عرضه اولیه در بازار سرمایه یا IPO بیشتر جهت تامین مالی شرکت‌ها مدنظر بوده و به عبارتی از ابزارهای بازار اولیه در بورس است. در سال‌های اخیر با کاهش انباشت سرمایه و سرمایه‌گذاری در کلیت اقتصاد مواجه بودیم ولی بازار سرمایه توانست از طریق جذب سرمایه‌ها و تزریق منابع عرضه‌های اولیه و افزایش‌سرمایه شرکت‌ها در بازار سهام به این بخش کمک کرده و بازار اولیه را تقویت کند.
محاسن عرضه اولیه برای شرکت‌ها شامل تقویت چارچوب حاکمیت شرکتی، تامین مالی با نرخ پایین برای ارتقای کمی و کیفی بنگاه‌ها، ظرفیت وثیقه‌گذاری سهام، معافیت‌های مالیاتی تا ده درصد، ایجاد فضای رشد و گسترش فعالیت افزایش نقدشوندگی برای دارایی شرکت و تقویت تقاضا برای سهام، شفافیت ارزش‌گذاری و قیمت‌گذاری، افزایش دامنه ذی‌نفعان از جمله شرکا، سهامداران تامین کنندگان و مشتریان شده که موجب افزایش احساس وفاداری کارکنان می‌شود و می‌توان انها را در این موضوعات سهیم کرد.
در سال گذشته همچون سال‌های قبل از آن تعدادی عرضه‌های اولیه داشتیم اما با توجه به اینکه رونقی در بازار نداشته و ورود سود به بازار سرمایه نداشتیم به نسبت سال‌های قبل دهه ۹۰ کمتر بوده است. سازمان بورس اوراق بهادار با توجه به مواجهه با بحران‌های عدم اعتماد و خروج سرمایه سال ۹۹، عرضه‌های اولیه را محدود کرده است تا به کلیت معاملات بازار ثانویه فشار وارد نشود، ولی شرکتهایی که در بازار عرضه اولیه شده‌اند بعضا بازدهی‌های بالای ۵۰-۶۰ درصد نصیب سهامداران و شرکت‌کنندگان در مرحله IPO کردند و با توجه به نرخ‌های تامین مالی فرصت خوبی هم برای شرکت‌ها بوده است.
اتفاقاتی ژئوپولیتیک و منطقه‌ای که ریسک‌هایی عملیاتی را بر بازار تحمیل می‌کند روند هیجانی و موج زودگذر است. با توجه به پتانسیل‌های بنیادین بازار سرمایه پس از اصلاحاتی که با توجه به این شرایط در بازار سهام اتفاق می‌افتد، رشد خوبی را در بازار سرمایه می‌توان متصور بود.
اگر روند ورود پول و جذب نقدینگی به بازار سرمایه داشته باشیم قاعدتا برای مدیریت ارزندگی و اجتناب از حباب بازار و عمق‌بخشی به آن، سازمان بورس بایستی عرضه اولیه‌ها را فعال کند. بنا به اخبار منتشره شرکتهای متعددی در نوبت عرضه قرار دارند اما بحث عرضه روی تابلو مستلزم شرایط و آمدگی بورس است. عرضه اولیه فرصتی برای تامین بازار اولیه است و یکی از ضرورتهای وجود بازار سرمایه IPOها هستند نکته مهم آن است که متناسب با روند ورود پول و اقبال جامعه اقدام کرد تا توازن معاملاتی بازار ثانویه بهم نخورد. نمی‌توان بازار را با عرضه اولیه متعدد از سرمایه در گردش خالی کرد و یا برعکس با بی‌تدبیری همچون سال‌های ۹۸ و ۹۹ که به جای افزایش عرضه اولیه‌ها با حجم شدید تزریق پول به بازار عرضه‌ها را متوقف کرده بودند و بازار به صورت تصاعدی رشد حبابی داشت.
تصور غلطی که در اذهان وجود دارد این است که عرضه اولیه حتما باید ۱۰۰، ۸۰ یا ۵۰ درصد سود بدهد. قاعدتا تحلیلگران سهم و شرکت را بررسی می‌کنند و با توجه به ارزش و p/e آن رشد می‌کنند. نکته بعد این که شرایطی که آن شرکت عرضه اولیه شده است بسیار مهم است، بعضا شرکتی در شرایط نامناسب عرضه شده است و به عبارتی بد شانس بوده است که شرایط بازار برای رشد مناسب نبوده و شرکت‌کنندگان منفعت آن‌چنانی نبرده‌اند، اما در حالت کلی بدلیل آن‌که در مرحله ارزش‌گذاری دقت زیادی بر وضعیت دارایی و صورت‌های مالی و ظرفیت‌های بالقوه سودسازی شرکت توجه می‌شود، شاهد بوده‌ایم که نمادهای عرضه اولیه همیشه بازدهی خوبی به سهامداران صبور داده‌اند.
- حمیدرضا جیهانی – مدیرعامل کارگزاری سپهر باستان
- شماره ۵۳۸ هفته نامه اطلاعات بورس