بسیاری از افراد برای کاهش وزن، کنترل وزن و پیشگیری از بیماری‌هایی مانند دیابت، قند و شکر و خوراکی‌های حاوی قند افزوده مانند کیک، کلوچه و بیسکوییت‌ها را از برنامه غذایی خود حذف می‌کنند و به جای آن از شیرین‌کننده‌های مصنوعی استفاده می‌کنند. این شیرین‌کننده‌ها که با نام‌های مختلفی در بازار موجود هستند، مانند آسپارتام، ساخارین، سوکرالوز و استویا، معمولاً کالری بسیار کمی دارند یا اصلاً کالری ندارند. این موضوع باعث می‌شود برخی افراد تصور کنند که این مواد کاملاً بی‌ضرر هستند. اما متخصصان تغذیه هشدار می‌دهند که این شیرین‌کننده‌ها نه تنها مواد مغذی ندارند، بلکه ممکن است در کاهش وزن یا پیشگیری از دیابت چندان مؤثر نباشند و حتی برخی از آنها عوارض جانبی قابل توجهی داشته باشند. بنابراین، حتی مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی نیز باید با احتیاط و در حد متعادل انجام شود.
یکی از مشکلات اصلی این شیرین‌کننده‌ها این است که برخی از آنها بسیار شیرین‌تر از قندهای طبیعی هستند و این می‌تواند باعث افزایش اشتها و در نتیجه پرخوری شود. این موضوع به مرور زمان می‌تواند منجر به چاقی و سایر مشکلات مرتبط با آن شود. دکتر مریم مظاهریون، متخصص تغذیه، در این باره توضیح می‌دهد که شیرین‌کننده‌های مصنوعی اگرچه کالری ندارند، اما می‌توانند به طور غیرمستقیم اشتها را تحریک کنند و باعث افزایش مصرف غذا شوند که این خود می‌تواند منجر به اضافه وزن و چاقی شود.
سازمان‌های نظارتی جهانی مانند سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) و سازمان جهانی بهداشت (WHO) برخی از این شیرین‌کننده‌ها را برای مصرف عمومی تأیید کرده‌اند. این تأییدیه‌ها معمولاً بر اساس مطالعات دقیق و آزمایش‌های طولانی‌مدت انجام شده است. با این حال، هر شیرین‌کننده مصنوعی یک حد مجاز مصرف روزانه دارد که باید رعایت شود. به عنوان مثال، آسپارتام باید روزانه حداکثر ۴۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مصرف شود، در حالی که این مقدار برای ساخارین و سوکرالوز ۵ میلی‌گرم است. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد این مواد ممکن است بر سلامت روده و مقاومت به انسولین تأثیر منفی بگذارد.
دکتر مظاهریون همچنین اشاره می‌کند که مطالعات اخیر نشان داده‌اند آسپارتام، که قبلاً به طور گسترده در نوشابه‌ها و محصولات رژیمی استفاده می‌شد، ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها و سکته مغزی را افزایش دهد. حتی استویا، که یک شیرین‌کننده گیاهی است و مزایای زیادی دارد، ممکن است برای برخی افراد عوارضی مانند حالت تهوع، سردرد، نفخ و اختلال در ترشح هورمون‌ها ایجاد کند.
متخصصان توصیه می‌کنند که حتی در مصرف شیرین‌کننده‌های طبیعی مانند توت خشک، انجیر خشک، خرما و کشمش نیز تعادل را رعایت کنید. زیاده‌روی در مصرف این مواد نیز می‌تواند باعث اضافه وزن و مشکلات سلامتی شود. بنابراین، چه در مورد قندهای طبیعی و چه مصنوعی، رعایت تعادل و پرهیز از زیاده‌روی بسیار مهم است. افرادی که مبتلا به دیابت هستند، باردارند یا در دوره شیردهی به سر می‌برند، باید قبل از مصرف هر نوع شیرین‌کننده مصنوعی با پزشک خود مشورت کنند.