«آرمان امروز» گزارش میدهد؛
آرمان امروز- عرفان بیوکنژاد: سرمایه اجتماعی (Social Capital) یکی از مفاهیم مهم در علوم اجتماعی است که به شبکهها، روابط، و هنجارهای اجتماعی اطلاق میشود که موجب افزایش سطح همکاری، اعتماد، و مشارکت بین افراد و گروهها میگردد. سرمایه اجتماعی زمانی از اهمیت بالایی برخوردار میشود که وارد عرصه سیاست میشود و با مفاهیم سیاسی گره میخورد. این مفهوم به نوعی به منابع غیرمادی اشاره دارد که افراد و جوامع میتوانند از طریق روابط اجتماعی خود به آن دست پیدا کنند.
سرمایه اجتماعی درونگروهی : این نوع سرمایه اجتماعی به روابط نزدیک و محکم در داخل یک گروه خاص اشاره دارد. مانند روابط خانوادگی یا دوستیهای نزدیک. این نوع از سرمایه اجتماعی میتواند هویت جمعی و انسجام درونی گروه را تقویت کند.
سرمایه اجتماعی برونگروهی: این نوع به روابط بین گروههای مختلف اشاره دارد و به گسترش شبکهها و افزایش اعتماد و همکاری بین گروهها کمک میکند. این نوع از سرمایه اجتماعی بیشتر در ایجاد پیوندهای بین افراد با زمینههای مختلف فرهنگی، اقتصادی، یا اجتماعی اهمیت دارد.
سرمایه اجتماعی پیوندی: به روابط بین افراد یا گروهها با ساختارهای قدرت و منابع فراتر از جامعه خود اشاره دارد. مثلاً رابطه با نهادهای دولتی یا سازمانهای بزرگ که میتوانند منابع و فرصتهای بیشتری را فراهم کنند.
وجود سرمایه اجتماعی قوی در جامعه میتواند به افزایش مشارکت سیاسی منجر شود. زمانی که افراد به یکدیگر اعتماد دارند و احساس میکنند که میتوانند بر فرآیندهای سیاسی تأثیر بگذارند، بیشتر تمایل دارند در انتخابات شرکت کنند، در گروههای سیاسی فعالیت کنند، و یا به شکلهای مختلف در زندگی سیاسی مشارکت داشته باشند.
فرانسیس فوکویاما(Francis Fukuyama) ، نظریه پرداز مشهور و موفق حوزه سیاست، سرمایه اجتماعی را به عنوان مجموعهای از ارزشهای مشترک و اعتماد اجتماعی در جامعه تعریف میکند که موجب میشود همکاری بین افراد و گروهها افزایش یابد. او تأکید میکند که سرمایه اجتماعی یکی از عناصر کلیدی برای توسعه اقتصادی و سیاسی در جوامع است. فوکویاما معتقد است که جوامعی که دارای سرمایه اجتماعی بالاتری هستند، تمایل بیشتری به دموکراسی و توسعه اقتصادی دارند.
در جوامعی که سطح بالایی از سرمایه اجتماعی وجود دارد، احتمال فساد سیاسی کاهش مییابد زیرا افراد و گروهها به طور مداوم از یکدیگر نظارت میکنند و از طریق شبکههای اجتماعی خود دولت را پاسخگو نگه میدارند. این مسئله به ایجاد دولتی شفافتر و کارآمدتر کمک میکند.
رسول منتجبنیا ، دبیرکل حزب جمهوریت ایران اسلامی گفته بود که رئیس جمهور قدر سرمایه بزرگ حضور مردم در انتخابات را بداند و آن را به سادگی از دست ندهد.
سرمایه اجتماعی میتواند به سیاستگذاران کمک کند تا با استفاده از شبکههای اجتماعی و ارتباطات، حمایت عمومی را برای سیاستهای خود جلب کنند و همچنین اجرای سیاستها را تسهیل کنند. در واقع، سیاستگذاری در محیطی که سرمایه اجتماعی قوی است، به دلیل اعتماد و همکاری بین نهادها و مردم، به شکل موثرتری صورت میگیرد.
سرمایه اجتماعی و اهمیتش در سیاسیت دولت چهاردهم به جایی رسیده است که رئیس جمهور، از تضعیف شدن آن ابراز نگرانی کرده است و درباره آن هشدار داده است.
مسعود پزشکیان در آیین تکریم و معارفه وزیر امورخارجه، با بیان اینکه رفع مشکلات داخلی و افزایش سرمایه اجتماعی را از کارویژههای مهم دولت چهاردهم است، بیان کرد: «اگر بتوانیم با ایجاد وحدت و انسجام در داخل سرمایه اجتماعی ضعیف شده را ترمیم و افزایش دهیم قطعا قدرت ما در مقابله با تحریمها و تهدیدهای خارجی نیز افزایش پیدا خواهد کرد.»
به طور کلی، سرمایه اجتماعی در سیاست میتواند یک نیروی مثبت و مهم برای توسعه دموکراتیک و بهبود حکمرانی باشد، اما نیازمند مدیریت و تقویت هوشمندانه است تا از پیامدهای منفی آن جلوگیری شود.
برخی از وزرای دولت چهاردهم نیز از تعامل مراجع سیاسی با عناصر اجتماعی ابراز نگرانی کردهاند، مضوعی که تاثیر مهمی بر تقویت سرمایه اجتماعی دارد.
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: «اگر بخش دولت-ملت وفاق را تقویت نکنیم، بخش دولت-حاکمیت به تنهایی جواب نمیدهد. گروههای مرجع و متنفذ و تاثیرگذار در فضای اجتماعی را دست کم نگیریم.»
جامعهشناسان معتقدند زمانی سرمایه اجتماعی بالا میرود که اعتماد مردم بالا باشد. اعتماد مردم هم چند وجه دارد. به عنوان مثال، اعتماد مردم به مردم و مردم به حاکمیت یک موضوع مهم در این عرصه است. باید دید وضعیت «اعتماد اجتماعی» چگونه است. اعداد و ارقام طی چند دهه اخیر نشان میدهد که اعتماد میان خود مردم و همچنین اعتماد میان مردم و حاکمیت و نهادهای مختلف حاکمیت و حتی رسانهها هر روز ضعیفتر میشود.
source