اگر به رمان‌های نظامی علاقه‌مند هستید یا فیلم‌های مرتبط با هوانوردی نظامی را دنبال می‌کنید، احتمالاً اصطلاح “اسکرمبل” به گوشتان خورده است. این اصطلاح به موقعیتی اشاره دارد که در آن خلبانان و خدمه هواپیما به سرعت به سمت پایگاه‌های هوایی یا عرشه ناوهای هواپیمابر می‌دوند و جت‌های جنگنده در کمترین زمان ممکن به پرواز درمی‌آیند. این اقدام معمولاً با درگیری‌های هوایی تماشایی همراه است، جایی که هواپیماهای جنگنده به مقابله با دشمنان می‌پردازند. با این حال، اسکرمبل تنها یک اقدام ساده برای بلند شدن سریع هواپیماها نیست، بلکه یک فرآیند پیچیده و هماهنگ بین پایگاه‌های مختلف، سیستم‌های شناسایی، پرسنل و تجهیزات است. جالب است بدانید که این عملیات بسیار بیشتر از آنچه تصور می‌شود، اتفاق می‌افتد.
اما اسکرمبل دقیقاً چیست و چگونه در طول سال‌ها تکامل یافته است؟ همچنین، چقدر طول می‌کشد تا هواپیماها پس از شناسایی تهدید دشمن به آسمان بروند؟ این‌ها سوالاتی هستند که در ادامه به آن‌ها پاسخ خواهیم داد.
### اسکرمبل در هوانوردی نظامی به چه معناست؟
بر اساس تعریف فرهنگ لغت کمبریج، اسکرمبل به معنای “حرکت سریع” است. این مفهوم برای خلبانان نظامی به معنای بسیج شدن سریع، سوار شدن به هواپیما و بلند شدن در کمترین زمان ممکن است. هنگامی که درخواست اسکرمبل صادر می‌شود، هواپیماهای آماده‌باش باید در سریع‌ترین زمان ممکن از زمین بلند شوند.
اسکرمبل معمولاً زمانی انجام می‌شود که هواپیماها یا ناوگان دشمن بدون اجازه به حریم هوایی یک کشور یا متحدان آن نزدیک می‌شوند. این عملیات همچنین ممکن است در داخل مرزهای یک کشور نیز انجام شود، مثلاً زمانی که هواپیمایی وارد حریم هوایی محدود شده‌ای مانند آسمان واشنگتن دی‌سی می‌شود یا نشانه‌هایی از ربوده شدن هواپیما وجود دارد. به عنوان مثال، پرواز ۵۲۲ هیلوس ایرویز توسط نیروی هوایی یونان رهگیری شد، زیرا خلبانان به تماس‌ها پاسخ نمی‌دادند.
نکته جالب این است که بمب‌افکن‌های استراتژیک نیز می‌توانند در حالت اسکرمبل به پرواز درآیند. این موضوع به ویژه در دوران جنگ سرد رایج بود، زمانی که فرماندهی هوایی استراتژیک ایالات متحده بمب‌افکن‌های B-52 Stratofortress را در حالت آماده‌باش نگه می‌داشت.
### تاریخچه اسکرمبل: از نبرد فرانسه تا نبرد بریتانیا
اصطلاح اسکرمبل برای اولین بار در طول جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار گرفت. در آن زمان، نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا (RAF) و خلبانان ارتش فرانسه در حالت آماده‌باش بودند تا از آسمان فرانسه در برابر حملات لوفت وافه آلمان دفاع کنند. هنگامی که هواپیماهای آلمانی شناسایی می‌شدند، خلبانان متفقین به سرعت به سمت هواپیماهای جنگنده خود می‌دویدند، به پرواز درمی‌آمدند و با دشمن درگیر می‌شدند.
پس از سقوط فرانسه در ۲۲ ژوئن ۱۹۴۰، هیتلر توجه خود را به بریتانیا معطوف کرد و نبرد بریتانیا آغاز شد. آلمانی‌ها ابتدا قصد داشتند برتری هوایی بر این جزیره را به دست آورند و به اهداف نظامی مانند فرودگاه‌ها، بنادر، کارخانه‌ها و تاسیسات راداری حمله کردند. با این حال، سیستم دفاع هوایی پیشرفته بریتانیا، معروف به سیستم داودینگ، به خلبانان جنگنده این کشور اجازه داد تا هواپیماهای اسپیت فایر و هاریکن خود را برای مقابله با تهدید آلمانی‌ها بسیج کنند.
با شکست لوفت وافه در دستیابی به برتری هوایی، آلمانی‌ها استراتژی خود را به بمباران لندن تغییر دادند، اما این اقدام نیز نتوانست اراده مردم بریتانیا را بشکند و در نهایت هیتلر برنامه‌های تهاجم خود به این کشور را لغو کرد.
