آنا گزارش می‌دهد؛

مروری بر مسیر جریان‌سازی رسانه‌‌ها از روزنامه‌های قدیمی تا انسان‌رسانه‌های امروزی نشان می‌دهد جریان نوین به چه سمتی حرکت می‌کند.

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، رسانه‌های ارتباط جمعی به عنوان یکی از بازوهای اصلی حکومت‌های مترقی، همواره مورد توجه بوده‌اند. هم به عنوان پل ارتباطی بین مردم و حکومت‌ها هم به عنوان ابزاری برای نظارت بر عملکرد دولت‌ها و کمبودهای موجود. اما رسانه در تمام این سال‌ها یک ویژگی منحصر به فرد داشته و تجربه نشان داده که این ابزار که از آن‌ به عنوان رکن چهارم دموکراسی نیز یاد می‌شود، همواره بسیار انعطاف‌پذیر بوده و با تغییرات زمان خود همراه شده است‌.

در اوایل قرن گذشته معدود روزنامه‌های فعال ، پرچمدار روشنگری در جوامع بودند و برای مردم در سراسر دنیا از ارج و قرب بالایی برخوردار بودند و این محبوبیت باعث تولد دیگر رسانه‌های مکتوب مثل مجلات هفتگی، ماهنامه‌ها، فصلنامه‌ها و… شدند. با پیشرفت تکنولوژی و ورود رسانه جدیدی با نام رادیو، شرایط کمی تغییر کرد و این رسانه تازه وارد با اثرگذاری بسیار بیشتر، دایره مخاطبان وسیع‌تر و سرعت انتقال فراوان‌تر، از مطبوعات پیشی گرفت. رادیو خیلی زود به همدم اصلی مردم تبدیل شد و در زمان رویدادهای مهم تاریخی مثل جنگ‌های جهانی نقشی اثرگذار را ایفا کرد. 

جریان‌سازی رادیو و تلویزیون 

اما عمر محبوبیت رادیو نیز با ورود تکنولوژی جدید دیگری به نام تلویزیون خیلی زیاد نبود. اگرچه هنوز هم هستند کسانی که مخاطبان پروپاقرص شبکه‌های رادیویی محسوب می‌شوند، ولی کمتر کسی می‌تواند ادعا کند که رادیو با تمام سابقه خوبی که در زمینه جذب مخاطب دارد، در این خصوص می‌تواند در برابر رقیب پرقدرتی مثل تلویزیون قد علم کند. با ورود تلویزیون به عرصه رقابت‌ها، این رسانه خیلی زود جای پای خود را در همه خانه‌ها باز کرد و تبدیل شد به جریان‌سازترین رسانه عصر خود. حالا همه دیگر چشم‌شان به جعبه جادو بود، چه آن‌هایی که به دنبال تازه‌ترین اخبار بودند، چه آن دسته که از رسانه‌ها توقع سرگرمی سازی داشتند.

امپراطوری رسانه‌ای تلویزیون نیز دوام چندانی نداشت و با ظهور اینترنت، دنیا با نسل جدیدی از رسانه‌ها آشنا شد. اینترنت سراسر این پهپه خاکی را به دهکده‌ای جهانی بدل کرد و سرعت انتقال اخبار را به طرز قابل توجهی بالا برد. حالا اگر (قه عنوان مثال) اتفاقی در یکی از شهرهای برزیل در آمزیکای جنوبی می‌افتاد، در همان ساعات اولیه مردمی از اروپا، آسیای شرقی یا خاورمیان در جریان این لتفاق قرار می‌گرفتند، آن هم نه فقط از طریق رسانه‌های رسمی که ب نوعی به دپغلت‌ها وابسته بودند، بلکه از طریق بستری به نام شبکه‌های اجتماعی.

