به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، کنفرانس بیست‌ونهم تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP۲۹) از تاریخ ۱۰ تا ۲۴ نوامبر ۲۰۲۴ در باکو، آذربایجان برگزار شد. این کنفرانس در شرایطی برگزار شد که چالش‌های اقلیمی به‌شدت در حال افزایش بود و نتایج آن برای شهرها، که کانون‌های رشد جمعیت و فعالیت‌های اقتصادی و آسیب‌پذیری اقلیمی هستند، بسیار مهم بود. با توجه به اینکه مناطق شهری بیش از ۷۰ درصد از انتشار کربن جهانی را به خود اختصاص داده و بیش از نیمی از جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند، توجه به آنها در شکل‌دهی به پاسخ‌های جهانی به بحران کنونی ضروری است.
در سال ۲۰۲۴، مناطق شهری در سراسر جهان با تأثیرات مخرب اقلیمی مواجه شدند: سیلاب‌ها میلیون‌ها نفر را در آفریقا آواره کردند، خشکسالی‌ها اقتصادهای شهری در آمریکای جنوبی را مختل کردند و طوفان‌ها ویرانی‌های گسترده‌ای را در آمریکای شمالی و اروپا به بار آوردند. نتایج COP۲۹ به طور مستقیم بر برنامه‌ریزی شهری، معماری و تلاش‌های پایدار تأثیر می‌گذارد. از تعهدات مالی اقلیمی و بازارهای کربن گرفته تا انرژی‌های تجدیدپذیر و تقویت تاب‌آوری، تصمیمات این اجلاس نقشه راهی برای تبدیل شهرها به مراکز نوآوری و سازگاری اقلیمی فراهم می‌کند.
نتایج کلیدی COP۲۹
توافق مالی: COP۲۹ موفق به دستیابی به توافق مالی شد که بر اساس آن کشورهای توسعه‌یافته متعهد شدند حداقل ۳۰۰ میلیارد دلار در سال تا سال ۲۰۳۵ به کشورهای در حال توسعه کمک کنند. این توافق هرچند یک شروع خوب است، اما برای جوامع خط مقدم کافی نیست و نیازمند حمایت مالی قوی‌تری برای برنامه‌های اقلیمی ملی است.
تجدید نکردن تعهد به حذف سوخت‌های فسیلی: کشورهای حاضر نتوانستند تعهد COP۲۸ برای حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی را تأیید کنند که این امر تلاشی جهانی برای حفاظت از مردم و سیاره را تضعیف کرد.
نقش کلیدی شهرها: COP۲۹ بر اهمیت نقش شهرها و دولت‌های محلی در تحقق اهداف اقلیمی جهانی تأکید کرد. ابتکاراتی مانند ائتلاف برای مشارکت‌های چندسطحی با هدف اقدام اقلیمی (CHAMP) نشان می‌دهد که چگونه شهرها می‌توانند در برنامه‌های ملی مؤثر باشند.
در کنفرانس COP۲۹، یک پیشرفت مهم با تصویب چارچوب جامعی برای تجارت بین‌المللی اعتبار کربن تحت ماده ۶ توافقنامه پاریس به دست آمد. این مکانیزم به کشورهای مختلف و نهادها، از جمله شهرها، این امکان را می‌دهد که انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را جبران و تأمین مالی پروژه‌های اقلیمی را جذب کنند. برای مناطق شهری، اعتبار کربن نمایانگر یک مسیر مالی جدید برای حمایت از تلاش‌های پایداری است. این بازارها می‌توانند به تأمین مالی ابتکاراتی مانند نوسازی ساختمان‌های انرژی‌کارآمد، سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی کم‌کربن و زیرساخت‌های سبز شهری کمک کنند.
در حالی که این چارچوب یک گام مثبت محسوب می‌شود، دستورالعمل‌های دقیقی برای ثبت‌نام‌ها و گزارش‌دهی هنوز در حال توسعه است که تعیین می‌کند آیا بازارهای کربن قادر به تولید مقیاس تأمین مالی مورد نیاز خواهند بود یا خیر. با این حال، حامیان بر این باورند که این بازارها می‌توانند میلیاردها دلار را به پروژه‌های پایداری شهری جذب کنند و منابع لازم را برای نوآوری و سازگاری شهرها فراهم آورند.
