البته قدیم‌تر‌ها معتقد بودند که ازدواج مثل یک هندوانه در‌بسته است و تا زمانی که زیر یک سقف نروید خیلی از مسائل مشخص نمی‌شود. اما همین هندوانه در‌بسته هم دارای یک‌سری ملاک‌ها و معیارها‌ست که به قول همان قدیمی‌ترها، هم‌کفو بودن دو طرف را شامل می‌شود. اما این روزها در کنار همه چیزهای عجیبی که می‌شنویم، به فاصله سنی‌های ۱۵ سال و حتی بیشتر بین زن و مرد می‌رسیم؛ اعداد و ارقامی که شاید در ظاهر خیلی هم زیاد نباشد و خیلی‌ها هم با ژست روشنفکری به آن نگاه می‌کنند، اما آیا ازدواج‌هایی با فاصله سنی نامتعادل و غیرمعقول می‌تواند پایدار باشد‌؟

چند سالی است که الگوهای ازدواج در کشور در حال تغییر است. اگرچه تفاوت سنی لزوما تعیین‌‌کننده موفقیت یا شکست یک رابطه نیست اما تحقیقات حاکی از آن است که شکاف‌‌های سنی در فرهنگ‌های مختلف، رضایت از رابطه متفاوتی را گزارش می‌‌کنند. جالب است بدانید که سال گذشته ۱۹ هزار و ۴۹۸ زن با مردانی ازدواج کرده‌‌اند که ۱۵ سال یا بیشتر از آنها بزرگ‌تر بوده‌‌اند. همچنین ۵۵۳ نفر مردان نیز با زنانی که بیشتر‌ از ۱۵ سال از آنها بزرگ‌تر بودند، ازدواج کردند. این موضوع در‌حالی است که سال گذشته آمار طلاق بین زوجین با اختلاف سنی بالای ۱۵ سال نیز ۵ هزار و ۸۲۵ مورد بوده است. اما حالا سؤال اینجاست که سن عقلی مهم‌تر است یا شناسنامه‌ای؟
 
نسخه یک ازدواج سالم!
این‌که درخصوص فاصله سنی در ازدواج بتوان برای همه یک نسخه واحد پیچید، شاید امری غیرقابل اجرا باشد. این به آن سبب بوده که ملاک سن در آغاز زندگی مشترک، از جهتی امری علمی و منطقی است؛ بلوغ سریع‌تر جسمی،جنسی، عاطفی، عقلانی و اجتماعی در زن،دوران کوتاه باروری در او و…از‌جمله دلایل برای فاصله سنی مناسب دختر و پسر است.دکتر محمود برجعلی، روان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی درگفت‌وگو با جام‌جم، بهترین فاصله سنی در ازدواج را چهار الی پنج سال و بزرگ‌تر بودن آقا می‌داند و می‌گوید: «تفاوت سنی در ازدواج یکی از ملاک‌های یک ازدواج سالم و موفق است و باید به آن توجه کنیم. موارد عاطفی و مسائل زناشویی و موضوعات فرهنگی از‌جمله دلایل اصلی برای این میزان فاصله سنی است. از طرفی خانم‌ها دوستدار یک همسر مقتدر هستند؛ همسری که در بحران‌ها، مشکلات و تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی، یک فرد قوی و مقتدر باشد. البته مقتدر به معنای با‌انصاف و با‌عقلانیت است.» 
با این‌حال تمام خصوصیات فردی می‌تواند فاکتور سنی را نیز تغییر دهد اما طرز نگرش، بینش و انرژی هر یک از طرفین نباید خیلی از هم فاصله داشته باشد. 
 
ازدواج معکوس اما نامتعادل! 
برخی از جامعه‌شناسان بر این باورند که بالا رفتن سطح تحصیلات زنان، استقلال اجتماعی و اقتصادی آنان و بالا رفتن تعداد زن‌های شاغل می‌‌تواند از دلایل مهم اجتماعی و اقتصادی ازدواج‌هایی باشد که سن زن در آنها بیشتر از مرد است. با وجود این دکتر برجعلی می‌گوید: «اگر در ازدواج سن خانم از آقا بیشتر باشد یا برعکس؛ این ارتباط به‌خوبی شکل نخواهد گرفت و نیاز عاطفی مرد مغفول واقع می‌شود و ممکن است یک رابطه نامتعادل شکل بگیرد.» 
حالا بماند که خیلی از آقایان به سبب مسائل اقتصادی و موقعیت اجتماعی زنان بزرگ‌تر از خودشان، به سمت آنان جذب می‌شوند و در نهایت منجر به ازدواج آنها می‌شود؛ ازدواج‌هایی که محمود برجعلی، آن را نتیجه یک تصمیم عجولانه می‌داند و معتقد است که این ازدواج‌ها بیشتر از یک یا دو سال تداوم ندارد. با این‌حال، شریک بزرگ‌‌تر بودن، بلوغ عاطفی را تضمین نمی‌کند، درست مانند جوان‌‌تر بودن که همیشه به این معنا نیست که بلوغ کمتری دارد. 
 
تغییر نقش‌ها در فاصله سنی‌های زیاد
معمولا تفاوت سنی در ازدواج بیش از ۱۰ سال به مرور ممکن است باعث تغییر نقش‌ها شود و اینجاست که تعارضات زناشویی و سرخوردگی در روابط اتفاق می‌افتد. اما هنگامی که پسر و دختر با حداقل اختلاف سنی با یکدیگر ازدواج می‌کنند دارای تفاهم عاطفی، روحی، فکری، اجتماعی و جنسی بیشتری خواهند بود و درک بهتری از شرایط روحی و جسمی یکدیگر خواهند داشت چراکه سن بلوغ جنسی و رشد اجتماعی ـ عاطفی دختران کمی سریع‌تر از پسران است. این روان‌شناس هم بر این باور است با توجه به این‌که در جامعه ما،تصمیم‌گیری‌های مهم و مسائل معیشتی برعهده مرد است، بنابراین این تفاوت سنی اهمیت زیادی پیدا می‌کند.وی همچنین توضیح می‌دهد: «در ازدواج دنیای دختر و پسر باید تا حدی شبیه به یکدیگر باشد. تفاوت سنی‌های عجیب و غریب منجر به ایجاد دنیاهای متفاوت از یکدیگر می‌شود؛ به‌عبارتی آن بایدها و نبایدهای افراد، متفاوت از یکدیگر می‌شود. بنابراین چنین ازدواج‌هایی توصیه نمی‌شود و پیامدهای آن اصلا خوب نیست.به نظر می‌رسد در این‌گونه ازدواج‌ها با این فاصله سنی‌های عجیب، زن و مرد نمی‌توانند نیازهای یکدیگر را درک کنند و به مشکل برمی‌خورند.»  با همه این تفاسیر، سن یکی از ملاک‌های مهم در انتخاب همسر به‌شمار می‌رود که زوجین با یک انتخاب درست و در‌نظر گرفتن همه جنبه‌ها، می‌توانند زندگی آرامش‌بخشی را برای خود و دیگر شریک زندگی‌شان رقم بزنند.