به گزارش صدای بورس،«بورس در دنیا بازاری است که مردم به امید آینده به آن ورود می‌کنند، در واقع یکی از دلایل موفقیت بورس در دنیا، ثبات و پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد است اما در اقتصادی که ریسک‌های سیستماتیک سیاسی و اقتصادی افزایش می‌یابد، بورس به‌جای رشد، روند نزولی در پیش می‌گیرد.»
اینها بخشی از اظهارات محمد یوسف امین داور، مدیر توسعه بازار کارگزاری بانک خاورمیانه است. وی، وجود ریسک‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را مهم ترین معضل پیش روی اقتصاد از جمله بازار سرمایه می‌داند و معتقد است؛ این ریسک‌ها که سال گذشته به اقتصاد وارد شد، شرایط فعلی بازار سرمایه را رقم زد؛ ریسک‌هایی که هر روز افزایش بیشتری پیدا می‌کند و هر کدام برای اقتصاد و بازار سرمایه، مضر است.
امین داور، تصمیمات خلق الساعه و یک شبه‌ای چون نرخ خوراک را معضل دیگر بازار سهام ذکر کرد و توضیح داد: دست دولت در جیب بورس شرایط به گونه‌ای است که بورس باید جوابگوی کاستی‌های دولت باشد. این در حالی است که حتی وزیر اقتصاد و وزیر راه وشهرسازی نیز همگی از بورس توقعاتی دارند. در این شرایط طبیعی است سرمایه به سمت بازار سرمایه حرکت نکند. وی با تاکید بر این که با اقدامات پشت پرده نمی‌توان بورس را سامان داد، افزود: ریسک‌های موجود اقتصاد را از تعادل خارج می‌کند. امین داور در ادامه این گفت وگو ضمن تشریح برنامه‌های این کارگزاری، حرکت به سمت استفاده از تامین مالی جمعی(کرادفاندینگ‌ها) را یکی از اهداف و برنامه کارگزاری بانک خاورمیانه ذکر کرد.
* برنامه‌ای برای توسعه فعالیت کارگزاری دارید؟
کارگزاری بانک خاورمیانه پیش از این در بحث سهام فعال بود اما نزدیک به یک سال است که به بخش کالا نیز ورود کرده و مشتریان خاص خود را دارد. در واقع با تغییر تیم قبلی و فعالیت تیم جدید قصد داریم فعالیت‌های جدید دیگری را هم به دیگر خدمات کارگزاری اضافه کنیم. یکی از این فعالیت‌ها، ورود به بحث تامین مالی جمعی(کرادفاندینگ) است که مقدمات آن فراهم شده و در ماه‌های آینده مجوز لازم را دریافت خواهیم کرد.
* خاورمیانه یکی از کارگزاری‌های شبکه بانکی است. چقدر از خدمات و امکانات مورد نظر برای توسعه خدمات خود بهره برده‌اید؟
با این که کارگزاری بانکی هستیم اما چندان حمایتی از سمت بانک خودمان نداریم و بیشتر روی پای خودمان هستیم.
* چقدر با عرضه خودرو در بورس کالا موافق هستید، فکر می‌کنید این اتفاق می‌تواند برای صنعت خودرو مثبت باشد و چالش‌های این بخش را به حداقل برساند؟
درهیچ کجای دنیا، خودرو در بورس عرضه نمی‌شود بنابراین عرضه خودرو در بورس نمی‌تواند اقدام مثبتی باشد اما در شرایط فعلی اقتصاد که قیمت‌گذاری خودرو به صورت دستوری تعیین می‌شود و تسهیلاتی چون ارائه وام نمی‌تواند صنعت خودرو را از زیان دهی خارج کند، عرضه خودرو در بورس کالا یکی از راه‌های موجود برای رفع چالش‌های این صنعت است. این درحالی است که پیش از این در همان ابتدا که خودرو در بورس عرضه شد، خیلی‌ها توانستند، خودرو را قیمت منصفانه‌تری خریداری کنند. این موضوع در مورد کالاهای دیگر نیز صدق می‌کند. در واقع بورس کالا که مجموعه بورس فلزات و کشاورزی بود، می‌تواند به عنوان دوران گذار از شرایط فعلی اقتصاد تاثیرگذار باشد اما ضرورت دارد سازوکارهای دیگری که اقتصادهای دنیا سال‌های مدیدی از آن بهره برده‌اند، به کار گرفته شود.
* ارزیابی‌تان از عرضه سیمان و فولاد در بورس کالا چیست؟
سیمان هم کالایی است که مشکلات خاص خود را دارد و عرضه در بورس کالا نمی‌تواند راه حل این بخش باشد اما همچون خودرو برای رهایی از فشار قیمت‌گذاری دستوری می‌توان در بورس عرضه شود اما راهکار قابل قبولی نیست. بنابراین در کشوری که تفکرات سوسیالسیتی حاکم است و مردم تمایل دارند، نان شبشان هم توسط دولت تامین شود، راهکارهایی چون عرضه در بورس نمی‌تواند چندان مثمرثمر باشد اما اگر بورس کالا همچون تفکرات لیبرال‌ها، نمادی از بازار باشد، قابل تائید است و ما را از نگاه سوسیالستی در اقتصاد نجات می‌دهد.
