در ایام پایانی سال و در آستانه نوروز، بازار کالاهای اساسی با تغییرات قابل‌توجهی روبه‌رو می‌شود. این دوره که همزمان با ماه مبارک رمضان نیز می‌باشد، به طورمعمول شاهد افزایش تقاضا برای کالاهای مختلف به‌ویژه مواد غذایی است. مردم در این ایام بیشتر به خرید میوه، گوشت، برنج، روغن، حبوبات و سایر کالاهای اساسی برای سفره‌های نوروزی و تهیه غذاهای خاص ایام مبارک رمضان می‌پردازند. همین امر موجب ایجاد فشار مضاعف بر عرضه این کالاها می‌شود و در نهایت بر قیمت‌ها تأثیر می‌گذارد. از طرفی، در شرایطی که اقتصاد کشور با مشکلاتی چون تورم و کاهش قدرت خرید روبه‌رو است، این افزایش تقاضا ممکن است وضعیت بازار را به‌طور غیرمنتظره‌ای متزلزل کند. در این راستا، چالش‌های متعددی در بازار کالاهای اساسی به‌وجود می‌آید که شامل نوسانات قیمتی شدید، کمبود برخی اقلام و افزایش ناگهانی قیمت‌ها است. این وضعیت نه‌تنها بر قدرت خرید خانوارها تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه نگرانی‌های مردم و مسئولان را در خصوص کنترل بازار و تأمین نیازهای ضروری ایام نوروز و ماه مبارک رمضان افزایش می‌دهد. با توجه به حساسیت این ایام از نظر مصرف کالاهای اساسی و اهمیت آن در زندگی روزمره مردم، ضروری است که مسئولان اقتصادی و نهادهای نظارتی به‌طور ویژه‌ای به تنظیم بازار و کنترل قیمت‌ها بپردازند تا از بروز بحران‌های قیمتی و کمبود کالا جلوگیری شود. درحقیقت کنترل این وضعیت، توأمان با فشارهای تورمی و اقتصادی موجود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چراکه برای بسیاری از اقشار جامعه که با مشکلات اقتصادی روبه‌رو هستند و افزایش قیمت‌ها در این دوران به‌خصوص، می‌تواند فشار مضاعفی را وارد کند. همچنین مطلوب است تا عنوان بداریم که در این شرایط، مدیریت درست بازار و ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا می‌تواند کمک شایانی به حفظ پایداری اقتصادی و تأمین کالاهای اساسی برای مردم در ایام نوروز و ماه مبارک رمضان بدارد.
افزایش تقاضا در شب عید و تأثیر آن بر قیمت‌ها
در روزهای پایانی سال و ایام نزدیک به شب عید، مردم برای خرید کالاهای اساسی مانند میوه، گوشت، برنج، روغن، سبزی‌ها و سایر مواد غذایی موردنیاز برای سفره‌های نوروزی و مراسم خاص بیش‌ازپیش وارد بازارها می‌شوند. این افزایش تقاضا، در کنار تعطیلات رسمی و کاهش ساعات فعالیت برخی از بخش‌ها، موجب اختلالاتی در عرضه کالاها و افزایش قیمت‌ها می‌شود. از طرفی دیگر نیز افزایش تقاضا در شرایطی که برخی از کالاها از محدودیت‌های عرضه برخوردار هستند، به‌طور طبیعی باعث فشار به بازار و تغییرات غیرمنتظره در قیمت‌ها می‌شود. در برخی از موارد، اقلامی مانند میوه و سبزیجات، به‌دلیل افزایش ناگهانی تقاضا، قیمت‌شان به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. این مسئله به‌ویژه در اقلامی مانند پرتقال، سیب و سبزیجات برگی نیز مشاهده می‌شود که به‌دلیل محدودیت‌های تولید یا ذخیره‌سازی در فصل‌های قبل، با نوسانات قیمتی مواجه می‌شوند. گفتنی است که در مورد سایر کالاها مانند گوشت و مرغ، افزایش تقاضا به‌دلیل افزایش میزان مصرف در این ایام، موجب فشار بر عرضه و نوسانات قیمت‌ها می‌شود. بسیاری از خانواده‌ها به‌ویژه در ایام نوروز و ماه مبارک رمضان و آداب مهمانی در این ایام، مصرف بیشتری در زمینه گوشت و مرغ دارند که این امر درنهایت موجب بروز قیمت‌های بالاتر در این بخش‌ها می‌گردد.
