حمیدرضا به‌گذر: سال 1403 سالی پر‌مناقشه برای کشور‌مان بود. ابتدای سال با حمله اسرائیل به سفارتخانه‌مان در سوریه آغاز شد که البته بی‌پاسخ نماند و عملیات وعده صادق ۱ با موفقیت انجام شد. اما وقایع همچنان ادامه‌دار بود و بعد از سقوط هلیکوپتر رئیس‌جمهور فقید و همراهان و انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم ‌یکباره شاهد ترور شهید اسماعیل هنیه، مهمان جمهوری اسلامی، توسط رژیم صهیونیستی در پایتخت کشور بودیم. سپس حملات ادامه‌دار رژیم صهیونیستی به نیرو‌های مقاومت اسلامی و شهادت فرماندهان ارشد مقاومت رخ داد و در‌نهایت این حملات سبب شهادت سید‌حسن نصر‌الله و سردار ‌نیلفروشان شد. بنابراین ایران در مقام دفاع از خود و پاسخ به ترور شهید هنیه در قلب تهران، وعده صادق 2 را انجام داد تا پاسخی تاریخی به اسرائیل دهد. با عنایت بر پاسخ موشکی سپاه پاسداران به رژیم صهیونیستی در خون‌خواهی اسماعیل هنیه و حمایت از مقاومت اسلامی، سازمان ملل نشست اضطراری برگزار کرده و طرفین را به خویشتنداری دعوت کرده است. اسرائیل نیز حمله موشکی ایران را محکوم و امری غیرقانونی دانسته و تهدید بر پاسخ متقابل کرده است. در‌‌این‌باره با هدف بررسی دفاع مشروع ایران طبق موازین بین‌المللی با وکیل دادگستری، علیزاده‌طباطبایی به بحث و گفت‌وگو پرداختم که مشروح آن را خواهیم خواند.

‌ جناب طباطبایی، سؤالات زیادی این روزها مطرح است، مانند اینکه ‌آیا اقدام ایران در‌ هدف قراردادن رژیم صهیونیستی قانونی و در مدار بین‌الملل بوده است؟ آیا ایران طبق موازین بین‌المللی حق پاسخ‌دهی به این عملیات ترور در تهران را داشته است‌؟ آیا ما حق دادخواهی سردار ‌نیلفروشان و سید مقاومت را‌ طبق موازین بین‌الملل داریم؟‌ با نگاهی به این پرسش‌ها‌ تحلیل شما از آنچه روی داده چیست؟

درباره پرسش‌های مطرح‌شده باید به عرف و دکترین بین‌الملل مراجعه کرد. باید خاطرنشان کرد‌ رژیم صهیونیستی بود که نقض حاکمیت کرد و مهمان رسمی جمهوری اسلامی ایران را که به دعوت مجلس شورای اسلامی در یک مکان کاملا حفاظت‌شده اسکان داده شده بود ‌ ناجوانمردانه ترور کرد و به شهادت رساند. اگر دقت کنید، ایران قبل از هرگونه اقدامی ابتدا به سازمان ملل و شورای امنیت سازمان ملل شکایت برد و پس از اینکه این سازمان‌ها کمافی‌السابق هیچ کنشی برای محکومیت اسرائیل انجام ندادند و رژیم صهیونیستی را بابت این اقدام تروریستی محکوم نکردند و پس از محقق‌نشدن وعده‌های پوچ ایالات متحده و متحدانش مبنی‌ بر آتش‌بس دائمی، باز هم هیچ اتفاقی در عرصه بین‌المللی رخ نداد و مجموعه این اقدامات سبب شد‌ رژیم صهیونیستی با وقاحت بیشتری به قتل‌عام مردم غزه و لبنان و ترور فرماندهان ارشد مقاومت اسلامی در فلسطین و لبنان بپردازد. پس از وقوع این اتفاقات در عرصه بین‌المللی صبر استراتژیک ایران و نیرو‌های نظامی آن پایان یافته و در عملیاتی موفق به نام وعده صادق 2 که طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد، حق دفاع مشروع قلمداد می‌شود، خون‌خواهی مهمان عزیز ایران انجام شد.

