«آرمان امروز» بررسی می کند؛

آرمان امروز_گروه اقتصادی: مسعود پزشکیان در اولین مصاحبه تلویزیونی خود به عنوان رئیس‌جمهور جدید گفته است که دولت او برای آنکه رشد اقتصادی را از ۴ درصد به ۸ درصد برساند، به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی نیاز دارد، اما اذعان کرد که حل مشکلات اقتصادی به روابط خارجی بستگی خواهد داشت.
او گفت: «آنچه کارشناسان و اقتصاددان می‌گویند این است که برای رسیدن به رشد اقتصادی ۸ درصدی، به ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز داریم. به هر حال برای رسیدن به رشد ۸ درصدی، نیاز به سرمایه‌گذاری داریم.»
پزشکیان گفت این درحالی است که «کل پولی که در کشور داریم، بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار نیست، پس به ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی نیاز داریم و این به ارتباطات ما با خارج، دنیا، با همسایگان و ایرانیان خارج از کشور برمی‌گردد.»
سرمایه گذاری خارجی در ایران در دهه گذشته به دلیل تحریم ها، نوسانات اقتصادی، عدم شفافیت در قوانین و مقررات، و همچنین مسائل سیاسی، با فراز و نشیب های زیادی روبرو بوده است. اگرچه در برخی دوره ها شاهد افزایش نسبی این سرمایه گذاری ها بوده ایم، اما به طور کلی میزان آن کمتر از پتانسیل های موجود در اقتصاد ایران بوده است.

سرمایه گذاری ۵ میلیاردی در سال گذشته!
این در حالی است که بر اساس آمارهای رسمی اعلام شده در دولت گذشته تنها ۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی جذب شده است. در همین ارتباط مدیرکل دفتر سرمایه گذاری خارجی سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران از ثبت رکورد بیش از ۵.۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۱۴۰۲ خبر داد و گفت: آمار سرمایه‌گذاری خارجی واقعی شده و طرح‌های صرفا مصوب بدون ورود سرمایه از آمار حذف شده است.
بر اساس اطلاعات ۱۰ ساله سرمایه گذاری در ایران، سال ۹۳، ۲۶۴ میلیون دلار سرمایه‌گذاری مصوب معتبر داشتیم؛ سال ۹۴، ۸۶۶ میلیون دلار، سال ۹۵ یک میلیارد و ۶۸۲ میلیون دلار، سال ۹۶، ۲ میلیارد و ۶۳۱ میلیون دلار، سال ۹۷، ۸۲۵ میلیون دلار، سال ۹۸ یک میلیارد و ۱۰۳ میلیون دلار، سال ۹۹ یک میلیارد و ۸۰۳ میلیون دلار، سال ۱۴۰۰، ۲ میلیارد و ۱۹۹ میلیون دلار، ۱۴۰۱، ۴ میلیارد و ۱۹۳ میلیون دلار و سال ۱۴۰۲ تا امروز به عنوان آمار اولیه ۵ میلیارد و ۵۳۱ میلیون دلار است.
بر این اساس طی ده سال گذشته ایران مجموعا تنها حدود ۲۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کرده است و به نظر نمی رسد با چنین آماری بتواند سیاست رشد ۸ درصدی را پیش بگیرد.

جایگاه سرمایه گذاری خارجی ایران
براساس گزارش آنکتاد، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران طی سال ۲۰۲۲ با حدود ۶‌درصد رشد به ۱.۵میلیارد دلار رسیده است. روند جذب سرمایه خارجی طی سه‌سال گذشته، افزایش بسیار بطئی را نشان می‌دهد، اما این روند طی یک‌دهه گذشته نزولی بوده و به یک‌سوم کاهش یافته است. برخی کشورهای منطقه نظیر بحرین، عربستان، مصر، ترکیه و امارات متحده عربی در سال ۲۰۲۲ حدود ۲ تا ۲۳ میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کرده‌اند. بررسی میزان انباشت سرمایه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی طی دودهه گذشته در جهان و منطقه و مقایسه وضعیت ایران نیز نشان می‌دهد وضعیت ایران از نظر میزان رشد جذب سرمایه طی این سال‌ها در مقایسه با کشورهای منطقه مناسب است، به طوری که رشد انباشت سرمایه در ایران در سال ۲۰۱۰ نسبت به سال ۲۰۰۰ حدود ۱۱برابر و در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ نسبت به ۲۰۱۰ حدود دوبرابر شده است.
در میان کشورهای منطقه، امارات متحده عربی چنین وضعیتی دارد و سایر کشورها نتوانسته‌اند در هر دو دوره چنین رکوردی را به ثبت برسانند. با این حال، میزان انباشت سرمایه خارجی ۶۱میلیارد دلاری ایران در سال ۲۰۲۲ نسبت به عمده کشورهای منطقه بسیار پایین‌تر بوده و در این خصوص کشورهای امارات، عربستان، ترکیه و مصر با انباشت سرمایه بین ۱۵۰ تا حدود ۲۷۰میلیارد دلار پیشتاز بوده‌اند. چالش‌‌‌های عمده سرمایه‌گذاری در ایران ناشی از چالش‌های ساختاری اقتصاد ایران است. ریسک بالای اقتصادی کشور عمدتا به دلیل تحریم‌های خارجی، فقدان ثبات اقتصادی، نداشتن ‌درک درست سرمایه‌گذاران از جایگاه اقتصادی ایران، موانع حقوقی و ضعف و ناکارآمدی سیستم قضایی کشور در حمایت از سرمایه و سرمایه‌گذار خارجی از جمله موانع عمده جذب سرمایه خارجی در ایران برشمرده می‌شود.
دلایل عدم سرمایه گذاری در ایران
تحریم های بین المللی اصلی ترین مانع برای جذب سرمایه گذاری خارجی، تحریم های اقتصادی است که ارتباطات مالی و تجاری ایران با جهان را محدود کرده است.
همچنین نرخ تورم بالا، نوسانات شدید نرخ ارز و عدم ثبات در سیاست های اقتصادی، از جمله عواملی هستند که سرمایه گذاران خارجی را از تصمیم گیری برای سرمایه گذاری در ایران منصرف می کنند.
پیچیدگی و عدم شفافیت در قوانین و مقررات سرمایه گذاری، باعث ایجاد ابهام و عدم اطمینان در بین سرمایه گذاران خارجی می شود.
همچنین تنش‌های سیاسی داخلی و بین المللی، عدم ثبات در دولت‌ها و تغییر مداوم سیاست ها، از دیگر عواملی هستند که بر تصمیم گیری سرمایه گذاران خارجی تاثیر می گذارد.
جذب ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی به ایران، یک هدف بلندپروازانه است که نیازمند تلاش های گسترده و هماهنگ همه دستگاه های دولتی و بخش خصوصی است. با اجرای سیاست های درست و ایجاد یک محیط کسب و کار جذاب، می توان به این هدف دست یافت و از مزایای آن برای توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال در ایران بهره مند شد.