آرمان امروز- محمدسعید رضائی: این روزها که بحث «ناترازی‌ها» در حوزه انرژی و اقتصاد داغ است و موجب شده که آلودگی هوا در شهرها به واسطه مازوت سوزی، خاموشی و قطعی برق، قیمت بنزین و… بحث روز مردم کوچه و خیابان و مسئولان باشد، اما می‌توان به ناترازی های دیگر از جمله در حوزه اجتماعی نیز اشاره کرد. ناترازی هایی که مانند انرژی و اقتصاد، ثمره سال ها بی توجهی به علت‌های بروز آسیب ها و واقعیات جامعه است و حالا به عنوان میراثی شوم، به دولت چهاردهم رسیده. ؛ از جمله ناترازی بودجه دولت، ناترازی تجارت خارجی، ناترازی آب، ناترازی انرژی (برق و گاز)، ناترازی جمعیت و ناترازی حساب سرمایه که به این ترتیب شاید بتوان ایران را ناترازآباد دانست. در حقیقت ناترازی به معنای عدم توازن یا عدم تعادل در یک سیستم یا وضعیت است. این واژه معمولاً در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی یا فنی به‌کار می‌رود و به حالتی اشاره دارد که در آن اجزا یا عوامل مختلف به طور متناسب و هماهنگ عمل نمی‌کنند. در این شرایط کارشناسان و جامعه شناسان براین باورند که ناترازی های اجتماعی را می توان در شرایط امروز ایران، در توزیع منابع اجتماعی تعریف کرد که ممکن است به نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی یا آموزشی اشاره کرد. اما برخی دیگر از کارشناسان می گویند مثلا در حوزه تحکیم خانواده ما با انباشتی از ناترازی ها مواجهه هستیم که به طور متناسب و هماهنگ عمل نمی‌کنند و در نهایت موجب شد میان آمار ازدواج و طلاق فاصله هر روز کمتر می شود یا مواردی از این قبیل کارها. پس ناترازی ها که کلید واژه این روزهای کشور ماست را می توان در حوزه های مختلف اجتماعی بررسی کرد، اما ذکر این نکته الزامی است که مسائل و آسیب های اجتماعی که چند بُعدی هستند، ثمره یک روز، یک ماه یا یک سال اعمال سیاست های غلط و بی توجهی نیست، و ریشه در سال های متمادی دارد. پس اگر کشور امروز با انباشتی از ناترازی ها در حوزه های مختلف از جمله اجتماعی است، یکی از ماموریت های دولت چهاردهم و پزشکیان کاهش یا تلاش برای جلوگیری از رشد بیشتر اینگونه آسیب ها خواهد بود. از سوی دیگر مدتی است که سخن از ناترازی صندوق‌های بازنشستگی و ازجمله سازمان تامین اجتماعی می‌شود و به‌عنوان یکی از چالش‌ها یا ابرچالش‌های کشور مطرح می‌شود؛ غافل از اینکه بخش اعظم ناترازی سازمان‌ها و صندوق‌های بازنشستگی کشور محصول سایر ناترازی‌های مبتلابه کشور است.
انواع ناترازی های اجتماعی
یک جامعه شناس در این رابطه با «آرمان امروز» می گوید: «ناترازی‌های اجتماعی در ایران، حادتر از موضوع اقتصاد و انرژی است و زمانی که رئیس دولت، یک دستیار امور اجتماعی تعیین می کند، نشان از وضعیت بد در حوزه های اجتماعی است. این موارد سبب شده که آمار خودکشی، مهاجرت، طلاق، زندانیان افزایش داشته باشد. حمید مستخدمین در ادامه گفته هایش می افزاید: «به عنوان وقتی از ناترازی در نرخ طلاق صحبت می کنیم، در سال‌های اخیر، نرخ طلاق در ایران به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این موضوع نشان‌دهنده ناترازی در روابط زناشویی و عدم توانایی افراد در مدیریت اختلافات است. فشارهای اقتصادی، تغییرات فرهنگی، و انتظارات غیرواقعی از زندگی مشترک می‌تواند به افزایش طلاق منجر شود. یا در ناترازی در اشتغال که ثمره آن بیکاری جوانان و زمینه ساز مسائل و مشکلات زیادی مانند افزایش سرقت، اعتیاد و طلاق و عدم رضایت از زندگی و ایجاد تنش‌های اجتماعی منجر شده، یکی از دلایل آن ناترازی بین مهارت‌های تحصیلی و نیازهای بازار کار نیز وجود دارد که باعث می‌شود بسیاری از فارغ‌التحصیلان نتوانند شغل مناسب پیدا کنند.»
وی ناترازی دیگر اجتماعی را ناترازی در دسترسی به خدمات اجتماعی اعلام می کند که در این رابطه دولت چهاردهم وظیفه سنگینی دارد، و خاطرنشان می کند: مثلا دسترسی به خدمات بهداشتی، آموزشی و اجتماعی در مناطق مختلف کشور نابرابر است. این نابرابری می‌تواند به افزایش تنش‌های اجتماعی و نارضایتی عمومی منجر شود. کیفیت خدمات ارائه شده نیز می‌تواند ناترازی ایجاد کند، به‌ویژه در مناطق محروم. تغییرات فرهنگی و تغییرات سریع در ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی، به ویژه در میان نسل جوان، می‌تواند به ناترازی‌های فرهنگی منجر شود. همچنین انتظارات اجتماعی و انتظارات متفاوت از نقش‌های جنسیتی و خانوادگی می‌تواند به تعارضات در روابط خانوادگی و اجتماعی منجر شود. همچنین ناترازی در تأمین امنیت اجتماعی می‌تواند به افزایش جرم و جنایت منجر شود که خود به نوبه خود باعث نارضایتی عمومی و کاهش اعتماد به نهادهای اجتماعی می‌شود.»
این جامعه شناس در نتیجه گیری عواملی که به آن اشاره کرده، می گوید: ناترازی‌های اجتماعی در ایران امروز به دلیل ترکیبی از عوامل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شکل گرفته‌اند و نیاز به توجه و اقدامات مؤثر برای کاهش این ناترازی‌ها و بهبود شرایط اجتماعی دارند.»