نوسانات قیمتی و تورم در بازار کالاهای اساسی
عوامل مختلفی در نوسانات قیمتی ایام نزدیک به سال نو و ماه مبارک رمضان نقش دارند. یکی از مهم‌ترین این عوامل، تورم عمومی است که در سال‌های اخیر موجب شده تا هزینه‌های زندگی برای خانوارها به‌شدت افزایش یابد. قیمت بسیاری از کالاهای اساسی در طول سال‌های اخیر با روند افزایشی روبه‌رو شده است و این وضعیت به‌ویژه در ایام خاص مانند نوروز و ماه مبارک رمضان شدت بیشتری پیدا می‌کند. تورم موجود در کشور به‌ویژه در بخش کالاهای اساسی، همواره یکی از چالش‌های اصلی برای خانوارها بوده است. همچنین افزایش قیمت‌ها به‌ویژه در کالاهایی مانند برنج، روغن، گوشت، تخم‌مرغ و سبزیجات، فشار زیادی به قدرت خرید مردم وارد کرده است. بنابراین نوسانات قیمت‌ها در این دوران ممکن است در کنار افزایش تقاضا و ذخیره‌سازی کالاها برای ایام نوروز، به چالشی برای برخی از اقشار کم‌درآمد تبدیل شود. در این میان، اثرات نوسانات قیمتی در کالاهایی که به‌طور مستقیم با سفره‌های مردم ارتباط دارند، بیش‌ازپیش نمایان می‌شود. بنابراین می‌توان اظهار داشت که تغییرات ناگهانی قیمت‌ها نه‌تنها فشار مالی بر مردم وارد می‌کند، بلکه موجب بی‌ثباتی در بازار و نگرانی‌های بیشتر در خصوص تأمین کالاهای اساسی خانوارها می‌شود.
وضعیت بازار توأمان با نوسانات قیمتی و تورم موجود
وضعیت بازار کالاهای اساسی در آستانه نوروز و ماه مبارک رمضان به‌طورکلی با چالش‌های مختلفی روبه‌رو است. از یک‌سو، نوسانات قیمتی و تورم به‌شدت بر وضعیت تأمین کالاهای اساسی تأثیر گذاشته‌اند و از سوی دیگر، افزایش تقاضا در ایام نزدیک به عید موجب می‌شود که بازار با چالش تأمین و توزیع کالا مواجه شود. این وضعیت به‌ویژه در ایام ماه رمضان که مصرف مواد غذایی در خانواده‌ها افزایش می‌یابد، دشوارتر می‌شود. همان‌طور که پیش‌تر نیز عنوان گشت؛ در این دوران، تقاضا برای اقلامی مانند خرما، روغن، برنج، حبوبات و مواد اولیه برای تهیه غذاهای خاص افزایش پیدا می‌کند که در صورت عدم مدیریت صحیح عرضه، ممکن است این کالاها با کمبود مواجه شده و قیمت‌ها افزایش یابد. همچنین، نگرانی از بروز تورم بیشتر در این ایام، منجر به افزایش تقاضا برای خرید کالاهای اساسی و ذخیره‌سازی آن‌ها پیش از شروع سال جدید می‌شود و بر همین اساس است که مسئولان اقتصادی و تجاری کشور به‌طورجدی می‌کوشند تا به کنترل بازار و مدیریت تقاضا بپردازند تا از بروز بحران‌های قیمتی و نوسانات شدید جلوگیری کنند. شایان‌ذکر است تا بگوییم که بر همین اساس نیز لایحه دوفوریتی دولت برای نظارت قوی‌تر بر بازار تقدیم مجلس شده است چراکه نظارت بر بازار و کنترل قیمت‌ها موضوعی است که همیشه مورد تأکید مسئولان و دولت‌های مختلف بوده و از طرفی دیگر نیز، مصرف‌کنندگان تقاضای نظارت مؤثر بر قیمت‌ها رادارند. گفتنی است که سازمان تعزیرات حکومتی که یکی از نهادها و دستگاه‌های نظارتی است و وظیفه رسیدگی به تخلفات اقتصادی و حفظ حقوق مصرف‌کنندگان را عهده‌دار است و بر همین اساس دولت نیز لایحه‌ای را تحت عنوان لایحه اصلاح و تکمیل برخی از قوانین مربوط به تعزیرات حکومتی را به مجلس تقدیم کرده تا بتواند دست این سازمان را برای انجام وظایف خود، پُر کند.
