آرمان امروز- عرفان بیوک‌نژاد: فراکسیون‌های مجلس گروه‌هایی از نمایندگان هستند که با اهداف و علایق مشترک در مجلس شورای اسلامی گرد هم می‌آیند. این فراکسیون‌ها معمولاً به‌طور غیررسمی شکل می‌گیرند و نمایندگان بر اساس موضوعات خاص، مثل سیاست، اقتصاد، مسائل فرهنگی و اجتماعی، یا بر مبنای تعلقات حزبی و فکری در آن‌ها عضویت پیدا می‌کنند.
فراکسیون‌ها نقش مهمی در جهت‌دهی به تصمیم‌گیری‌های مجلس دارند، زیرا اعضای آن‌ها می‌توانند با تبادل نظر و مشورت، طرح‌ها و لوایح قانونی را از منظر منافع گروه خود بررسی کنند و در تصویب یا رد آن‌ها تأثیرگذار باشند. به طور معمول، بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین فراکسیون‌ها شامل فراکسیون‌های سیاسی (مثل اصلاح‌طلبان، اصولگرایان، و مستقلین) هستند که نقش مهمی در پیشبرد سیاست‌های کلان مجلس ایفا می‌کنند. همچنین فراکسیون‌هایی موضوعی مانند فراکسیون زنان، فراکسیون ورزش، یا فراکسیون محیط‌زیست نیز وجود دارند که به مسائل خاص می‌پردازند.
فراکسیون‌ها از نظر ساختار، دارای هیئت رئیسه و دبیرخانه هستند که امور اجرایی و هماهنگی جلسات را بر عهده دارند. هرچند که فراکسیون‌ها نهادی قانونی نیستند و به‌طور رسمی در ساختار مجلس تعریف نشده‌اند، اما تأثیر زیادی در روند قانون‌گذاری و جهت‌دهی به بحث‌ها و موضوعات دارند.
تاریخچه فراکسیون‌ها به تشکیل نخستین مجالس نمایندگی در دنیا بازمی‌گردد. در ایران، با تأسیس مجلس شورای ملی در دوران مشروطه (۱۲۸۵ خورشیدی)، نوعی از گروه‌های نمایندگی شکل گرفت که به‌طور غیررسمی به مسائل مختلف می‌پرداختند. در آن زمان، مجلس به‌طور رسمی فراکسیون‌بندی نشده بود، اما گروه‌هایی با اهداف و گرایش‌های مختلف وجود داشتند. این گروه‌ها با نام‌های جناح‌های مختلف، مثل اعتدالیون و عامیون، شناخته می‌شدند و تأثیر قابل توجهی در بحث‌های مجلس داشتند.
در دوران پهلوی، به‌ویژه با رشد حزب‌ها و احزاب سیاسی، برخی نمایندگان وابسته به احزاب در مجلس شورای ملی گرد هم می‌آمدند و به‌نوعی فراکسیون‌های سیاسی را تشکیل می‌دادند. در این دوره، احزاب قدرتمندی مانند حزب توده، حزب ملیون، و حزب مردم فعال بودند که نمایندگان آن‌ها در مجلس، به‌طور غیررسمی، گروه‌هایی با گرایش‌های سیاسی مشترک را تشکیل می‌دادند.
پس از انقلاب اسلامی و تأسیس مجلس شورای اسلامی، فراکسیون‌ها به‌طور غیررسمی در مجلس شکل گرفتند. با آغاز کار مجلس اول، نمایندگان بر اساس گرایش‌های ایدئولوژیک و سیاسی در گروه‌های مختلفی به فعالیت پرداختند. این فراکسیون‌ها در طول زمان به تعداد و تنوع بیشتری رسیدند و به حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، و اجتماعی پرداختند.
در دوره‌های اخیر مجلس شورای اسلامی، فراکسیون‌ها نقش بیشتری در شکل‌دهی به تصمیمات مجلس پیدا کردند. با گسترش احزاب و گروه‌های سیاسی و تشکیل فراکسیون‌های بزرگ‌تری مانند اصولگرایان، اصلاح‌طلبان و مستقلین، این گروه‌ها به مراکز تصمیم‌گیری تأثیرگذاری تبدیل شدند. فراکسیون‌های موضوعی نیز مانند فراکسیون زنان، محیط‌زیست، ورزش و غیره به مسائل خاص جامعه می‌پردازند و در زمینه‌های تخصصی خود فعال‌اند.