### فرآیند اسکرمبل در نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا
اگرچه اصطلاح “اسکرمبل” به طور غیررسمی استفاده می‌شود، اما نام رسمی این اقدام در ناتو “هشدار واکنش سریع” و در وزارت دفاع ایالات متحده “هشدار کنترل فضای هوایی” است. رویه‌های اسکرمبل در کشورها و حتی بین نیروهای مختلف متفاوت است، اما در اینجا به نحوه انجام این عملیات در نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا می‌پردازیم.
نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا از شبکه‌ای از رادارهای نظامی و غیرنظامی برای نظارت بر حریم هوایی اطراف این کشور استفاده می‌کند. این سیستم به صورت ۲۴ ساعته و در تمام روزهای سال فعال است و تصویری از موقعیت و شناسه هر هواپیمای در حال پرواز در داخل و اطراف بریتانیا ایجاد می‌کند. این اطلاعات در مرکز گزارش کنترل (CRC) در پایگاه هوایی RAF Boulmer پردازش می‌شود و با مرکز ملی عملیات هوایی و فضایی (NASOC) در فرماندهی هوایی بریتانیا به اشتراک گذاشته می‌شود.
اگر CRC هواپیمای ناشناسی را شناسایی کند، NASOC را مطلع می‌کند و این مرکز تصمیم می‌گیرد که آیا رهگیری لازم است یا خیر. در صورت نیاز، دستور اسکرمبل به پایگاه RAF Lossiemouth در اسکاتلند ارسال می‌شود و جت‌های یوروفایتر تایفون برای رهگیری اعزام می‌شوند. خلبانان در پایگاه RAF Coningsby نیز در حالت آماده‌باش قرار می‌گیرند تا در صورت نیاز به پشتیبانی اضافی به پرواز درآیند.
### مدت زمان لازم برای اسکرمبل
اسکرمبل کردن یک جت جنگنده فرآیندی سریع اما پیچیده است. به طور معمول، چهار تا پنج دقیقه طول می‌کشد تا خلبانان آماده‌باش به هواپیماهای خود برسند، کابین را ببندند، روی باند قرار بگیرند و با استفاده از پس‌سوزها از زمین بلند شوند. اگر خلبانان از قبل در کابین باشند، این زمان به حدود دو تا سه دقیقه کاهش می‌یابد.
با این حال، پیش از صدور دستور اسکرمبل، تصمیم‌گیری‌های متعددی باید انجام شود. به عنوان مثال، در ژوئن ۲۰۲۳، فرماندهی دفاع هوافضای آمریکای شمالی (NORAD) حدود یک ساعت و نیم طول کشید تا تصمیم بگیرد آیا باید شش جت جنگنده F-16 را برای رهگیری یک جت خصوصی Cessna Citation اسکرمبل کند یا خیر. این جت پس از بلند شدن از تنسی غیرقابل دسترس شده بود و NORAD حدود هشت دقیقه پس از آخرین تماس کنترل ترافیک هوایی با خلبانان از این موضوع مطلع شد. در نهایت، جت‌های جنگنده تنها ۲۰ دقیقه طول کشید تا این هواپیمای مسافربری را رهگیری کنند.
### ماموریت خلبانان پس از اسکرمبل
در طول جنگ جهانی دوم، ماموریت خلبانان پس از اسکرمبل، ساقط کردن هواپیماهای دشمن بود. در دوران جنگ سرد، این ماموریت به عنوان بخشی از استراتژی بازدارندگی برای مقابله با حملات احتمالی اتحاد جماهیر شوروی طراحی شده بود. اما امروزه، اسکرمبل بیشتر به عنوان یک اقدام پلیسی هوایی استفاده می‌شود. خلبانان هواپیماهای بدون پاسخ را بررسی کرده و در صورت نیاز آن‌ها را تعقیب، شناسایی و اسکورت می‌کنند. اگرچه جت‌های جنگنده مسلح هستند، اما هدف اصلی آن‌ها حفظ صلح است.
به عنوان مثال، هواپیماهای ناتو اغلب هواپیماهای روسی را که در حریم هوایی بین‌المللی پرواز می‌کنند، رهگیری و اسکورت می‌کنند. این اقدام متقابل نیز توسط روس‌ها انجام می‌شود و یک روش استاندارد در هوانوردی نظامی است. سایر ماموریت‌ها شامل کمک به خلبانان هواپیماهای شخصی گم‌شده، کمک به خدمه هوایی با مشکلات پزشکی و دستگیری قاچاقچیان مواد مخدر است که برای فرار از رادار در ارتفاع پایین پرواز می‌کنند.