ضرورت سازگاری با تغییرات اقلیمی در شهرها
فوریت سازگاری با تغییرات اقلیمی برای شهرها در سال ۲۰۲۴ که به سمت تبدیل شدن به گرم‌ترین سال ثبت شده پیش می‌رود، تأکید شده است. در سراسر جهان، مناطق شهری با بلایای آب و هوایی شدید مواجه شدند. سیلاب‌ها در آفریقا میلیون‌ها نفر را بی‌خانمان کردند، در حالی که رانش زمین در آسیا و خشکسالی‌ها در آمریکای جنوبی به اقتصادها و زیرساخت‌های شهری آسیب زدند. در اروپا و آمریکای شمالی، سیلاب‌های ناشی از باران تلفات جانی و خسارات اقتصادی قابل توجهی را به همراه داشتند.
این بحران‌ها نیاز به راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت برای تقویت تاب‌آوری شهری را برجسته کردند. سقف‌های سبز، جنگل‌های شهری و جاده‌های نفوذپذیر می‌توانند به شهرها کمک کنند تا آب را مدیریت کنند، گرما را کاهش دهند و کیفیت زندگی کلی را بهبود بخشند. این روش‌ها نه‌تنها خطرات اقلیمی را کاهش می‌دهند بلکه به تنوع زیستی و سلامت عمومی نیز کمک می‌کنند. تأکید کنفرانس COP۲۹ بر سازگاری با تغییرات اقلیمی پایه‌ای برای شهرها فراهم می‌کند تا این راه‌حل‌ها را در اولویت قرار دهند، هرچند که نیاز به تعهدات مشخص‌تر برای تاب‌آوری شهری وجود دارد.
فرصت‌های نوین برای انرژی‌های تجدیدپذیر در شهرها
کنفرانس COP۲۹ با وعده سه برابر کردن ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰، فرصتی قوی برای شهرها فراهم کرده است تا سیستم‌های انرژی خود را کربن‌زدایی کنند. مناطق شهری به عنوان مصرف‌کنندگان اصلی انرژی، در مرکز این انتقال قرار دارند. سرمایه‌گذاری در انرژی‌های خورشیدی، بادی و هسته‌ای می‌تواند به شهرها کمک کند تا وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهند و در عین حال انرژی پاک و پایدارتری برای ساکنان فراهم کنند.
تجهیز ساختمان‌های قدیمی با سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر اولویت فوری برای شهرها است، زیرا ساختارهای ناکارآمد بخش قابل‌توجهی از انتشار گازهای گلخانه‌ای شهری را تشکیل می‌دهند. با وجود این پیشرفت‌ها، COP۲۹ نتوانست بر تعهدات قبلی برای کاهش تدریجی سوخت‌های فسیلی تأکید کند. منافع سوخت‌های فسیلی همچنان بر بحث‌ها تأثیر گذاشت و پیشرفت در انتقال انرژی جهانی را کند کرد. با این حال، شهرها به عنوان پیشگامان پذیرش انرژی‌های تجدیدپذیر باقی مانده‌اند و نتایج COP۲۹ چارچوبی برای تسریع این انتقال ارائه می‌دهد.
نوآوری‌ها در طراحی پایدار شهری
پیشرفت‌ها در سیستم‌های نظارت دیجیتال نیز به شهرها امکان می‌دهد تا مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای را به طور مؤثرتری پیگیری کنند و مسیرهای مبتنی بر داده برای کاهش اثرات زیست‌محیطی خود ارائه دهند. معماران و برنامه‌ریزان شهری فرصتی منحصربه‌فرد دارند تا این راه‌حل‌ها را در طراحی‌های خود ادغام کنند و شهرهایی بسازند که نه‌تنها پایدارتر بلکه سالم‌تر و قابل زندگی‌تر باشند. با ادامه رشد مناطق شهری، نتایج COP۲۹ اهمیت بهره‌برداری از نوآوری‌ها را برای مقابله با چالش‌های آینده برجسته می‌کند.