فراکسیون‌های مجلس شورای اسلامی به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که بر اساس موضوعات، حوزه‌های تخصصی، و گرایش‌های سیاسی شکل گرفته‌اند. این فراکسیون‌ها به‌طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: فراکسیون‌های سیاسی و فراکسیون‌های موضوعی یا تخصصی.
۱. فراکسیون‌های سیاسی
این فراکسیون‌ها بر مبنای گرایش‌ها و جناح‌های سیاسی نمایندگان شکل می‌گیرند و در تصمیم‌گیری‌های کلان و سیاست‌گذاری‌های عمومی نقش مهمی دارند.
۲. فراکسیون‌های موضوعی یا تخصصی
این فراکسیون‌ها با هدف پرداختن به مسائل و موضوعات خاص شکل می‌گیرند و نمایندگانی از تمامی گرایش‌های سیاسی را در خود جای می‌دهند. این فراکسیون‌ها می‌توانند شامل گروه‌های زیر باشند:
فراکسیون زنان: این فراکسیون به مسائل و مشکلات مرتبط با زنان و خانواده می‌پردازد و تلاش می‌کند تا قوانین حمایتی برای حقوق زنان تصویب کند.
فراکسیون محیط‌زیست: این فراکسیون بر مسائل محیط‌زیستی، از جمله حفاظت از منابع طبیعی و مقابله با تغییرات آب‌وهوایی، تمرکز دارد.
فراکسیون جوانان: هدف این فراکسیون بهبود شرایط جوانان و رسیدگی به مسائل مرتبط با اشتغال، آموزش و مشارکت اجتماعی آنان است.
فراکسیون کارگری: این فراکسیون برای دفاع از حقوق کارگران و بهبود شرایط کار و معیشت آنان تلاش می‌کند.
فراکسیون ورزش: به مسائل مرتبط با توسعه ورزش در کشور و ارتقای سطح ورزشی ملی و حمایت از ورزشکاران می‌پردازد.
علاوه بر فراکسیون‌های سیاسی و موضوعی، برخی فراکسیون‌ها بر اساس قومیت یا مناطق جغرافیایی تشکیل می‌شوند. این فراکسیون‌ها به نمایندگی از منافع مناطق خاص یا اقوام مختلف شکل می‌گیرند و به پیگیری مسائل و مشکلات مرتبط با آن مناطق می‌پردازند.
فراکسیون‌ها با هماهنگی بین اعضا و ایجاد هم‌افزایی در تصمیم‌گیری‌ها، تأثیر قابل توجهی بر فرایند قانون‌گذاری و نظارت بر عملکرد دولت دارند. آن‌ها می‌توانند با استفاده از قدرت گروهی، به پیشبرد طرح‌ها و لوایح مهم و پیگیری مطالبات و خواسته‌های مردم کمک کنند.
منصور حقیقت پور، نماینده ادوار مجلس در مورد تشکیل فراکسیون‌های مجلس شورای اسلامی به روزنامه آرمان امروز اظهار کرد: تجمعات با توجه به موضوعی که افراد بر اساس سلایق مختلف در آن اشتراک دارند به وجود می‌آید. این موضوعات میتوان در زمینه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و عمرانی باشد. وی در ادامه افزود: موضوعات واحدی وجود دارد که در کنار کمیسیون‌ها که از نهادهای رسمی مجلس هستند، فراکسیون‌هایی متناسب با همان نیازها تشکیل می‌شود.
حقیقت پور در مورد فراکسیون‌های تشکیل شده مجلس شورای اسلامی مطرح کرد: در حال حاضر سه فراکسیون در مجلس شورای اسلامی وجود دارد که به صورت رسمی، غیر رسمی فعالیت می‌کنند. دسته سوم این فراکسیون‌ها متعلق جبهه پایداری و تندروها است که بعد از انتخابات جدید مجلس شکل گرفته اند که تعداد آنها کمتر از ۳۵ نفر است.
وی ادامه داد: فراکسیون مستقلین فراکسیونی است که بیشتر نیروهای معتدل و عقلانی در آن حضور پیدا کردند و مشارکت دارند. فراکسیون انقلاب اسلامی فراکسیونی است که تعداد اعضای آن به سه رقم هم می‌رسد.
این نماینده مجلس در پایان با اشاره به تشکیل فراکسیون‌های تندرو در مجلس نیز گفت: در دولت چهاردهم به همه افراد اجازه فعالیت داده شده است ولی این جاده یک طرفه است و فقط دولت در برابر خواسته‌های آنها کوتاه می‌آید.