‌ در مورد شهید ‌نیلفروشان نیز قطعا چنین رویه‌ای را می‌توان در نظر گرفت. یکی از مستشاران نظامی ایران ترور شده است؛ برداشت حقوقی در قبال این اتفاق چگونه است؟

درباره این مسئله نیز باید گفت که شهید ‌نیلفروشان مستشار ارشد نظامی ایران بوده که با دعوت رسمی کشور میزبان، یعنی لبنان، در آن کشور حضور داشته است که اقدام ددمنشانه رژیم صهیونیستی در به شهادت رساندن ایشان به معنای حمله به منافع کشورمان بوده که می‌تواند با واکنش جمهوری اسلامی ایران مواجه شود که نوع پاسخ به این حمله نیز می‌تواند به صورت سخت و نظامی یا دیپلماتیک باشد.

ماده 51 منشور ملل متحد به‌وضوح از حق دفاع مشروع نام می‌برد.

‌ در مورد ماده 51 منشور ملل متحد بیشتر توضیح دهید.

ماده ۵۱ منشور ملل متحد درباره حملات مستقیم نظامی از کشوری به کشور دیگر مورد استفاده بین‌المللی قرار می‌گیرد. طبق این ماده در صورتی که یک عضو ملل متحد مورد تجاوز مسلحانه واقع شود، هیچ‌یک از مقررات این منشور به حق طبیعی دفاع مشروع انفرادی یا اجتماعی خللی ‌وارد نمی‌کند و تا زمانی که شورای امنیت اقدام لازم برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی به عمل نیاورده است، به حق دفاع مشروع لطمه وارد نخواهد شد. اقداماتی که اعضا‌ برای اجرای حق دفاع مشروع به عمل می‌آورند باید فورا به شورای امنیت اطلاع دهند، ولی این اقدامات به‌هیچ‌وجه در اختیارات و وظایفی که شورا‌ طبق این منشور دارد و به موجب آنها در هر موقع روشی را که برای حفظ و یا اعاده صلح و امنیت بین‌المللی لازم می‌داند و می‌تواند اتخاذ کند، تأثیری نخواهد داشت.

‌ سایر قوانین بین‌المللی نیز ظاهرا روی حق دفاع مشروع تأکید محکمی دارند.

بله! در همه‌جای قوانین بین‌المللی هیچ‌کشوری حق ندارد منافع سایر کشورها را تحت تأثیر قرار دهد و به آنها حمله کند. در قسمتی دیگر از قوانین بین‌المللی بیان می‌شود که کشور‌ها علاوه‌بر عدم حمله نظامی نباید حتی به منافع سایرین حمله و آنها را متحمل خساراتی کنند. درباره اقدامات رژیم صهیونیستی باید به این نکته اشاره کرد که این رژیم از ایراد هرگونه خسارتی اعم از جانی و مادی به افراد و منافع کشور ما‌ ابایی نداشته و همان‌طور که بارها دیده شده است، ده‌ها بار با حمله به دانشمندان هسته‌ای، سایت‌های هسته‌ای، مستشاران نظامی ایران در سوریه و عراق و لبنان اقدام به ایراد خسارات فراوان مادی و معنوی کرده است‌ همان گونه که مستحضرید، در یکی از آخرین اقدامات این رژیم کودک‌کش، با حمله به سفارت ایران در سوریه چندین نفر از مستشاران ایرانی را در سفارت به شهادت رساند که در آن زمان هم جمهوری اسلامی پس از شکایت در شورای امنیت و عدم پاسخ مناسب از آن نهاد بین‌المللی، طبق ماده 51 منشور ملل متحد اقدام به عملیات موشکی علیه مواضع رژیم صهیونیستی کرد. مجددا تأکید می‌کنم که تمامی اقدامات جمهوری اسلامی ایران اعم از دیپلماتیک یا نظامی در‌برابر کلیه تهدیدات و حملات دشمنان بر پایه خویشتن‌داری، حل دیپلماتیک و سپس دفاع مشروع و دفاع از تمامیت ارضی کشور بوده و هیچ‌گاه بدون تکیه بر قوانین بین‌المللی، بالاخص ماده 51 منشور ملل متحد و به صورت یک‌جانبه اقدام به هیچ واکنشی نمی‌کند.