افسردگی کمک کند.
۴-ترویج عادات خواب سالم: داشتن الگوهای خواب منظم می‌تواند به بهبود سلامت روانی کمک کند.
۵- مدیریت استرس: مدیتیشن و تمرینات تنفسی می‌تواند به کاهش علائم افسردگی کمک کند.
۶- حمایت خانواده: ایجاد محیطی حمایت‌کننده می‌تواند به بهبود سلامت روانی سالمندان کمک کند.
source