شهرها باید در توسعه و اجرای برنامه‌های ملی تعیین شده (NDCs) مشارکت بیشتری داشته باشند تا پیشرفت علمی و انسانی تحقق یابد. با توجه به چالش‌های ژئوپولیتیکی، رهبران شهری خواستار رویکرد جدیدی برای کنفرانس‌های آینده COP هستند که تمرکز بیشتری بر اقدام عملی داشته باشد.
به طور کلی، اگرچه COP۲۹ گام‌هایی کوچک در مسیر درست برداشت، اما هنوز راه زیادی تا رسیدن به اهداف بلندپروازانه وجود دارد. با توجه به اینکه COP۳۰ قرار است در بلم برزیل برگزار شود، انتظار می‌رود که شهرداران همچنان خواستار تعهدات قاطع‌تر و تأمین مالی بیشتر باشند.
شهرهای مختلف در سرتاسر جهان به‌علت رویکردهای نوآورانه‌شان در مدیریت تغییرات اقلیمی و افزایش تاب‌آوری در برابر آن شناخته می‌شوند. بر اساس رتبه‌بندی‌ها و گزارش‌های مختلف، چندین شهر به‌علت تلاش‌های برجسته‌شان در این زمینه مورد توجه قرار گرفته‌اند.
بهترین شهرهای جهان در مدیریت تغییرات اقلیمی و افزایش تاب‌آوری
۱. برلین، آلمان
برلین در شاخص شهرهای مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی ساویلز ( Savills) رتبه اول را کسب کرده است. این شهر به‌علت استراتژی‌های جامع سازگاری با اقلیم و پروژه‌های نوآورانه‌اش در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و افزایش تاب‌آوری شهری شناخته می‌شود.
۲. ولینگتون، نیوزیلند
ولینگتون به‌علت امنیت زیست‌محیطی‌اش و اقدامات پیشگیرانه‌اش در زمینه کاهش تغییرات اقلیمی، از جمله تنظیم قیمت کربن و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها برای تقویت تاب‌آوری در برابر تأثیرات اقلیمی، مورد تقدیر قرار گرفته است.
۳. کپنهاگ، دانمارک
کپنهاگ هدف دارد تا سال ۲۰۲۵ به اولین پایتخت کربن‌صفر تبدیل شود. این شهر از سال ۲۰۱۱ برنامه‌های گسترده‌ای برای سازگاری با اقلیم اجرا کرده است که روی برنامه‌ریزی پایدار شهری و مدیریت آب‌های طوفانی تمرکز دارد. از جمله ابتکارات این شهر می‌توان به توسعه فضاهای سبز و سیستم‌های مدیریت فاضلاب قوی اشاره کرد.
۴. آمستردام، هلند
آمستردام به‌علت اهداف بلندپروازانه‌اش در زمینه تغییرات اقلیمی شناخته شده است که شامل نقشه‌راهی برای دستیابی به کربن‌صفر تا سال ۲۰۵۰ می‌شود. این شهر از راهکارهای نوآورانه‌ای مانند خانه‌های شناور و میدان‌های آب برای مدیریت سیلاب‌ها و افزایش زندگی شهری استفاده می‌کند.
۵. ملبورن، استرالیا
ملبورن پروژه‌های متعددی برای خنک‌سازی شهری آغاز کرده است تا با افزایش دما مقابله کند، از جمله افزایش فضاهای سبز و کاشت درختان برای کاهش اثر جزیره حرارتی شهری. این شهر همچنین به طور فعال تلاش‌های تاب‌آوری اقلیمی خود را برای جلب مشارکت جامعه ارتباط برقرار می‌کند.
این شهرها نمونه‌هایی از رهبری در اقدام اقلیمی هستند که از طریق سیاست‌های نوآورانه، مشارکت جامعه و برنامه‌ریزی استراتژیک به‌دنبال ساخت تاب‌آوری در برابر تأثیرات تغییرات اقلیمی هستند. هر یک از رویکردهای منحصربه‌فرد این شهرها درس‌های ارزشمندی برای دیگران ارائه می‌دهد که در تلاش هستند تا تلاش‌های پایداری خود را در دوره‌ای که با چالش‌های زیست‌محیطی مواجه هستند، تقویت کنند.