صنعت خودروسازی ایران در طول نیم قرن گذشته، با وجود تحریم‌ها و چالش‌های متعدد، توانسته است به پیشرفتهای قابل توجهی دست یابد. خودروسازان ایرانی در سال‌های اخیر موفق شده‌اند موتورهای تولیدی خود را به استاندارد یورو ۴ ارتقا دهند و علاوه بر آن، ۸۵ استاندارد تعیین‌شده را نیز بر روی خودروهای تولیدی خود اجرا کنند. این دستاوردها نشان‌دهنده تلاش‌های مستمر و تکیه بر توان داخلی در این صنعت است.
صنعت خودروسازی ایران به عنوان یکی از نمادهای خودباوری و مبارزه اقتصادی، طی ۴۶ سال گذشته از انقلاب اسلامی، مسیر پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. اولین جرقه‌های تولید خودرو در ایران به سال ۱۳۴۱ بازمی‌گردد، زمانی که برادران خیامی با همکاری شرکت روتس انگلستان، امتیاز مونتاژ و تولید خودروی پیکان را به دست آوردند. پیش از آن، بازار خودرو ایران در اختیار خودروهای اروپایی و آمریکایی بود.
پس از انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی، تولید پیکان به عنوان تنها خودروی داخلی تقریباً متوقف شد. این اتفاق باعث شد تا ضرورت تولید خودروی داخلی بیش از پیش احساس شود. شرکت‌هایی مانند ایران ناسیونال، خاور، جیپ ایران، لیلاند موتور ایران و ایران کاوه پیش از انقلاب به مونتاژ خودروهای خارجی مشغول بودند، اما هیچ‌کدام از آن‌ها به معنای واقعی خودروساز نبودند.
پس از انقلاب، وابستگی به خودروهای خارجی مشکلات زیادی ایجاد کرد. پیکان تا سال ۱۳۶۱ نایاب شد و تولید آن به شدت کاهش یافت. این شرایط باعث شد تا صنعتگران ایرانی تصمیم بگیرند با تکیه بر توان داخلی، صنعت خودرو را نجات دهند. اولین قدم، راه‌اندازی مجدد خطوط تولید بود که با وجود شرایط جنگ و تحریم، کاری دشوار به نظر می‌رسید.
در سال‌های بعد، خودروسازان ایرانی با ایجاد مراکز تحقیق و توسعه و گسترش همکاری‌های بین‌المللی، توانستند چندین مدل خودروی کره‌ای، ژاپنی و فرانسوی را در ایران تولید کنند. این اقدامات بخشی از نیاز بازار داخلی را تأمین کرد، اما هدف نهایی، خودکفایی کامل بود. در اواسط دهه ۷۰، دو مرکز بزرگ تحقیق و توسعه توسط خودروسازان ایرانی راه‌اندازی شد که منجر به تولید اولین خودروی ایرانی به نام سمند و توسعه خودروی پراید شد. این تحولات، زمینه‌ساز پیشرفت در صنعت قطعه‌سازی و بومی‌سازی قطعات خودرو شد.
با وجود کیفیت پایین خودروهای داخلی در برخی موارد، باید توجه داشت که تحریم‌ها رشد تکنولوژی در این صنعت را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. با این حال، خودروسازان ایرانی توانسته‌اند موتورهای پیشرفتهای تولید کنند که قابلیت استفاده از سوخت‌های گاز طبیعی و بنزین را دارند. همچنین، اخیراً موتور دیزلی برای خودروهای سواری طراحی شده است.
صنعت خودروسازی ایران نقش مهمی در ایجاد اشتغال دارد. این صنعت به‌طور مستقیم و غیرمستقیم برای هزاران نفر شغل ایجاد کرده و به عنوان موتور محرک اقتصاد کشور عمل می‌کند. مراکز تحقیق و توسعه نیز به نیروی انسانی متخصص در زمینه‌های مختلف مهندسی و فناوری نیاز دارند.
صادرات خودرو به کشورهای همسایه نیز یکی از اهداف مهم صنعت خودروسازی ایران است. به عنوان مثال، ایران‌خودرو در سال‌های اخیر خودروهای تولیدی خود را به کشورهایی مانند ارمنستان، سنگال، آذربایجان، روسیه، بلاروس و ونزوئلا صادر کرده است. این اقدامات نشان‌دهنده تلاش‌های ایران برای حضور در بازارهای بین‌المللی است.
با وجود تمام چالش‌ها، آینده صنعت خودروسازی ایران روشن به نظر می‌رسد. تلاش‌های صنعتگران و سیاست‌گذاران باعث شده است تا تابوی جهش در تولید خودرو شکسته شود و اهداف ارتقای کیفیت و صادرات تا حد زیادی محقق گردد. با این حال، حرکت در این مسیر همچنان نیازمند تلاش و همت بیشتری است.