محمد بن عبدالرحمن آلثانی، نخست وزیر قطر، در نشست مجمع جهانی اقتصاد در داووس اظهار داشت که تنها راه حل موجود برای مسائل منطقهای، دیپلماسی و گفتوگو است. وی تأکید کرد که آمریکا باید به میز مذاکره بازگردد و تلاش کند تا توافقی حاصل شود که نگرانیهای تمامی طرفها، از جمله کشورهای منطقه، را برطرف کند.
او با اشاره به موقعیت قطر به عنوان همسایه ایران، بیان کرد که نمیخواهد شاهد رقابت تسلیحاتی هستهای در منطقه باشد. به گفته وی، داشتن منطقهای عاری از سلاحهای هستهای در راستای منافع قطر است، اما این موضوع نباید مانع از دستیابی کشورها به انرژی هستهای به شیوهای صلحآمیز شود.
نخست وزیر قطر همچنین به موضع رئیسجمهور سابق آمریکا، دونالد ترامپ، اشاره کرد و گفت که ترامپ بارها اعلام کرده بود که مایل به پایان دادن به جنگها است، نه شروع جنگهای جدید. وی افزود که این موضع پیش و پس از انتخابات در تعاملات با تیم ترامپ شنیده شده است و این رویکرد استراتژیک آنها بوده است: یافتن راهحل، نه تشدید تنشها.
وی تصریح کرد که اگر چنین رویکردی ادامه یابد، قطر و دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس آماده همکاری به عنوان شرکای قوی خواهند بود.
در ادامه، به تاریخچه برجام اشاره شد. ایران پس از امضای این توافق در سال ۱۳۹۴، تعهدات خود را به طور کامل اجرا کرد و این موضوع در ۱۶ گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی تأیید شد. با این حال، پس از روی کار آمدن ترامپ و خروج یکجانبه آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷، تحریمهایی که پیشتر لغو شده بودند، دوباره اعمال شدند.
در واکنش به این اقدام، ایران سازوکار حل اختلاف را فعال کرد و اعضای باقیمانده برجام ۱۱ تعهد برای جبران خسارتهای ناشی از خروج آمریکا ارائه کردند. با این وجود، اجرای نامتوازن برجام و تشدید تحریمهای آمریکا، ایران را مجبور کرد تا یک سال پس از خروج واشنگتن، اجرای برخی تعهدات داوطلبانه هستهای خود را متوقف کند.
با روی کار آمدن جو بایدن در سال ۲۰۲۱، دولت جدید آمریکا سیاست خروج یکجانبه ترامپ را محکوم کرد، اما در عمل همان سیاست فشار حداکثری را ادامه داد. به رغم ادعای واشنگتن برای بازگشت به دیپلماسی، کاخ سفید اراده لازم برای بازگشت به برجام و جبران سیاستهای شکستخورده ترامپ را نشان نداده است.
مذاکرات برای احیای برجام در وین طی هشت دور برگزار شد، اما به دلیل تناقض در رفتار آمریکا و تعلل در تصمیمگیری، توافقی حاصل نشد. ایران همچنان در تلاش است تا با کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا گفتوگو کند و زمینه را برای کاهش تنشها و ادامه روند دیپلماسی فراهم آورد.
در بخش دیگری از سخنان خود، نخست وزیر قطر بر لزوم جلوگیری از تشدید تنشها میان ایران و رژیم صهیونیستی تأکید کرد. وی هشدار داد که هرگونه حمله در منطقه میتواند احتمال وقوع یک جنگ تمامعیار را افزایش دهد و باید از این امر اجتناب شود.
وی با اشاره به تجربیات گذشته، ابراز امیدواری کرد که تنشها این بار نیز به طور کامل کاهش یابد. او همچنین بر نقش قطر در برقراری صلح و حفظ ارتباطات باز با همه طرفها تأکید کرد و اظهار امیدواری کرد که آینده منطقه با ثبات و رفاه بیشتری همراه باشد.
محمد بن عبدالرحمن آلثانی در پایان گفت: «ما در منطقهای متولد شدهایم که گاهی مشکلاتی برای جلب توجه جهانی ایجاد میکند، اما تلاش میکنیم صلح و آشتی را تسهیل کنیم.»