قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانشبنیان و تجاریسازی نوآوریها و اختراعات، به عنوان مهمترین قانون کشور در حوزه حمایت از بنگاههای فناوریمحور شناخته میشود. این قانون از نظر گستردگی مخاطبان و برنامههای حمایتی، جایگاه ویژهای در نظام حقوقی ایران دارد.
بر اساس گزارشهای منتشر شده، نهاد و فناوری دو مفهوم کلیدی هستند که نقش مهمی در شکلگیری مکاتب مختلف در علوم اجتماعی و انسانی ایفا کردهاند. نظام نوآوری نیز به عنوان یک حوزه نظری، بر تأثیر نهادها در شکلگیری و رشد نوآوری تأکید دارد. تحقیق و توسعه (R&D) به عنوان یکی از ارکان اصلی نوآوری، شامل فعالیتهایی است که شرکتها برای ایجاد محصولات و خدمات جدید انجام میدهند. این فرآیند معمولاً اولین گام در توسعه کسبوکار محسوب میشود و به شرکتها کمک میکند تا از رقبای خود پیشی بگیرند و جایگاه خود را در بازار تثبیت کنند.
در گذشته، نهادها به عنوان نماد ثبات در نظامهای اقتصادی-اجتماعی شناخته میشدند، در حالی که فناوری به عنوان موتور محرکه تغییرات در این نظامها عمل میکرد. این پژوهش به بررسی تأثیر نهادها بر فناوری پرداخته و با ارائه تجربیات تاریخی، دینامیک تأثیر نهادهای اجتماعی-اقتصادی بر تحولات فناورانه را تحلیل کرده است.
در مقالهای با عنوان «تعریف بومی تحقیق و توسعه»، پژوهشگران به این موضوع پرداختهاند که ارزیابی سیاستها به عنوان یک بررسی نظاممند، به بهبود تصمیمگیریها کمک میکند. این قانون حمایتی، از نظر دامنه شمول و برنامههای حمایتی، یکی از مهمترین قوانین کشور در حمایت از بنگاههای فناوریمحور است.
شاخصهای مرتبط با علم، فناوری و نوآوری به عنوان معیارهایی برای اندازهگیری توسعهیافتگی، رقابتپذیری و نوآوری در سطح ملی و بینالمللی شناخته میشوند. این شاخصها شامل پنج گروه اصلی هستند: تحقیق و توسعه، آموزش و مهارتآموزی علم و فناوری، خدمات علمی و فنی، نوآوری، و فعالیتهای صنعتی و اداری مرتبط با علم و فناوری.
اندازهگیری تحقیق و توسعه در سطح ملی به سیاستگذاران کمک میکند تا با پایش و ارزیابی وضعیت علم و فناوری، تصویر دقیقتری از هزینهها، کنشگران و تأثیرات آنها به دست آورند. این اطلاعات به تصمیمگیریهای واقعیتر برای بهبود نظام نوآوری کشور منجر میشود.
سیاستها و برنامههای دولت به دلایل مختلف در طول زمان تغییر میکنند و سیاستگذاران همواره به دنبال روشهایی برای تحلیل این تغییرات و بهبود فرآیند سیاستگذاری هستند. یادگیری سیاست به عنوان یکی از مهارتهای ارزشمند در حوزه سیاستگذاری، شامل شیوههای تولید و به کارگیری دانش در مورد طراحی، عملیات و تأثیرات سیاستها است.
قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانشبنیان و تجاریسازی نوآوریها و اختراعات، به عنوان گستردهترین برنامه حمایتی دولت از شرکتهای فناوریمحور شناخته میشود. این برنامه با ارائه حمایتهایی مانند معافیتهای مالیاتی و گمرکی، تسهیلات مالی و تسهیل استقرار شرکتها در شهرهای بزرگ، هزاران شرکت را تحت پوشش قرار داده است. از زمان تدوین این قانون تاکنون، تغییرات زیادی در مستندات قانونی و سیاستهای مرتبط با آن رخ داده است.
در نهایت، این پژوهش نشان میدهد که قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانشبنیان و تجاریسازی نوآوریها و اختراعات، نمونهای مناسب برای بررسی فرآیند تغییر و یادگیری سیاست، تحلیل دلایل تغییر سیاست و مطالعه سازوکارهای یادگیری سیاست است.