لزوم کنترل بازار و مدیریت عرضه کالاها
با توجه به وضعیت موجود در بازار و چالش‌های پیش رو، نیاز به کنترل دقیق بازار و مدیریت عرضه کالاهای اساسی در ایام نوروز و ماه مبارک رمضان بسیار ضروری است. ازجمله اقداماتی که می‌تواند به کاهش نوسانات قیمتی و تأمین نیازهای مردم کمک کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تقویت نظارت بر توزیع کالاها: نظارت دقیق بر فروشگاه‌ها و شبکه‌های توزیع کالا، به‌ویژه در روزهای پایانی سال و ایام مبارک رمضان، می‌تواند از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری کند. در حقیقت نظارت بر قیمت‌گذاری و توزیع عادلانه کالاهای اساسی، در جلوگیری از افزایش قیمت‌ها تأثیرگذار خواهد بود که این مهم خوشبختانه از سوی دولت در دستور کار قرارگرفته است.
افزایش عرضه کالاهای اساسی: برای جلوگیری از کمبود و افزایش قیمت‌ها، باید بیش‌ازپیش اقداماتی برای تأمین کالاهای اساسی به‌ویژه در روزهای شلوغ سال مانند شب عید و ایام رمضان صورت گیرد چراکه تأمین به‌موقع کالاها از سوی دولت و واردکنندگان می‌تواند به ایجاد تعادل در بازار کمک کند.
برنامه‌ریزی پیشگیرانه برای ذخیره‌سازی کالاها: با توجه به افزایش تقاضا در این ایام، باید اقدامات پیشگیرانه‌ای برای ذخیره‌سازی کالاهای اساسی انجام شود. این اقدامات می‌تواند از بروز بحران‌های قیمتی و کمبود کالا در بازار جلوگیری کند.
حمایت از تولیدات داخلی: تقویت تولیدات داخلی و افزایش ظرفیت تولید کالاهای اساسی می‌تواند تأثیرات مثبتی بر کاهش وابستگی به واردات و بهبود تأمین کالاها در بازار داشته باشد. با این کار، می‌توان بر تورم فشار آورد و افزایش قیمت‌ها را کنترل کرد.
تنظیم قیمت‌ها با دقت: برای کنترل قیمت‌ها در این ایام، دولت باید با همکاری تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان، سیاست‌های تنظیم قیمت را به‌طور دقیق و هدفمند اعمال کند تا از افزایش قیمت‌ها و ایجاد بحران در تأمین کالاها جلوگیری شود.
سخن پایانی
درنهایت، وضعیت بازار کالاهای اساسی در ایام نزدیک به نوروز تحت تأثیر عوامل مختلفی ازجمله افزایش تقاضا، نوسانات قیمتی و تورم قرار دارد. با توجه به اهمیت این ایام برای مردم و نیاز به تأمین کالاهای اساسی برای سفره‌های نوروزی و ماه مبارک رمضان، کنترل و نظارت دقیق بر بازار امری ضروری است. تقویت عرضه، نظارت بر قیمت‌ها، مدیریت تقاضا و تقویت تولیدات داخلی ازجمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به کاهش نوسانات قیمتی و تأمین نیازهای مردم کمک کنند. در این شرایط، مسئولان اقتصادی باید بیش‌ازپیش اقدامات مؤثری را برای حفظ تعادل در بازار و جلوگیری از بحران‌های قیمتی در ایام نوروز و ماه مبارک رمضان انجام دهند.
نوشته چالش‌های افزایش تقاضا اولین بار در روزنامه رسالت. پدیدار شد.
source