در سال‌های ابتدایی فرمانروایی اینترنت بر بستر رسانه، خبرگزاری‌های رسمی و رسانه‌های دولتی به عنوان پرقدرت‌ترین رسان ‌ها عملکرد خیره‌کننده‌ای داشتند. دیگر کسی پیگیر روزنامه‌ها نبود، چون بسیاری از اخبار پیش از آنکه صبح هر روز در روزنامه‌ها منتشر شود، در سایت‌های خبری منتشر شده بود و روزنامه‌ها صرفا با تمرکز برروی تحلی‌ها و کارشناسی‌ها روزگار می‌گذراندند. توجه بیش از اندازه مخاطب به رسانه‌های اینترنتی باعث شد که روزنامه‌ها یکی پس از دیگری غز گردونه رقابت حذف شدند و این رسانه محبوب قدیمی، کم مخاطب ترین روزهای فعالیت اش را سپری کند. 

پرچمداری شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های نوین

اما شرایط فعالیت‌های رسانه‌ای در برهه‌ای از تاریخ با تغییر مجدد روبرو شد، آن هم وقتی بود که شلکه‌های اجتماعی سر از اینترنت درآوردند. فیس بوک، توییتر، اینستاگرام، لینکدین، و دیگر بسترهای پر مخاطب در کنار نرم‌افزار‌های ارتباطی محبوبی همچون وایبر، وی چت، تلگرام، واتس اپ، یاهو مسنجر و دیگر مسنجرها خیلی زود جریان عمومی رسانه‌ای در سراسر دنیا را در اختیار خود قرار دادند و هرکدام با کاربرهای میلیونی به رسانه‌ای اثرگذار تبدیل شدند. شرایط رسانه‌ای در دنیا دیگر به سمتی رفت که مردم برای دیدن و خواندن به‌روزترین اخبار، دیگر به سراغ رسانه‌هایی مثل، رادیو و تلویزیون و مطبوعات نمی‌رفتند، بلکه با یک سرچ آسان در بستر اینترنت و به طور خاص شبکه‌های اجتماعی، به روزترین اخبار را به اطلاعاتی دست اول کسب می‌کردند و خودشان را اصطلاحاً آپدیت نگه می‌داشتند. 

آخرین نسخه؛ انسان رسان‌ها

با بررسی عملکرد رسانه‌ها در طول تاریخ، می‌توان به این نتیجه رسید که رکن چهارم دموکراسی همواره با تغییر مواجه شده‌ است. همیشه نسخه به روزتر با امکانات جدیدتر در دسترس مخاطب قرار گرفته و رسانه‌های قدیمی‌تر روزبه‌روز با کم‌توجهی بیشتری مواجه شده‌اند. امروز هم شرایط کار رسانه‌ای موقعیت ویژه‌ای پیدا کرده است.

امروزه انسان رسانه‌‌ها به عنوان جدیدترین نسخه رسانه‌ای حرف اول را در دنیا می‌زنند، بلاگرها، یوتیوبرها و افرادی که روز به روز و لحظه به لحظه تمام اتفاقات دنیا را با مخاطبان میلیونی خود مطرح می‌کنند و سعی می‌کنند در سریع‌ترین حالت ممکن، مهم‌ترین اطلاعات مورد نیاز برای هر خبر را رسانه‌ای کنند. امروز تلفن همراهی که در اختیار هر فردی قرار دارد، مهم‌ترین رسانه است و هرکسی فارغ از شغل و جایگاه اجتماعی که دارد، می‌تواند با یک ویدئو یا با به اشتراک گذاشتن یک عکس، چندین میلیون مخاطب را به سمت خود جلب کند‌ در شرایطی که اکثر مردم دنیا بسیاری از ساعات زندگی خود در طول شبانه روز را در فضای مجازی سپری می‌کنند، تأثیرگذاری رسانه‌های نوین اجتناب‌ناپذیر است و باید پذیرفت که امروز این رسانه‌ها حرف اصلی را در دنیا می‌زنند. 

خبرگزاری آنا در پرونده‌ای مفصل در خلال تهیه گزارش و گفت‌وگو با کارشناسان مطرح حوزه رسانه، به این سوژه می‌پردازد و نکات مثبت و منفی مربوط به رسانه‌های نوین را زیر ذره‌بین قرار می‌دهد.