تستوسترون، هورمونی کلیدی در بدن مردان است که نقش مهمی در حفظ سلامت عضلات، سطح انرژی، وضعیت روانی و عملکرد جنسی ایفا می‌کند. با این حال، عواملی مانند افزایش سن و سبک‌زندگی ناسالم می‌توانند باعث کاهش سطح این هورمون شوند. کاهش تستوسترون می‌تواند علائم جسمی و روانی متعددی ایجاد کند که بر کیفیت زندگی تأثیرگذار است.
کاهش تستوسترون، که به عنوان هیپوگنادیسم نیز شناخته می‌شود، اگر به موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر زندگی فرد بگذارد. شناسایی علائم هشداردهنده در مراحل اولیه و اقدامات مناسب برای بازگرداندن تعادل هورمونی، برای حفظ سلامت کلی بسیار حیاتی است.
برای درک بهتر نشانه‌های کمبود تستوسترون و راه‌های مدیریت آن، تیمی از متخصصان با دکتر یوگش جاداو، متخصص زنان در بیمارستان آروگیا در باراماتی، مهاراشترا، گفت‌وگو کردند. دکتر جاداو پنج نشانه اصلی که ممکن است به کاهش سطح تستوسترون اشاره کنند را برشمرد:
**۱. کاهش میل جنسی:**
کاهش قابل توجه در تمایل جنسی می‌تواند یکی از اولین نشانه‌های کمبود تستوسترون باشد. این هورمون برای حفظ میل جنسی سالم ضروری است و کاهش آن می‌تواند نشان‌دهنده مشکل هورمونی باشد.
**۲. خستگی و کاهش انرژی:**
احساس خستگی مداوم، کمبود انگیزه و ضعف عمومی می‌تواند با سطح پایین تستوسترون مرتبط باشد. حتی با استراحت کافی، ممکن است فرد احساس خستگی غیرطبیعی داشته باشد.
**۳. از دست دادن حجم عضلانی:**
تستوسترون در ساخت و حفظ عضلات نقش اساسی دارد. مردانی که سطح تستوسترون پایینی دارند، ممکن است در حفظ یا افزایش حجم عضلانی حتی با تمرینات منظم دچار مشکل شوند.
**۴. تغییرات حالت روانی:**
نوسانات هورمونی می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت روان داشته باشد. افزایش تحریک‌پذیری، افسردگی و کاهش تمرکز از جمله علائمی هستند که ممکن است با کمبود تستوسترون مرتبط باشند.
**۵. تغییرات در توزیع چربی بدن:**
افزایش چربی بدن، به ویژه در ناحیه شکم، می‌تواند نشانه‌ای از عدم تعادل هورمونی باشد. این وضعیت ممکن است به سندرم متابولیک منجر شود که شامل فشار خون بالا، مقاومت به انسولین و افزایش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی است.
**راه‌های مقابله با کمبود تستوسترون:**
دکتر جاداو چندین راهکار مؤثر برای بازگرداندن تعادل هورمونی پیشنهاد می‌کند:
**۱. درمان پزشکی:**
درمان جایگزینی تستوسترون (TRT) می‌تواند تحت نظارت پزشکی انجام شود. این درمان به شکل‌های مختلفی مانند ژل، تزریق، پچ یا پلت در دسترس است. با این حال، مشاوره با پزشک قبل از شروع این درمان به دلیل عوارض جانبی احتمالی ضروری است.
**۲. تغییرات سبک زندگی:**
تمرینات قدرتی منظم، به ویژه حرکات ترکیبی مانند اسکات و ددلیفت، می‌تواند به افزایش طبیعی سطح تستوسترون کمک کند. همچنین، رژیم غذایی سالم حاوی پروتئین، زینک، ویتامین D و چربی‌های سالم می‌تواند از تولید تستوسترون حمایت کند.
**۳. بهبود کیفیت خواب:**
خواب کافی و با کیفیت برای تعادل هورمونی ضروری است. توصیه می‌شود که هر شب ۷ تا ۹ ساعت خواب با کیفیت داشته باشید، زیرا کم‌خوابی می‌تواند سطح تستوسترون را کاهش دهد.
**۴. مدیریت استرس:**
استرس مزمن می‌تواند سطح کورتیزول را افزایش دهد و بر تولید تستوسترون تأثیر منفی بگذارد. فعالیت‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن و ورزش منظم می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند.
**۵. مصرف مکمل‌ها (تحت نظارت پزشکی):**
برخی مکمل‌ها مانند ویتامین D، زینک و منیزیم می‌توانند در حمایت از سطح تستوسترون مؤثر باشند، اما باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
**۶. کاهش مواجهه با سموم محیطی:**
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند BPA و آفت‌کش‌ها می‌تواند بر تعادل هورمونی تأثیر بگذارد. استفاده از محصولات طبیعی و کاهش تماس با این مواد می‌تواند مفید باشد.
**نتیجه‌گیری:**
دکتر جاداو تأکید می‌کند که قبل از ایجاد هرگونه تغییر در سبک زندگی یا شروع درمان‌های پزشکی، مشاوره با پزشک ضروری است. تشخیص دقیق، از جمله آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح تستوسترون، باید اولین گام باشد. با رعایت این راهکارها، افراد می‌توانند اقدامات مؤثری برای بازگرداندن تعادل هورمونی خود انجام دهند، اما نتایج ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد و نظارت منظم برای دستیابی به سلامت بلندمدت ضروری است.
منبع: انتخاب