دلالها با احتکار محصولات، سود فروش را به خود اختصاص میدهند. دکتر مسعود پزشکیان، رئیسجمهوری، در همایش تجلیل از برگزیدگان بخش کشاورزی اظهار داشت که در بسیاری از روستاها، دلالان سود بیشتری نسبت به کشاورزان به دست میآورند. آنها محصولات کشاورزی را از دست کشاورزان خارج کرده و با قیمتی چند برابر به فروش میرسانند، در حالی که هیچ زحمتی برای تولید این محصولات نکشیدهاند. وی تأکید کرد که این مشکل باید با سازماندهی عرضه و تقاضا مدیریت شود و دولت نیز در این زمینه کمک خواهد کرد تا چنین مشکلاتی به وجود نیایند.
احد آزادیخواه، نایبرئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، در گفتوگو با خبرنگار جامجم درباره سخنان رئیسجمهور در مورد نقش دلالها در بخش کشاورزی، گفت: سخنان آقای پزشکیان کاملاً درست است. امروز نظام واسطهگری در محصولات کشاورزی، بزرگترین مانع برای تولیدکنندگان و کشاورزان است. وی در مورد راهکار حذف دلالان افزود: راه حل اصلی تقویت تعاونیها و بخش خصوصی است. اگر تعاونیها با حمایت دولت وارد عمل شوند و محصولات کشاورزان را خریداری کنند، این مشکل قابل حل است. دولت باید به جای تصدیگری، تسهیلگری کند و شرایط لازم را برای نقشآفرینی تعاونیها و تشکلها فراهم آورد. با این کار، یک واسطه منطقی بین مصرفکننده و تولیدکننده ایجاد میشود و مشکل برای همیشه حل خواهد شد.
آزادیخواه در پاسخ به این سوال که چرا تاکنون این اتفاق نیفتاده است، گفت: متأسفانه تاکنون به تعاونیها و نقش آنها اهمیت داده نشده است. اگر اتحادیهها و تعاونیها در کشور فعال شوند، تنها در حد حرف باقی میمانند و بهرهبرداری لازم از آنها صورت نمیگیرد. وی ادامه داد: اگر نقش تعاونیها در بخش کشاورزی تقویت شود، کشاورزان نیازی به تسهیلات مالی نخواهند داشت. اگر محصولات کشاورزان توسط تعاونیها، اتحادیهها و بازارچههای فصلی خریداری شود و دولت زمینه این کار را فراهم کند، کشاورزان به هیچ چیز دیگری نیاز نخواهند داشت. دولت میتواند تسهیلات را از طریق بانکهای عامل به تعاونیها و اتحادیهها ارائه دهد تا آنها تقویت شده و بتوانند محصولات کشاورزی را خریداری کنند.
علی قنبری، مدیرعامل اسبق شرکت بازرگانی دولتی ایران، نیز در مورد نقش دلالها در بخش کشاورزی گفت: این موضوع در جامعه ما واقعیت دارد، زیرا کشاورزان حمایت نمیشوند و پشتوانه مالی محکمی ندارند. تسهیلات لازم نیز به آنها ارائه نمیشود، به همین دلیل دلالان که سرمایه دارند وارد بازار شده و محصولات کشاورزان را با قیمت بسیار پایین خریداری کرده و با قیمتهای بالاتر به فروش میرسانند. وی در مورد راهکار بهبود معیشت کشاورزان و حذف نقش دلالان اظهار داشت: نخست اینکه کشاورزان باید به تشکلهای حمایتی دسترسی پیدا کنند و دولت نیز با ارائه تسهیلات ارزانقیمت از آنها حمایت کند تا کشاورزان مجبور نشوند محصولات خود را با قیمت پایین به دلالها بفروشند.
قنبری با اشاره به اهمیت معیشت کشاورزان، تأکید کرد: در حوزه اجرا باید تشکلهایی در کشور ایجاد شود تا از کشاورزان از نظر مالی حمایت کرده و نیازهای آنها را تأمین کند. این کار باعث میشود کشاورزان محصولات خود را به دلالها نفروشند. کشاورزی نقش مهمی در امنیت غذایی کشور دارد، اما در این میان نقش واسطهها بسیار پررنگ شده است. قیمت محصولات از مزرعه تا بازار چند برابر میشود، در حالی که کشاورز هیچ سهمی در این افزایش قیمتها ندارد. بخشی از این مشکل به معیشت کشاورزان برمیگردد، زیرا آنها هزینههای بالایی برای تولید پرداخت میکنند، اما بخشی دیگر نیز به شبکه توزیع مربوط میشود. تعدد شبکه توزیع و دلالان باعث شده است که محصولات از دست دهها دلال عبور کرده و سپس به دست مصرفکننده برسد.