* در شرایط فعلی که درآمد کارگزاری‌ها کاهش یافته چرا از روش دیگری برای درآمدزایی استفاده نمی‌شود؟
کارگزاری‌ها هم اکنون محدود به معامله‌گری هستند؛ هر چند دراساسنامه آنها راه‌های فرار وجود دارد اما از ارائه مشاوره و مدیریت در صندوق‌ها منع شده‌اند البته شاید این اقدام به دلیل وجود تضاد منافع عاقلانه باشد اما مساله اصلی این است که شرکت‌های کارگزاری نمی‌توانند در بحث تامین مالی ورود کنند. در حالی که یکی از رسالت‌های ما در کارگزاری، تامین مالی است. با این که عرضه اولیه سهام پذیرفته شده در بورس و فرابورس، یکی از راه‌های تامین مالی است اما باید از روش‌های دیگری برای تامین مالی شرکت‌ها بهره برد.
* با توجه به محدودیت‌های پیش روی کارگزاری‌ها که از آن نام بردید، از چه روش‌هایی برای تامین مالی بهره برده‌اید؟
یکی از اهداف و برنامه کارگزاری بانک خاورمیانه حرکت به سمت استفاده از تامین مالی جمعی(کرادفاندینگ‌ها) است که آنطور که برنامه ریزی شده قصد داریم به این مسیر وارد شویم و خدمات نوینی ارائه دهیم.
* با این توضیحات، نقش کارگزار چیست و دراین میان بانک چه نقشی را در اقتصاد ایفا می‌کند؟
به اعتقاد بنده، کارگزار، معادل شعبه بانک کوچک است. بانک اما محلی است که منابع لازم را از مسیر بازار پول برای صنایع فراهم می‌کند. بنابراین، در بازار سرمایه نیز باید چنین مسیری ایجاد شود و بخشی از منابع به واسطه شرکت‌های تامین سرمایه‌و بخش دیگری از طریق کارگزاری‌ها تامین شود. این اتفاق در کارگزاری‌های بانکی چون خاورمیانه نیز می‌تواند عملیاتی شود؛ اقدامی که با متنوع سازی سبد درآمدی می‌توان تامین مالی را برای متقاضیان انجام داد. به عنوان مثال، می توان به مشتریان فعال در بورس کالا پکیجی از خدمات را ارائه داد. کارگزاری‌های خصوصی هم باید به سمت تامین مالی حرکت کنند؛ هر چند سازمان بورس محدودیت‌هایی را ایجاد کرده اما کارگزاری‌های بخش خصوصی نیز می‌توانند، همچون کارگزاری‌های بزرگ که گروه خدمات بازار سرمایه شامل تامین سرمایه، مشاور سرمایه‌گذاری، سبدگردان و…را شکل داده‌اند، اقدام به ارائه خدمات دیگری کنند. به بیانی دیگر، این اقدامات در شرایطی که کارگزاری‌ها محدود به خرید وفروش هستند و سودآوری‌شان کاهش یافته می‌تواند قابل توجه باشد.
* از خرداد ماه سال گذشته بازار روند ریزشی در پیش گرفت. علت چه بود و راهکار چیست؟
در دنیا بورس بازاری است که مردم به امید آینده به آن ورود می‌کنند. در واقع یکی از دلایل موفقیت بورس در دنیا، ثبات و پیش‌بینی پذیری اقتصاد است اما در اقتصادی که ریسک‌های سیستماتیک سیاسی و اقتصادی افزایش می‌یابد، بورس به جای رشد، روند نزولی در پیش می‌گیرد. این درحالی است که ریسک سیستماتیک را نمی‌توان کنترل کرد حتی در زمان قدم زدن در پیاده رو نیز انسان با ریسک‌های سیستماتیک رو در رو است. بنابراین وجود ریسک‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی که سال گذشته به اقتصاد وارد شد، شرایط فعلی را در بازار سرمایه رقم زد؛ ریسک‌هایی که هر روز افزایش بیشتری پیدا می‌کند. به عنوان نمونه، تصمیم‌گیری در مورد افزایش نرخ بنزین و سناریوهای موجود، می‌تواند منجر به ایجاد ریسک در اقتصاد شود. همچنین تصمیمات خلق الساعه و یک شبه‌ای چون نرخ خوراک که سال گذشته اجرایی شد و باعث شد دست دولت در جیب بورس برود، همگی شرایط پیچیده ای را برای این بازار رقم زد. متاسفانه شرایط به گونه‌ای است که بورس باید جوابگوی کاستی‌های دولت باشد. این در حالی است که حتی وزیر اقتصاد و وزیر راه وشهرسازی نیز همگی از بورس توقعاتی دارند. در این شرایط طبیعی است سرمایه به سمت بازار سرمایه حرکت نکند. به بیانی دیگر، با اقدامات پشت پرده نمی‌توان راه به جایی برد و بورس را سامان داد. در واقع ریسک‌های موجود اقتصاد را از تعادل خارج می‌کند.
* در میان بازارها کدام از بازدهی بیشتری برخوردار بودند؟
دلار و طلا از جمله بازارهایی هستند که بهترین و مطمئن ترین بازدهی را در یک سال گذشته نصیب سرمایه‌گذاران کردند. وقتی دولت نرخ دلار را کنترل می کند و نرخ آزاد به بیش از ۶۰ هزار تومان افزایش می‌دهد و سکه با دلار ۷۵ هزار تومان معامله می شود، اقتصاد از تعادل خارج می‌شود.
- افشین عمرانی – خبرنگـار
- شماره ۵۴۶ هفته نامه اطلاعات بورس